આકરો ઉનાળો પાણી અને પાવરની સમસ્યા સર્જશે ?

દર વર્ષ કરતા આ વખતે તાપમાનનો પારો વહેલો ઊંચો થઈ જતા પાણી અને વીજળીનો વપરાશ વધશે : ફેબ્રુઆરીમાં જ વીજળીની માંગમાં 900 મેગા વોટનો ઉછાળો, હજુ આવનારા દિવસોમાં માંગમાં 20 હજાર મેગા વોટનો વધારો થશે : પાણી માટે પણ લાઉ-લાઉ

આકરો ઉનાળો પાણી અને પાવરની માંગમાં મોટો ઉછાળો લાવી રહ્યો છે. દર વર્ષ કરતા આ વખતે તાપમાનનો પારો વહેલો ઊંચો થઈ જતા પાણી અને વીજળીનો વપરાશ વધવાનો છે તે નિશ્ચિત છે. ત્યારે આ વખતે પાણી અને પાવરને લઈને સમસ્યા સર્જાશે કે હેમખેમ પાર પડશે તેના ઉપર સૌની નજર છે.

ફેબ્રુઆરીમાં ગરમીનો પારો 38.2 ડિગ્રી સેલ્સિયસ જેટલો ઊંચો રહેવા સાથે ઉનાળાની શરૂઆતને કારણે પાવરની માંગમાં 900 મેગાવોટનો વધારો થયો છે.

સ્ટેટ લોડ ડિસ્પેચ સેન્ટરના ડેટા અનુસાર ગુજરાતમાં આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં અત્યાર સુધીમાં સરેરાશ વીજ માંગ 16,025 મેગાવોટને સ્પર્શી ગઈ હતી, જે ગયા વર્ષના સમાન મહિનામાં 15,117 મેગાવોટ હતી.

આ વર્ષે, ઉર્જા નિષ્ણાતો અપેક્ષિત હીટ વેવની સ્થિતિને કારણે આગામી મહિનામાં 20,000 મેગાવોટની માંગ વધી શકે છે.  પાવર સેક્ટર માટેની રાજ્ય સલાહકાર સમિતિના ભૂતપૂર્વ સભ્ય કે કે બજાજે જણાવ્યું હતું કે, “ગુજરાતમાં વીજ માંગમાં ઉનાળાની અસર દેખાઈ રહી છે. મે મહિનામાં, વીજ જરૂરિયાતો 20,000 મેગાવોટ સુધી પહોંચવાની ધારણા છે. મોટાભાગની 75% માંગ રહેણાંક સેગમેન્ટમાંથી આવે છે અને  બાકીના અન્ય સ્ત્રોતોમાંથી આવે છે.”

રાજ્ય ફેબ્રુઆરી 2022ની સરખામણીમાં વધુ પરંપરાગત વીજ ઉત્પાદન કરી રહ્યું છે અને ફેબ્રુઆરીમાં અત્યાર સુધીમાં એનર્જી એક્સચેન્જમાંથી વીજળી ખરીદવા માટે રૂ. 565 કરોડનો ખર્ચ કર્યો છે.  નિષ્ણાતો માને છે કે હીટવેવ્સને કારણે આગામી મહિનાઓમાં ઊર્જાની માંગ વધીને 20,000 મેગાવોટ થશે.

આ ફેબ્રુઆરી સુધીમાં ગુજરાતની સરેરાશ વીજ માંગ 16,025 મેગાવોટ છે.  ગુજરાત ઉર્જા વિકાસ નિગમ લિમિટેડના મેનેજીંગ ડિરેક્ટર જય પ્રકાશ શિવહરેએ જણાવ્યું હતું કે, ઔદ્યોગિક સેગમેન્ટમાંથી પાવરની માંગ ઝડપથી વધી છે, અને વધતા તાપમાન સાથે સ્થાનિક માંગ પણ વધી રહી છે. 19 ફેબ્રુઆરીએ સૌથી વધુ માંગ 17,924 મેગાવોટ હતી.  ઔદ્યોગિક સેગમેન્ટનો વપરાશ આશરે 40% છે, જ્યારે રહેણાંક અને વ્યાપારી વિભાગો માંગના 40% હિસ્સો ધરાવે છે. બાકીની 20% માંગ કૃષિ ક્ષેત્રની છે.

હવામાન પરિસ્થિતિઓમાં ફેરફાર સાથે નવીનીકરણીય વીજ ઉત્પાદનમાં નોંધપાત્ર ફેરફાર જોવા મળ્યો છે.  ડેટા મુજબ, જાન્યુઆરી 2023માં ગુજરાતમાં પવન ઉર્જાનું ઉત્પાદન 1,728 મેગાવોટ હતું, જે ફેબ્રુઆરીમાં ઘટીને 986 મેગાવોટ થયું છે, જ્યારે સૌર ઊર્જા ઉત્પાદન જાન્યુઆરીમાં 987 મેગાવોટથી વધીને ફેબ્રુઆરીમાં 1,186 મેગાવોટ થયું છે.  એસોચેમ ગુજરાતની રિન્યુએબલ કમિટીના ચેરમેન કુંજ શાહે જણાવ્યું હતું કે, પાછલા સપ્તાહમાં તાપમાનમાં તીવ્ર વધારો થયો છે, અને પવન ઉર્જા ઉત્પાદનમાં તીવ્ર ઘટાડો થયો છે. તે મુજબ સૌર ઉર્જાનું ઉત્પાદન વધી રહ્યું છે.

સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, રાજ્ય સરકાર ઉનાળામાં વીજ ઉપલબ્ધતા સુનિશ્ચિત કરવાની યોજના ધરાવે છે અને સતત સપ્લાય માટે આયાતી કોલસાનો ઉપયોગ કરીને વીજ ઉત્પાદકો સાથે વાતચીત કરી રહી છે.

બીજી તરફ પાણીની વાત કરીએ તો સરકારે નર્મદાનું પાણી આપવાની જાહેરાત તો કરી છે. પણ આ પાણી વધતી જરૂરિયાતને પહોંચી વળશે કે કેમ તે અંગે પણ પ્રશ્ન સર્જાયા છે.