દર વર્ષે કરોડો લોકો કેન્સર જેવા જીવલેણ રોગને કારણે જીવ ગુમાવે છે. ભારતમાં પણ છેલ્લા કેટલાક સમયથી કેન્સરના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. ઈન્ડિયન કાઉન્સિલ ઓફ મેડિકલ રિસર્ચના ડેટા અનુસાર દેશમાં દર વર્ષે લગભગ 14 લાખ કેન્સરના કેસ નોંધાય છે.
તેમાંથી 8 લાખ લોકો આ બીમારીને કારણે જીવ ગુમાવે છે. નોંધનીય છે કે ભારતમાં, બાળકોની સાથે પુખ્ત વયના લોકોમાં પણ કેન્સરના કેસ ઝડપથી વધી રહ્યા છે. માહિતી અનુસાર ભારતમાં કેન્સરના 4 ટકા કેસ બાળકોમાં જોવા મળે છે. આ જ કારણ છે કે લોકોને કેન્સર વિશે જાગૃત કરવા દર વર્ષે 4 ફેબ્રુઆરીએ વિશ્વ કેન્સર દિવસ (વિશ્વ કેન્સર દિવસ 2024) ઉજવવામાં આવે છે. આજે આ લેખમાં અમે તમને બાળકોમાં જોવા મળતા કેન્સર અને તેના લક્ષણો વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ. આજે પણ પુખ્ત વયના લોકોની સરખામણીમાં બાળકોમાં કૅન્સર વિશે ઓછી જાગૃતિ છે. લ્યુકેમિયા, મગજની ગાંઠ, ન્યુરોબ્લાસ્ટોમા અને લિમ્ફોમા જેવા કેન્સર બાળકોમાં થાય છે.
- લ્યુકેમિયા
લ્યુકેમિયા એ બાળકોમાં સૌથી સામાન્ય કેન્સર છે. તે મોટે ભાગે બે થી ચાર વર્ષની વયના બાળકોને અસર કરે છે. આ લોહી અને અસ્થિમજ્જામાં બનતું કેન્સર છે (હાડકાની અંદર જ્યાં લોહી બને છે). હાડકાં અને સાંધાનો દુખાવો, થાક, નબળાઈ, રક્તસ્રાવ, લાંબા સમય સુધી તાવ અને સતત વજન ઘટવું લ્યુકેમિયા કેન્સર બનવાની શક્યતા દર્શાવે છે. ભારતમાં દર વર્ષે 12 હજારથી વધુ બાળકોમાં આ કેન્સર જોવા મળે છે.
2. મગજની ગાંઠ
બાળકોમાં આ બીજું સૌથી સામાન્ય કેન્સર છે. મગજની ગાંઠો સામાન્ય રીતે આનુવંશિક સિન્ડ્રોમ અથવા હાનિકારક રેડિયેશનને કારણે થાય છે. મગજની ગાંઠોના ઘણા પ્રકારો છે અને તે બધાની વિવિધ લાક્ષણિકતાઓ અને સારવાર છે. તે બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકોમાં ખૂબ જ અલગ છે. આનાથી માથાનો દુખાવો, ચક્કર આવવા, સંતુલન સાથે સમસ્યાઓ, જોવામાં, સાંભળવામાં અથવા બોલવામાં સમસ્યા, સતત ઉલ્ટી થઈ શકે છે.
- ન્યુરોબ્લાસ્ટોમા
આ કેન્સર સામાન્ય રીતે પાંચ વર્ષ કે તેથી ઓછી ઉંમરના બાળકોમાં જોવા મળે છે. ન્યુરોબ્લાસ્ટોમા શરીરમાં જોવા મળતા અપરિપક્વ ચેતા કોષોમાંથી વિકસે છે. તે મોટે ભાગે મૂત્રપિંડ પાસેની ગ્રંથિમાંથી શરૂ થાય છે. આ પેટ, છાતી અને કરોડરજ્જુની નજીકના કોઈપણ ભાગમાં થઈ શકે છે, જ્યાં ચેતા કોષો હાજર હોય છે.
- લિમ્ફોમા
આ કેન્સર બાળકો અને પુખ્ત વયના લોકોમાં એકસરખું જોવા મળે છે. તે 5 વર્ષ સુધીના બાળકોમાં જોવા મળતું નથી. તે સૌ પ્રથમ શરીરમાં રોગપ્રતિકારક તંત્રના લિમ્ફોસાઇટ કોષોમાં ફેલાય છે. આ કોષો ચેપ સામે લડે છે અને રોગપ્રતિકારક શક્તિને મજબૂત બનાવે છે. લિમ્ફોમા કેન્સર શરીરના વિવિધ ભાગોને અસર કરે છે.
