સુપ્રીમ કોર્ટના ચીફ જસ્ટીસની બેન્ચ નિયત સમય મર્યાદા કરતા એક દિવસ પહેલા આજે સુનાવણી પૂર્ણ કરશે: ચાર હિન્દુ પક્ષકારોને ૪૫-૪૫ મિનિટો જ્યારે મુસ્લિમ પક્ષકારોને દલીલો એક કલાકનો આખરી સમય ફાળવાયો
દેશની આઝાદી સમય પહેલાથી રાજકીય, ધાર્મિક અને સામાજિક રીતે પેચીદા બનેલા અયોધ્યામાં રામ મંદિરની વિવાદીત ભૂમિની માલિકી કેસની આજે સુપ્રીમ કોર્ટમાં આખરી સુનાવણી યોજાનારી છે. આ કેસની સુનાવણી કરી રહેલી ચીફ જસ્ટીસની બેન્ચે નિયત સમય મર્યાદા કરતા એક દિવસ વહેલી સુનાવણી પૂર્ણ કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આજે ચાર હિન્દુ પક્ષકારોનો ૪૫-૪૫ મિનિટ જ્યારે મુસ્લિમ પક્ષકારને એક કલાક સુધી દલીલો કરવાનો સમય ફાળવવામાં આવ્યો છે. આ કેસની સુનાવણી કરી રહેલા ચીફ જસ્ટીસ રંજન ગોગોઈ ૧૭મી નવેમ્બરે નિવૃત થવાના હોય આ બેન્ચ એક માસની અંદર આખરે હુકમ કરે તેવી સંભાવના ન્યાયવિદોએ વ્યકત કરી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં અયોધ્યા જમીન વિવાદ કેસની સુનાવણી આજે પૂર્ણ થઈ જશે. સુનાવણીના ૩૯ મા દિવસે ગઈકાલે રામલાલા વિરાજમાનના વકીલ સી.એસ. વૈદ્યનાથે કહ્યું કે દલીલ પૂર્ણ કરવા માટે બુધવારે તેમને એક કલાક ફાળવવા માંગ કરી હતી. આ અંગે ચીફ જસ્ટીસ રંજન ગોગોઈએ કહ્યું કે બુધવારે ૪૦ મો દિવસ છે અને તે તમારી અરજનો અંતિમ દિવસ છે. તમે અમને લેખિત દલીલો આપી છે. જ્યારે વૈદ્યનાથને કહ્યું કે આ મામલો ગંભીર છે અને તમારે સાંભળવું જોઈએ, જેની ગોગોઈ ન્યાયાધીશે નારાજગી વ્યક્ત કરી હતી કે આ રીતે સુનાવણી દિવાળી સુધી ચાલુ રહેશે. આજે બંને પક્ષો માટેનો સમય સ્લોટ મંગળવારે નક્કી કરવામાં આવ્યો છે. જો આજે સુનાવણી પૂર્ણ થાય તો તે સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નિર્ધારિત તારીખના એક દિવસ પહેલા પૂર્ણ કરવામાં આવશે. સુપ્રીમ કોર્ટે આ કેસની સુનાવણી પૂર્ણ કરવા ૧૭ ઓક્ટોબર છેલ્લી તારીખ નક્કી કરી હતી. આજે બંને પક્ષોની દલીલો બાદ મોલ્ડિંગ રિલીફ પર દલીલ રજૂ કરવામાં આવશે અને તે પછી નિર્ણય સુરક્ષિત કરવામાં આવશે.
આજે પહેલી ૪૫ મિનિ રામલાલા વિરાજમાનના વકીલ દલીલ કરશે. જે બાદ ૬૦ મિનિટ મુસ્લિમ પક્ષોના હિમાયતીઓ તેમના મંતવ્યો રજૂ કરશે. જ્યારે અન્ય પક્ષોને ૪૫-૪૫ મિનિટ મળશે. જો સમય પરવાનગી આપે છે, તો કોર્ટ અન્ય કોઇ સંભાવના પર ધ્યાન આપશે.તે પછી સુનાવણી પૂર્ણ કર્યા પછી ઓર્ડર અનામત રહેશે. અયોધ્યા કેસની સુનાવણી ૪૦ મી દિવસે આજે પૂર્ણ થશે. મંગળવારે, એટલે કે સુનાવણીના ૩૯ મા દિવસે, હિન્દુ પક્ષના વકીલ પરાશરે મસ્જિદના નિર્માણને ઐતિહાસિક ભૂલ ગણાવ્યું હતું. મુસ્લિમ પક્ષો દ્વારા કરવામાં આવેલી દલીલનો જવાબ આપતા તેમણે કહ્યું હતું કે ભારતની જીત બાદ મોગલ શાસક બાબરે આશરે ૪૩૩ વર્ષ પહેલાં અયોધ્યામાં ભગવાન રામના જન્મસ્થળે મસ્જિદ બનાવીને ઐતિહાસિક ભૂલ કરી હતી. હવે તેને સુધારવાની જરૂર છે.
ચીફ જસ્ટીસ રંજન ગોગોઈની અધ્યક્ષતામાં ૫ સભ્યોની બંધારણીય બેંચ સમક્ષ પૂર્વ એટર્ની જનરલ અને વરિષ્ઠ એડવોકેટ કે. પરાશરે કહ્યું કે, અયોધ્યાના મુસ્લિમો અન્ય કોઈપણ મસ્જિદમાં નમાઝ પઢી શકે છે. એકલા અયોધ્યામાં ૫૫-૬૦ મસ્જિદો છે, પરંતુ હિન્દુઓ માટે તે ભગવાન રામનું જન્મસ્થળ છે, જેને આપણે બદલી શકતા નથી. બંધારણીય બેંચના અન્ય સભ્યોમાં જસ્ટિસ એસ.એ.બોબડે, જસ્ટિસ ધનંજય વાય ચંદ્રચુડ, જસ્ટિસ અશોક ભૂષણ અને જસ્ટિસ એસ અબ્દુલ નઝીરનો સમાવેશ થાય છે. બંધારણીય ખંડપીઠે અયોધ્યામાં ૨.૭૭ એકર વિવાદિત જમીનમાંથી મર્યાદાના કાયદા, પ્રતિકૂળ કબજાના સિદ્ધાંત અને મુસ્લિમોને ખાલી કરાવવાને લઈને અનેક પ્રશ્નો ઉભા કર્યા હતા. ખંડપીઠે એ પણ જાણવા માંગ્યું હતું કે ૬ ડિસેમ્બર ૧૯૯૨ ના રોજ અયોધ્યામાં કથિત મસ્જિદ તોડી નાખવામાં આવ્યા પછી પણ મુસ્લિમો વિવાદિત સંપત્તિ અંગેના હુકમની માંગ કરી શકે છે કે કેમ?
મંગળવારે સુનાવણી દરમિયાન ખંડપીઠે પરાશરને કહ્યું, તેઓ કહે છે, એકવાર મસ્જિદ હોય ત્યાં હંમેશા મસ્જિદ આવે છે, શું તમે તેને ટેકો આપો છો?” પરસારને કહ્યું, ’ના, હું તેનો ટેકો આપતો નથી. હું કહીશ કે એકવાર મંદિર હશે, ત્યાં હંમેશા મંદિર હશે. બેંચે પરાશરે અનેક પ્રશ્નો પૂછ્યા પછી, ચીફ જસ્ટીસ ધવન જી, શું આપણે હિન્દુ પક્ષોમાંથી પણ પૂરતા પ્રમાણમાં પ્રશ્નો પૂછીએ છીએ? ચીફ જસ્ટિસની આ ટિપ્પણી મહત્વપૂર્ણ હતી,કારણ કે મુસ્લિમ પક્ષો વતી વરિષ્ઠ વકીલ રાજીવ ધવને સોમવારે આરોપ લગાવ્યો હતો કે પ્રશ્નો ફક્ત તેમની પાસેથી જ પૂછવામાં આવી રહ્યા છે અને હિન્દુ પક્ષ તરફથી પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા નથી.
બંને પક્ષની અપીલ દરમ્યાન કરવામાં આવેલી આજીજી, તે સંભાવના પાછળ અને આગળ થોડો અવકાશ બનાવે છે. આ કિસ્સામાં રાહતનાં મોલ્ડિંગ સિદ્ધાંતને કેટલી હદ સુધી લાગુ કરવામાં આવી શકે છે તે પણ ચર્ચાનો વિષય બની શકે છે.
બીજી તરફ, અયોધ્યા કેસમાં સુનાવણી છેલ્લા તબક્કે પહોંચતા અયોધ્યા જિલ્લાની પરિસ્થિતિમાં ખળભળાટ મચી ગયો હતો. સુરક્ષાને ધ્યાનમાં રાખીને, અયોધ્યામાં ૧૩ ઓક્ટોબરથી કલમ ૧૪૪ લાગુ થશે, જે ૧૦ ડિસેમ્બર સુધી રહેશે. એવી શક્યતા છે કે આવતા મહિના સુધીમાં આ મામલે આખરી હુકમ આવશે. જિલ્લા વહીવટીતંત્રે જણાવ્યું હતું છે કે શાંતિ અને વ્યવસ્થા જાળવવા જિલ્લામાં કલમ ૧૪૪ લાગુ કરવામાં આવી છે. અત્રે મહત્વનું છે કે સુપ્રીમ કોર્ટ અયોધ્યા જમીન વિવાદ મામલામાં અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટના ૨૦૧૦ ના ચુકાદા સામે ૧૪ અપીલોની સુનાવણી કરી રહી છે. અલ્હાબાદ હાઈકોર્ટે ચાર અલગ અલગ કેસો પર ચુકાદો આપતી વખતે સુન્ની વકફ બોર્ડ, નિર્મોહી અખાડા અને રામલાલા વિરાજમાન ત્રણેય પક્ષો વચ્ચે વિવાદિત ૨.૭૭ એકર જમીનનો વિવાદ કરવા જણાવ્યું હતું. જે સામે સુપ્રીમ કોર્ટમાં આજે આખરી સુનાવણી નારી છે.
ચૂકાદા પહેલા અયોધ્યામાં દિવાળી પર ૫.૫ લાખ દિપોનો ‘દિપોત્સવ’ ઉજવાશે :
આઝાદીના ૭૦ વર્ષ બાદ પણ મોટાભાગની સરકારો માટે મુંઝવણરૂપ બનેલા અયોધ્યામાં રામ જન્મભૂમિ વિવાદ કેસમાં આજે સુપ્રીમમાં આખરી સુનાવણી યોજાનારી છે. અને એક માસની અંદર આખરી ચુકાદો આવવાની સંભાવના છે. ત્યારે ઉત્તરપ્રદેશ સરકાર દ્વારા ગત વર્ષની જેમ આ વર્ષે પણ દિવાળી પર અયોધ્યામાં ‘દિપોત્સવ’ ઉજવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ગત વર્ષે ૩ લાખ દિપોની ‘દિપોત્સવ’ ઉજવ્યા બાદ આ દિવાળી પર સરયુ નદીના કાંઠે ૫.૫ લાખ દિપો પ્રગટાવીને અનોખો અદ્ભૂત દિપોત્સવ ઉજવીને ગિનીસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ બનાવવાનો યોગી સરકારે નિર્ણય કર્યો છે.
અયોધ્યામાં દિવાળી પર સરયુના કાંઠે આ વર્ષે ઉજવાનારા ‘દીપોત્સવ’માં ૫.૫ લાખી વધુ દીપો પ્રગટાવવામાં આવશે. ગયા વર્ષે, અયોધ્યાએ દિવાળીની ઉજવણી માટે ત્રણ લાખી વધુ માટીના દીવા ૪૫ મિનિટ સુધી પ્રગટાવીને ગિનીસ વર્લ્ડ રેકોર્ડ રચ્યો હતો. સુપ્રીમ કોર્ટમાં અયોધ્યા વિવાદ કેસમાં દૈનિક સુનાવણી આજે પૂર્ણ થવાની સંભાવના છે અને એક દિવસ પહેલા યોગી સરકાર દ્વારા આ જાહેરાત કરવામાં આવી છે. સુનાવણી પહેલા ૧૮ ઓકટોબરે સમાપ્ત થવાની હતી અને ત્યારબાદ ૧૭ નવેમ્બરના રોજ મુખ્ય ન્યાયાધીશ રંજન ગોગોઈએ પદ નકારી કાઢયા પહેલા ચુકાદો જાહેર કરવાની અપેક્ષા સાથે ઓકટોબર ૧૭ના રોજ સુનાવણી કરવામાં આવશે. આ ભવ્ય ઉજવણીની જાહેરાત ત્યારે કરવામાં આવી છે જ્યારે ૨૫,૦૦૦ હોમગાર્ડસને છુટા કરવામાં આવ્યા છે. સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે, આર્થિક તંગીથી યોગી સરકારે આ હોમગાર્ડઝને છુટા કરવાનો નિર્ણય કર્યો છે. ઉત્તરપ્રદેશના મુખ્ય સચિવ આર.કે. તિવારીએ જણાવ્યું હતું કે જ્યાં “દીપોત્સવ ઉજવવામાં આવશે તે તમામ સ્થળોનો અધિકારીઓએ હવાલો લઈ લીધો છે. તિવારીએ આ ઉજવણી ઐતિહાસિક ગણાવી હતી. કારણ કે તેમાં લાકેથોની વિશાળ ભાગીદારી સામેલ હશે. તેમણે વધુમાં કહ્યું હતું કે, રાજ્ય સરકારે આ વર્ષે ત્રીજા “દીપોત્સવ કાર્યક્રમને લઈને તમામ તૈયારીઓ કરી લીધી છે.
તેમણે ઉમેર્યું હતું કે, ૫.૫ લાખ દીવડાઓમાંથી આશરે ૪ લાખ દીવડાઓ રામ પૈડી ખાતે પ્રગટાવવામાં આવશે. જ્યારે અન્ય શહેરના અન્ય ધાર્મિક સ્થળોએ પ્રગટાવવામાં આવશે. આ વર્ષે ઉત્તરપ્રદેશના રાજ્યપાલ આનંદીબેન પટેલ, મુખ્ય પ્રધાન યોગી આદિત્યના, કેન્દ્રીય પ્રધાન પ્રહલાદ જોશી સહિતના લોકો ‘દીપોત્સવ’ કાર્યક્રમમાં ભાગ લેશે. બે-ત્રણ દિવસમાં આવતા વિદેશી મહાનુભાવોની યાદી પણ જાહેર કરવામાં આવશે. રાજ્યના ઉચ્ચ અધિકારીઓ તહેવારોની તૈયારી માટે તુરંતમાં અયોધ્યાની મુલાકાત લેશે તેમ અંતમાં ઉમેર્યું હતું.
