World Mosquito Day : ભારતમાં મચ્છરોથી થતા રોગોને રોકવા માટે 4000 કરોડ રૂપિયા ખર્ચવામાં આવ્યા છે. આમ છતાં મચ્છરોથી થતા રોગો વધી રહ્યા છે. ભારત સહિત સમગ્ર વિશ્વમાં દર વર્ષે મોટી સંખ્યામાં લોકો મચ્છરજન્ય રોગોના કારણે મૃત્યુ પામે છે. તેમાં ડેન્ગ્યુ અને મેલેરિયાનો પણ સમાવેશ થાય છે.
World Mosquito Day દર વર્ષે 20 ઓગસ્ટના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસ એ પ્રસંગને ચિહ્નિત કરે છે જ્યારે સર રોનાલ્ડ રોસે શોધ્યું હતું કે માદા મચ્છર મનુષ્યોમાં મેલેરિયા ફેલાવે છે. મચ્છર એ વિશ્વના સૌથી જીવલેણ જંતુઓમાંથી એક છે. 20મી ઓગસ્ટે આપણે વેક્ટર બોર્ન બિમારી ખાસ કરીને મેલેરિયા સામે લડવા માટે વિશ્વ મચ્છર દિવસની ઉજવણી કરીએ છીએ.
World Mosquito Day 2024 ની થીમ “વધુ ન્યાયી વિશ્વ માટે મેલેરિયા સામેની લડતને વધુ તીવ્ર બનાવવી” છે.
મેલેરિયાના કારણે 6 લાખ લોકોના મોત થયા છે
મેલેરિયા વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન દ્વારા બહાર પાડવામાં આવેલા વર્લ્ડ હેલ્થ સ્ટેટિસ્ટિક્સ 2024 મુજબ વૈશ્વિક સ્તરે 2022 માં અંદાજિત 249 કરોડ (249 મિલિયન) મેલેરિયાના કેસ હશે. જે એક વર્ષમાં મેલેરિયાથી 608,000 મૃત્યુ તરફ દોરી જશે. મેલેરિયા એ સૌથી ગંભીર જાહેર આરોગ્ય સમસ્યાઓમાંની એક છે. જેમાં વિશ્વની લગભગ અડધી વસ્તી ચેપનું જોખમ ધરાવે છે. મેલેરિયાથી પ્રભાવિત ઘણા દેશોમાં તે મૃત્યુનું મુખ્ય કારણ છે.
ભારતમાં મેલેરિયા
વર્લ્ડ હેલ્થ ઓર્ગેનાઈઝેશન (WHO) દ્વારા પ્રકાશિત વર્લ્ડ મેલેરિયા રિપોર્ટ જણાવે છે કે 2022માં WHO દક્ષિણ-પૂર્વ એશિયા ક્ષેત્રમાં મેલેરિયાના 66 ટકા કેસ ભારતમાં હશે. તે જણાવે છે કે આ પ્રદેશમાં લગભગ 46 ટકા કેસો પ્લાઝમોડિયમ વિવેક્સ, પ્રોટોઝોલ પરોપજીવી અને માનવ રોગકારક જીવાણુને કારણે થયા છે. જે વારંવાર આવતા મેલેરિયાનું સૌથી સામાન્ય અને વ્યાપકપણે વિતરિત કારણ છે.
મચ્છરજન્ય રોગો
- મેલેરિયા
- તાવ
- ઝિકા વાયરસ
- ચિકનગુનિયા
- ડેન્ગ્યુ તાવ
- વેસ્ટ નાઇલ વાયરસ
- સેન્ટ લૂઇસ એન્સેફાલીટીસ
- જાપાનીઝ એન્સેફાલીટીસ
- લા ક્રોસ એન્સેફાલીટીસ
- પૂર્વીય અને પશ્ચિમી અશ્વવિષયક એન્સેફાલીટીસ
વાઇરસ મચ્છરો દ્વારા લોકોમાં મોટા ભાગના રોગો ફેલાવે છે. મેલેરિયા પરોપજીવીને કારણે થાય છે. જુદા જુદા મચ્છરો વિવિધ રોગો ફેલાવે છે.
વિવિધ પ્રકારના મચ્છરો
- એડીસ
- ક્યુલેક્સ
- કુલીસેટા
- મેન્સોનિયા
- સોરોફોરા
- વ્યોમિયા
- એનોફિલિસ
- ટોક્સોરહિન્કાઇટ
વિશ્વ મચ્છર દિવસનું મહત્વ :
વિશ્વ મચ્છર દિવસ 20 ઓગસ્ટના રોજ ઉજવવામાં આવે છે. મચ્છરોથી થતા આરોગ્યના જોખમો વિશે જાગૃતિ લાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. ખાસ કરીને મેલેરિયા, ડેન્ગ્યુ અને ઝિકા જેવા જીવલેણ રોગોના વાહક તરીકે. આ દિવસ સર રોનાલ્ડ રોસની શોધને પણ માન આપે છે કે માદા મચ્છર મનુષ્યો વચ્ચે મેલેરિયા ફેલાવે છે. જે આ રોગો સામે લડવા માટેની વ્યૂહરચના વિકસાવવામાં મૂળભૂત રહી છે. વિશ્વ મચ્છર દિવસના કેટલાક મહત્વ નીચે મુજબ છે.
જાગૃતિ વધે છે :
મચ્છરજન્ય રોગોની વૈશ્વિક અસર અને નિવારણના મહત્વ પર પ્રકાશ પાડે છે.
શોધોને યાદ કરે છે :
મેલેરિયા ટ્રાન્સમિશનને સમજવામાં સર રોનાલ્ડ રોસની સફળતાનું સન્માન.
ક્રિયાને પ્રોત્સાહિત કરે છે :
જાહેર આરોગ્ય પહેલને પ્રોત્સાહન આપે છે અને મચ્છરોની વસ્તીને નિયંત્રિત કરવા માટે પગલાં લેવા સમુદાયોને પ્રોત્સાહિત કરે છે.
વૈશ્વિક આરોગ્ય ફોકસ :
ખાસ કરીને સૌથી વધુ અસરગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં મેલેરિયા જેવા રોગો સામે ચાલી રહેલી લડાઈ તરફ ધ્યાન દોરે છે.
વિશ્વ મચ્છર દિવસ શા માટે ઉજવવામાં આવે છે?
વિશ્વના ઇતિહાસમાં મચ્છર કદાચ એકમાત્ર શિકારી છે જે સદીઓથી વિકસ્યો છે. તે ઘણા વેક્ટર-જન્ય રોગો, ખાસ કરીને મેલેરિયા દ્વારા મૃત્યુ અને વિનાશનું કારણ બની રહ્યું છે. હકીકતમાં મચ્છર વિશ્વના સૌથી ખતરનાક પ્રાણીઓની રેન્કિંગમાં ટોચ પર જોવા મળ્યું હતું. ઘણા લોકોને ખ્યાલ નથી હોતો કે આ સમસ્યા કેટલી ગંભીર છે. ખાસ કરીને જેઓ એવા વિસ્તારોમાં રહે છે જ્યાં કોઈ જોખમ નથી. મેલેરિયા સામેની લડાઈમાં આ મહત્વપૂર્ણ શોધને ચિહ્નિત કરવા માટે દર વર્ષે 20 ઓગસ્ટને વિશ્વ મચ્છર દિવસ તરીકે ઉજવવામાં આવે છે.
અસ્વીકરણ : અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
