રાજસ્થાનમાં જોવાલાયક એવા ઘણા સ્થળો છે જ્યાં દર વર્ષે દેશભરમાંથી લાખો લોકો આવે છે. રાજસ્થાનની મુલાકાત લેવી એટલે ભારતના ઈતિહાસને નજીકથી જોવો. રાજસ્થાનનું જયપુર શહેર પ્રવાસીઓની પહેલી પસંદ છે.
જયગઢ કિલ્લો રાજસ્થાનની રાજધાની જયપુર (પિંક સિટી)માં આવેલો છે.
જયગઢ કિલ્લો “છિલ કા ટીલા” ટેકરીની ટોચ પર એક ભવ્ય અને વિશાળ માળખું છે. જયગઢ કિલ્લાનું નિર્માણ રાજા માનસિંહ I દ્વારા શરૂ કરવામાં આવ્યું હતું, તેનો સૌથી મોટો વિકાસ મિર્ઝા રાજા જય સિંહ (1621-1667) ના શાસન દરમિયાન થયો હતો અને તેનું વર્તમાન સ્વરૂપ સવાઈ જય સિંહ II (1700-1743) ના શાસન દરમિયાન બહાર આવ્યું હતું. જયગઢ કિલ્લો ખડકની ટોચ પર છે. જયગઢ કિલ્લો અરવલીની વિશાળ પર્વતમાળાઓ વચ્ચે બાંધવામાં આવ્યો છે. જયગઢ કિલ્લામાં એક ભૂગર્ભ માર્ગ છે. આ કિલ્લામાં વિજયગઢી જેલ આવેલી છે, જ્યાં સવાઈ જયસિંહે તેમના ભાઈ વિજય સિંહને કેદ કર્યા હતા.
જયગઢનો કિલ્લો વિશ્વ વિખ્યાત છે. જયપુરના જયગઢ કિલ્લામાં વિશ્વની સૌથી મોટી પૈડાવાળી તોપ છે. જયગઢ કિલ્લો જયપુર એક સુંદર મહેલ છે. જેનું નિર્માણ વિદ્યાધર નામના પ્રતિભાશાળી આર્કિટેક્ટ દ્વારા ખાસ શૈલીમાં કરવામાં આવ્યું છે. જયગઢનો કિલ્લો પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. જયગઢ કિલ્લા વિશે વધુ માહિતી માટે આ લેખ વાંચો. અમે તમને જયગઢ કિલ્લાના ઈતિહાસ, સ્થાપત્ય, મુલાકાત લેવાનો શ્રેષ્ઠ સમય અને અહીં કેવી રીતે પહોંચવું તે વિશે જણાવીશું. જયગઢ કિલ્લો ત્રણ કિલ્લાઓ (આમેર કિલ્લો, નાહરગઢ કિલ્લો અને જયગઢ કિલ્લો) માં સૌથી મજબૂત માનવામાં આવે છે. જયગઢ કિલ્લો જયગઢ કિલ્લો સુરક્ષિત છે, ક્યારેય કોઈ મોટા પ્રતિકારનો સામનો કરવો પડતો નથી. જયગઢ કિલ્લા પર સ્થિત વિશ્વની સૌથી મોટી પૈડાવાળી તોપનું માત્ર એક જ વાર પરીક્ષણ કરવામાં આવ્યું છે. જયગઢ કિલ્લો શહેરનો સમૃદ્ધ ઇતિહાસ જણાવે છે. “જયગઢ કિલ્લો” નું નામ રાજા સવાઈ જયસિંહ II ના નામ પરથી રાખવામાં આવ્યું હતું. જયપુરનો જયગઢ કિલ્લો મહારાજા જય સિંહ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો.
જયગઢ કિલ્લો 18મી સદીમાં ભવ્ય સ્થાપત્ય સાથે બનાવવામાં આવ્યો હતો. અગાઉ જય ઇગઢ કિલ્લો આમેર કિલ્લાની સાથે “આમેર સિટી” માં હતો. જેના પર કચ્છવાસીઓએ 10મી સદીથી પોતાનું શાસન શરૂ કર્યું હતું. મુઘલ શાસન દરમિયાન જયગઢ કિલ્લો મુખ્ય તોપ ફાઉન્ડ્રી બની ગયો હતો. જયગઢ કિલ્લાનો ઉપયોગ અન્ય ધાતુઓ સાથે દારૂગોળો સંગ્રહ કરવા માટે થતો હતો. ઇતિહાસકારોનું માનવું છે કે જયગઢ કિલ્લામાં ખજાનો હતો. અને એ ખજાનાથી રાજા સવાઈ જયસિંહે જયપુર શહેરનો વિકાસ કર્યો. પરંતુ એક વાત આશ્ચર્યજનક છે કે જ્યારે સરકારને જયગઢ કિલ્લાનો ખજાનો ન મળ્યો ત્યારે તેને જયગઢ કિલ્લાનો ખજાનો કહેવામાં આવ્યો.
જયગઢ કિલ્લાનું રહસ્ય અને તેના ખજાનાનું રહસ્ય તમને વિચારવા મજબૂર કરે છે. દરેક વ્યક્તિ આ જયગઢ કિલ્લા અને જયગઢ ખજાનાના રહસ્ય વિશે જાણવા માંગે છે. જયગઢ કિલ્લા અને તેના ખજાનાનું રહસ્ય શું છે તે કોઈ જાણતું નથી. જયગઢનો કિલ્લો ખૂબ જ વિશાળ વિસ્તારમાં ફેલાયેલો છે. જે રેતીના પથ્થરની જાડી દિવાલોથી બનેલી છે. જયગઢ કિલ્લામાં લલિત મંદિર, વિલાસ મંદિર, લક્ષ્મી વિલાસ અને આરામ મંદિર જેવી કેટલીક સ્થાપત્ય રચનાઓ છે.
શ્રી રામ હરિહર મંદિર અને કાલ ભૈરવ મંદિર પણ જયગઢ કિલ્લાને વધુ આકર્ષક બનાવે છે. જયગઢ કિલ્લો વિશ્વની સૌથી મોટી તોપનું ઘર છે જે “જય બાન તોપ” તરીકે ઓળખાય છે અને એક વિશાળ મહેલ સંકુલ છે. આ બધા સિવાય જયગઢ કિલ્લામાં એક મ્યુઝિયમ અને બગીચો પણ બનાવવામાં આવ્યો છે. જયગઢ કિલ્લાની લાલ રેતીના પથ્થરની દિવાલો 3 કિમી લાંબી અને લગભગ 1 કિમી પહોળી છે. જયગઢ કિલ્લાની અંદર એક ચોરસ બગીચો પણ છે. જયગઢ કિલ્લાની ઈમારતોના ઉપરના માળ સુધી પહોંચવા માટે પાળા બાંધવામાં આવ્યા છે. ન્યાય મહેલ અને જયગઢ કિલ્લાના પરિસરને ભવ્ય બારીઓથી શણગારવામાં આવ્યા છે. કેન્દ્રીય અવલોકન ટાવર જ્યાંથી સમગ્ર આસપાસનો વિસ્તાર જોઈ શકાય છે.
જયગઢ કિલ્લો!
જયપુર, રાજસ્થાન, ભારતમાં સ્થિત, જયગઢ કિલ્લો એ 18મી સદીનો એક ભવ્ય કિલ્લો છે જે રાજપૂત યુગના સ્થાપત્ય અને લશ્કરી પરાક્રમનું પ્રદર્શન કરે છે.
મુખ્ય લક્ષણો:
- વ્યૂહાત્મક સ્થાન: એક ટેકરી પર સ્થિત, આસપાસના લેન્ડસ્કેપના વિહંગમ દૃશ્યો પ્રદાન કરે છે.
- અભેદ્ય માળખું: લાલ સેંડસ્ટોન અને ગ્રેનાઈટથી બનેલું, જાડી દિવાલો, ચોકીબુરજ અને મજબૂત દરવાજાઓ ધરાવે છે.
- આર્મરી અને આર્ટિલરી: પ્રખ્યાત “જૈવના” તોપ સહિત તોપોનો પ્રભાવશાળી સંગ્રહ ધરાવે છે.
- વોટર હાર્વેસ્ટિંગ સિસ્ટમ: નવીન વરસાદી પાણી સંગ્રહ અને સંગ્રહ વ્યવસ્થા.
- મહેલો અને મંદિરો: સુંદર રીતે બનાવેલા મહેલો, મંદિરો અને બગીચાઓ.
ઇતિહાસ:
- સવાઈ જયસિંહ II દ્વારા 1726 માં બંધાયેલ.
- મરાઠાઓ અને અંગ્રેજો સામેની લડાઈમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવી.
- કચવાહા શાસકોનો સંગ્રહિત ખજાનો અને શસ્ત્રાગાર.
પ્રવાસી માહિતી:
- સમય: 9:00 AM – 5:00 PM.
- પ્રવેશ ફી: ₹35 (ભારતીય), ₹85 (વિદેશી).
- ઓડિયો માર્ગદર્શિકાઓ અને માર્ગદર્શિત પ્રવાસો ઉપલબ્ધ છે.
- ફોટોગ્રાફીની મંજૂરી.
નજીકના આકર્ષણો:
- અંબર ફોર્ટ
- નાહરગઢ કિલ્લો
- સિટી પેલેસ, જયપુર
- જંતર મંતર
ટિપ્સ:
- શોધખોળ માટે આરામદાયક પગરખાં પહેરો.
- પાણી અને સૂર્ય રક્ષણ લાવો.
- સ્થાનિક રિવાજો અને પરંપરાઓનો આદર કરો.
જયગઢ કિલ્લો રાજસ્થાનના સમૃદ્ધ ઈતિહાસ અને સ્થાપત્ય વારસાના પ્રમાણપત્ર તરીકે ઊભો છે.
શું તમે આના પર વધુ માહિતી મેળવવા માંગો છો:
- જયપુરના અન્ય આકર્ષણો
- રાજસ્થાનનો ઈતિહાસ અને સંસ્કૃતિ
- નજીકના રહેઠાણ અને જમવાના વિકલ્પો
