સનાતન ધર્મમાં એકાદશી વ્રતનું વિશેષ મહત્વ માનવામાં આવે છે. આ વ્રત દર મહિને કૃષ્ણ અને શુક્લ પક્ષની એકાદશીના દિવસે કરવામાં આવે છે.
કામિકા એકાદશી વ્રત સાવન માસના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશીના દિવસે કરવામાં આવે છે. પંચાંગ અનુસાર, સાવન મહિનાના કૃષ્ણ પક્ષની એકાદશી તિથિ 30 જુલાઈ 2024ના રોજ બપોરે 04:44 વાગ્યે શરૂ થશે અને આ તિથિ 31 જુલાઈ 2024ના રોજ બપોરે 03:55 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં, ઉદયતિથિ અનુસાર, કામિકા એકાદશીનું વ્રત 31મી જુલાઈ 2024ના રોજ રાખવામાં આવશે. પદ્મ પુરાણ અનુસાર જે વ્યક્તિ ભગવાન ભોલેનાથના પ્રિય શ્રાવણ મહિનામાં શાલિગ્રામની પૂજા કરે છે તેની બધી મનોકામનાઓ પૂર્ણ થાય છે. આ ક્રમમાં ચાલો જાણીએ શાલિગ્રામ કોણ છે અને શાલિગ્રામની પૂજા કરતી વખતે કઈ બાબતોનું ધ્યાન રાખવું જોઈએ.
ભગવાન શાલિગ્રામ કોણ છે
એક ધાર્મિક માન્યતા છે કે ભગવાન શાલિગ્રામને ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. તેઓ કાળા, ગોળાકાર, સરળ પથ્થરોના રૂપમાં પૂજવામાં આવે છે. આ પત્થરો નેપાળમાં ગંડક નદીના પટમાંથી મળી આવ્યા હતા. શાલિગ્રામમાં શાંતિના રક્ષક ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત મંદિર છે. કહેવાય છે કે આ સ્થાન પરથી ભગવાનનું નામ શાલિગ્રામ પડ્યું હતું. જે ઘરમાં ભગવાન શાલિગ્રામ બિરાજમાન હોય છે ત્યાં હંમેશા સુખ-શાંતિ રહે છે અને પરિવારના સભ્યોને જીવનમાં આવતી સમસ્યાઓથી મુક્તિ મળે છે.
દંતકથા અનુસાર, તુલસીજીના શ્રાપને કારણે શ્રી હરિ વિષ્ણુ હૃદયહીન શીલામાં પરિવર્તિત થયા હતા. તેમના આ સ્વરૂપને શાલિગ્રામ કહેવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે જે ઘરમાં શાલિગ્રામની પૂજા તુલસીથી કરવામાં આવે છે ત્યાં દરિદ્રતા આવતી નથી. ભગવાન શાલિગ્રામની પૂજા કરતી વખતે વિશેષ સાવધાની રાખવી જોઈએ. જો તમારા ઘરમાં પણ શાલિગ્રામ છે તો અહીં જણાવેલી વાતો ચોક્કસ યાદ રાખો.
શાલિગ્રામ પૂજા પદ્ધતિ
ઘરને પવિત્ર રાખો અને મંદિરની જેમ શાલિગ્રામથી સજાવો. તમારા આચાર અને વિચારો શુદ્ધ રાખો.
જો ઘરમાં ભગવાન શાલિગ્રામ હોય તો તેને રોજ પંચામૃતથી સ્નાન કરાવો. તેમાં દૂધ, દહીં, પાણી, મધ અને ઘીનો સમાવેશ થાય છે.
શાલિગ્રામ જીને તમામ સામગ્રીઓ સાથે સ્નાન કરાવ્યા પછી ચરણામૃતને પ્રસાદ તરીકે સ્વીકારો.
ધ્યાન રાખો કે શાલિગ્રામને ગંગા જળ ન ચઢાવવું જોઈએ, કારણ કે ગંગાજીની ઉત્પત્તિ શાલિગ્રામમાંથી થઈ છે.
શાલિગ્રામ પથ્થરને પંચામૃતથી સ્નાન કરાવ્યા પછી ચંદન લગાવો અને તુલસી ચઢાવો. આમ કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુની કૃપા જળવાઈ રહે છે.
આ બાબતો ધ્યાનમાં રાખો
શાલિગ્રામની પૂજાનો ક્રમ ખોરવાવો નહીં. મતલબ કે શાલિગ્રામની નિયમિત પૂજા કરવી જોઈએ.
શાલિગ્રામ મહારાજને ક્યારેય અખંડ અર્પણ ન કરવું જોઈએ. શાસ્ત્રોમાં આવું કરવાની મનાઈ છે, પરંતુ જો તમે આમ કરો છો તો હળદરથી પીળા કર્યા પછી જ ચોખા ચઢાવો.
જો તમારા ઘરમાં શાલિગ્રામ છે અને તમે તેની યોગ્ય કાળજી નથી લઈ શકતા તો તેને નદીમાં ડૂબાડી દેવો અથવા કોઈ સંતને આપી દેવું સારું રહેશે.
એવું કહેવાય છે કે શાલિગ્રામની પૂજા કરતી વખતે અથવા શાલિગ્રામ શિલાને ઘરમાં રાખતી વખતે ક્યારેય માંસ કે દારૂનું સેવન ન કરવું જોઈએ. આ ચોક્કસપણે વધુ નુકસાન અને વિવાદો તરફ દોરી જશે.
શાલિગ્રામની પૂજા કરવાથી લાભ થાય છે
એવું કહેવાય છે કે જે લોકો દરરોજ શાલિગ્રામને જળ ચઢાવે છે તેમને શાશ્વત પુણ્યની પ્રાપ્તિ થાય છે.
શાસ્ત્રો કહે છે કે જે લોકો દરરોજ તુલસી સાથે શાલિગ્રામની પૂજા કરે છે, તેઓ ઘરમાં રહે છે અને દરિદ્રતાથી દૂર રહે છે.
શાલિગ્રામ પૂજામાં ભગવાન શાલિગ્રામને તુલસીના પાન અર્પણ કરવાથી ધન અને સમૃદ્ધિ મળે છે.
કામિકા એકાદશીના દિવસે ભગવાન શાલિગ્રામની પૂજામાં ગોપી ચંદનનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આમ કરવાથી શ્રી હરિ પ્રસન્ન થશે અને જીવનમાં સુખ-શાંતિ પ્રાપ્ત થશે.
કામિકા એકાદશી પર ભગવાન શાલિગ્રામને પંચામૃત અર્પણ કરવાથી નકારાત્મક ઉર્જા દૂર થાય છે અને ઘરમાં સૌભાગ્ય આવે છે. તમારા પંચામૃતમાં તુલસીના પાન અવશ્ય ઉમેરો.
અસ્વીકરણ: આ લેખ લોક માન્યતાઓ પર આધારિત છે. આ લેખમાં સમાવિષ્ટ માહિતી અને તથ્યોની ચોકસાઈ અને સંપૂર્ણતા માટે અબતક મીડિયા જવાબદાર નથી.