ઝાકિર હુસૈનની આંગળીઓ, ક્યારેક ટેપ કરતી, ક્યારેક તરતી અને ક્યારેક તબલા પર રાગોના તાલ અને તાલ સાથે ઉડતી, સંગીતનો જાદુ ઉભો કરતી. તેઓ માત્ર તબલા વાદક જ નહોતા પણ એક તાલવાદક, સંગીતકાર અને અભિનેતા પણ હતા. તેઓ માત્ર ભારતના જ નહીં પરંતુ સમગ્ર વિશ્વના દિગ્ગજ હતા.
હુસૈનનું સાન ફ્રાન્સિસ્કો, યુ.એસ.એ.માં ફેફસાં સંબંધિત બિમારી “ઇડિયોપેથિક પલ્મોનરી ફાઇબ્રોસિસ”ના કારણે અવસાન થયું હતું. તેઓ 73 વર્ષના હતા.
ભારત અને વિદેશમાં જાણીતું નામ, હુસૈન 60 વર્ષથી વધુ સંગીતનો અનુભવ છોડે છે. તેમણે કેટલાક મહાન ભારતીય અને આંતરરાષ્ટ્રીય સંગીતકારો સાથે સ્ટેજ પર તબલા વગાડ્યું અને તબલાને નવી ઓળખ આપીને ભારતીય શાસ્ત્રીય અને વિશ્વ સંગીતનું ‘ફ્યુઝન’ બનાવ્યું.
મહાન પર્ક્યુશનિસ્ટે વિવિધ શૈલીઓ અને શૈલીઓમાં સંગીત રચ્યું. તેમના ભંડારમાં ‘જાઝ’ અને ‘કોન્સર્ટ’ પણ સામેલ છે. તેમના પિતા અને જાણીતા તબલાવાદક અલ્લાહ રખાના આશ્રય હેઠળ તબલા શીખ્યા અને વગાડ્યા પછી, તેમણે સ્વાભાવિક રીતે “સર્વ-સમાવેશક સંગીત સર્જનાત્મકતા” વિકસાવી.
હુસૈને લગભગ એક વર્ષ પહેલા ગોવામાં એક ઈવેન્ટ પહેલા પીટીઆઈને કહ્યું હતું કે, “જેમ જેમ હું મોટો થઈ રહ્યો હતો, તેમ તેમ મારી વિચારસરણી એ વિચારને અનુરૂપ બનતી ગઈ કે સંગીત માત્ર સંગીત છે, તે ન તો ભારતીય છે, ન તો કોઈ સંગીત છે, ન કોઈ. અન્ય સંગીત. તેથી જ્યારે મેં બિન-ભારતીય સંગીતકારો સાથે કામ કરવાનું શરૂ કર્યું, ત્યારે તે કુદરતી તાલમેલ જેવું લાગ્યું.
અલ્લાહ રખાના પુત્ર તરીકે, તેમના સમયના મહાન તબલાવાદકોમાંના એક, હુસૈનનો જન્મ સંગીત માટે થયો હતો.
તેમણે ખૂબ જ નાની ઉંમરે સંગીતની શરૂઆત કરી હતી. આ પ્રતિભાશાળી બાળકે સાત વર્ષની ઉંમરે તેની પ્રથમ કોન્સર્ટ રજૂ કરી અને 12 વર્ષની ઉંમરે પરફોર્મ કરવાનું શરૂ કર્યું. મુંબઈમાં જન્મેલા હુસૈન શિક્ષણ પૂર્ણ કર્યા બાદ 1970માં અમેરિકા ગયા હતા.જ્યારે તે તેના સંગીતની વાત આવે છે, ત્યારે એક પણ સીમાઓ માયને નતી રાખતી.
ફેબ્રુઆરીમાં, હુસૈન 66મા વાર્ષિક ગ્રેમી એવોર્ડ્સમાં બેસ્ટ ગ્લોબલ મ્યુઝિક આલ્બમ, બેસ્ટ ગ્લોબલ મ્યુઝિક પરફોર્મન્સ અને બેસ્ટ કન્ટેમ્પરરી ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટલ આલ્બમ માટે ત્રણ ગ્રેમી એવોર્ડ મેળવનાર ભારતના પ્રથમ સંગીતકાર બન્યા.
હુસૈને ફ્યુઝન મ્યુઝિક ગ્રૂપ “શક્તિ” હેઠળ “ધીસ મોમેન્ટ” માટે 2024 ગ્રેમીમાં તેનું પ્રથમ ગ્લોબલ મ્યુઝિક આલ્બમનું પ્રથમ ટાઇટલ જીત્યું હતું, જેમાં સ્થાપક સભ્યો બ્રિટિશ ગિટારવાદક જોન મેકલોફલિન, તેમજ ગાયક શંકર મહાદેવન, વાયોલિન ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટલિસ્ટ ગણેશ રાજગોપાલન અને પર્ક્યુશનિસ્ટ છે. સેલ્વગણેશ વિનાયક્રમનો સમાવેશ થાય છે.
બાદમાં તેણે “પશ્તો” માટે બેસ્ટ ગ્લોબલ મ્યુઝિક પર્ફોર્મન્સ અને બેસ્ટ કન્ટેમ્પરરી ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટલ આલ્બમ માટે ફ્લુટિસ્ટ રાકેશ ચૌરસિયા, અમેરિકન બેન્જો પ્લેયર બેલા ફ્લેક અને અમેરિકન બેઝિસ્ટ એડગર મેયર સાથે ઈનામો જીત્યા.
ગયા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં વિશ્વ પ્રવાસના ભાગરૂપે ભારત આવેલા ‘શક્તિ’ના કલાકારો ફરી એકવાર ભેગા થયા. આ કાર્યક્રમને લઈને ચાહકોમાં અનેરો ઉત્સાહ જોવા મળ્યો હતો.
‘શક્તિ’ ઉપરાંત, હુસૈને ‘માસ્ટર્સ ઓફ પર્ક્યુસન’, ‘પ્લેનેટ ડ્રમ્સ’ ‘મિકી હાર્ટ સાથે ગ્લોબલ ડ્રમ પ્રોજેક્ટ’, ‘તબલા બીટ સાયન્સ’ ‘ચાર્લ્સ લોયડ સાથે સંગમ’ અને ‘એરિક હાર્લેન્ડ’ સહિતના ઘણા ગ્રાઉન્ડબ્રેકિંગ પ્રોગ્રામ્સમાં પણ યોગદાન આપ્યું હતું. હર્બી હેનકોક સાથેના સૌથી તાજેતરના કાર્યક્રમો.
