પાંચ રાજ્યોની વિધાનસભા ચૂંટણી જાહેર થઈ ગઈ છે. ત્યારે આ પાંચ રાજ્યોના 16 કરોડ નાગરિકો જે જનાદેશ આપશે તે 2024ની લોકસભાની ચૂંટણીમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસને અસર કરે તેવી પ્રબળ શકયતા છે.
હાલ ભાજપ વર્ષ 2024માં ઐતિહાસિક જીત મેળવવા પ્રયાસો કરી રહ્યું છે. સામે વિપક્ષોનું બનેલું સંગઠન ઇન્ડિયા ભાજપના વિજયરથને રોકવા માટે તનતોડ મહેનત કરી રહ્યું છે. પરંતુ હાલ સુધી આ સંગઠન બેઠલ વહેંચણીને લઈને પણ નિર્ણય લઈ શક્યું નથી. રાજકીય પંડિતોના અનુમાન મુજબ ઇન્ડિયા સંગઠનમાં બેઠકની વહેંચણીને લઈને વિવાદ થાય તેવા એંધાણ મળી રહ્યા છે.
રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ અને છત્તીસગઢમાં ભાજપ અને કોંગ્રેસની સીધી ટક્કર : મિઝોરમમાં સ્થાનિક પાર્ટીઓનું પ્રભુત્વ, જ્યારે તેલંગણામાં ત્રિપાખીયો જંગ ખેલાશે
રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, તેલંગણા, છત્તીસગઢ અને મિઝોરમ આ પાંચેય રાજ્યમાં ચૂંટણી જાહેર થઈ ગઈ છે. કોંગ્રેસ અને ભાજપ બન્ને પોતાનું વર્ચસ્વ બતાવવા એડીચોટીનું જોર લગાવી રહ્યા છે. તેવામાં બન્ને પક્ષો વચ્ચે સીધી લડાઈ રાજસ્થાન, છત્તીસગઢ અને મધ્યપ્રદેશમાં જોવા મળશે. જો કે મીઝોરમમાં સ્થાનિક પક્ષોનું પ્રભુત્વ છે. જ્યારે તેલંગણામાં ત્રીપાખીઓ જંગ જામવાનો છે. જો કે આ ચૂંટણી વિપક્ષી સંગઠનની બેઠક વહેંચણીનો મુદ્દો વધુ ગુંચવી નાખે તેવા પણ એંધાણ મળી રહ્યા છે.
તેલંગણા
તેલંગણામાં ત્રણ મુખ્ય પક્ષો વચ્ચે જંગ છે. તેલંગાણાની શાસક ભારત રાષ્ટ્ર સમિતિ (બીઆરએસ) અત્યાર સુધી ગ્રામીણ અને શહેરી બંને વિસ્તારોમાં મજબૂત રહી છે. જોકે, આ વખતે બીઆરએસ સત્તા વિરોધી લહેરનો સામનો કરી રહી છે. પાર્ટીને ઘણી કલ્યાણકારી યોજનાઓના આધારે સત્તામાં પાછા ફરવાનો વિશ્વાસ છે. કર્ણાટકમાં તાજેતરની જીતથી ઉત્સાહિત, કોંગ્રેસ માને છે કે બીઆરએસ સામે મજબૂત સત્તા વિરોધી લહેર છે જે તેને ટોચ પર ઉભરવામાં મદદ કરશે. છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં બીઆરએસના ઘણા નેતાઓ કોંગ્રેસમાં જોડાયા છે. પાર્ટીને એ પણ વિશ્વાસ છે કે વિધાનસભાની ચૂંટણી તેની અને બીઆરએસ વચ્ચે દ્વિધ્રુવીય હરીફાઈ બની જશે. ભાજપની સ્થિતિ જોઈએ તો 3 ઓક્ટોબરે પીએમ મોદીની નિઝામાબાદમાં જાહેર સભા, જેમાં તેમણે કેસીઆર પર એનડીએમાં જોડાવાનો પ્રયાસ કરવાનો આરોપ લગાવ્યો હતો, તેનાથી ભાજપના સુસ્ત નસીબને વેગ મળ્યો છે. રાજ્યમાં છેલ્લા કેટલાક સમયથી પાર્ટીના ગ્રાફમાં ઉતાર-ચઢાવ જોવા મળ્યો છે. તેણે 2018ની વિધાનસભા ચૂંટણીમાં માત્ર એક સીટ જીતી હતી, પરંતુ 2019માં ચાર લોકસભા સીટ જીતી હતી.
મધ્યપ્રદેશ
મધ્યપ્રદેશમાં ભાજપના શિવરાજસિંહ ચૌહાણનો દબદબો છે. તેઓ ચોથી વખત મુખ્યમંત્રી પદે છે. મધ્યપ્રદેશમાં પણ કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે સામ-સામે ટક્કર છે. પૂર્વ મુખ્યમંત્રી અને કોંગ્રેસ પ્રદેશ અધ્યક્ષ કમલનાથ અને દિગ્વિજયસિંહ ઉપર કોંગ્રેસને જીતાડવાની મોટી જવાબદારી છે. મધ્યપ્રદેશમાં પણ ભાજપ માટે હજારો પડકારો છે. વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં સાંસદો અને કેન્દ્રીય મંત્રીઓ તેમજ ભાજપના મહાસચિવ કૈલાશ વિજયવર્ગીયને મેદાનમાં ઉતારીને, ભાજપ એક કાંકરે અનેક પક્ષીઓને મારવાની કોશિશ કરી રહી છે – પરંતુ દરેક પગલે હોડી ડગમગી રહી છે. ભાજપને હજુ સુધી શિવરાજ સિંહ ચૌહાણનો કોઈ વિકલ્પ મળ્યો નથી, પરંતુ એવું લાગી રહ્યું છે કે તેમને વહેલી તકે દૂર કરવાનો પ્રયાસ થઈ રહ્યો છે. ચૂંટણીની તારીખોની જાહેરાતના થોડા કલાકો બાદ જ ભાજપે વિધાનસભા ઉમેદવારોની ચોથી યાદી જાહેર કરી છે.
આમાં 57 નામ જાહેર કરવામાં આવ્યા છે. તેમાં સીએમ શિવરાજ સિંહ ચૌહાણ સહિત 25 મંત્રીઓ અને વર્તમાન ધારાસભ્યોના નામ સામેલ છે. ભાજપે 79 નામો જાહેર કરી દીધા છે. ભાજપે અત્યાર સુધી 136 નામ જાહેર કર્યા છે. 94 બેઠકો માટે નામો હજુ બાકી છે.
મિઝોરમ
ઝોરામથાંગા મિઝોરમમાં મુખ્યમંત્રી છે અને શાસક પક્ષ મિઝો નેશનલ ફ્રન્ટ (એમએનએફ) તેમના ચહેરા પર ચૂંટણી લડી રહી છે. 2013 માં, કોંગ્રેસે 40 બેઠકોવાળી મિઝોરમ વિધાનસભામાં એમએનએફની માત્ર 5 બેઠકો પર ઘટાડી હતી અને 34 ધારાસભ્યો સાથે સરકાર બનાવી હતી. પરંતુ 2018 માં, કોંગ્રેસ પોતે માત્ર 5 બેઠકો સુધી મર્યાદિત હતી, અને જોરામથાંગાએ 26 ધારાસભ્યો સાથે સરકાર બનાવી. મિઝોરમ વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં આ વખતે મુખ્યમંત્રી જોરામથાંગાને કોંગ્રેસ અને ભાજપની સામે 6 પ્રાદેશિક પક્ષોના ગઠબંધન એવા ઝોરામ પીપલ્સ એલાયન્સનો સામનો કરવાનો છે. 2018માં ભાજપને માત્ર એક જ સીટ મળી શકી હતી. કોંગ્રેસ તરફથી ઘણા ચહેરા છે, પરંતુ મિઝોરમ કોંગ્રેસના પ્રમુખ લાલ સાવતા આગળ દેખાઈ રહ્યા છે. તેવી જ રીતે, ભાજપનો મુખ્ય પ્રાદેશિક ચહેરો મિઝોરમ એકમના પ્રમુખ વનલાલ હમુકાકા છે,
પરંતુ પક્ષ ફક્ત વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના ચહેરા પર જ ચૂંટણી લડશે. શાસક એમએનએફનો સામનો કરવા માટે કોંગ્રેસે પીપલ્સ કોન્ફરન્સ અને જોરમ નેશનાલિસ્ટ પાર્ટી સાથે મિઝોરમ સેક્યુલર એલાયન્સ બનાવ્યું છે. એપ્રિલ, 2023 માં યોજાયેલી મારા ઓટોનોમસ ડિસ્ટ્રિક્ટ કાઉન્સિલના ચૂંટણીના પરિણામો પરથી રાજકીય પરિસ્થિતિને સમજીએ તો ભાજપ આ વખતે એમએનએફને સખત ટક્કર આપે તેવું લાગે છે.
છત્તીસગઢ
છત્તીસગઢમાં 15 વર્ષના સતત શાસન બાદ 2018માં ભાજપે કોંગ્રેસ સામે સત્તા ગુમાવી હતી. આ વખતે ભાજપે 7મી નવેમ્બર અને 17મી નવેમ્બરે યોજાનારી ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસને હરાવવા માટે તમામ તાકાત લગાવી દીધી છે. છત્તીસગઢમાં ભાજપને ફરી સત્તામાં લાવવા માટે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી પોતે જ નેતૃત્વ કરી રહ્યા છે. છત્તીસગઢ માટે ભાજપે ભાજપના 21 ઉમેદવારોની યાદી જાહેર કરી હતી, બીજી યાદીને લઈને હજુ પણ સસ્પેન્સ છે. કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે ઉમેદવારોના નામ ફાઈનલ થઈ ગયા છે, હજુ જાહેરાત થવાની બાકી છે. છત્તીસગઢની પ્રથમ યાદીમાં ભાજપે એક સાંસદને વિધાનસભાની ટિકિટ આપી છે. આ વખતે પાટણ વિધાનસભાથી ભાજપના સાંસદ વિજય બઘેલને ટિકિટ આપવામાં આવી છે. મુખ્યમંત્રી ભૂપેશ બઘેલ પાટણ બેઠક પરથી ધારાસભ્ય છે અને આ વખતે લડાઈ કાકા-ભત્રીજા વચ્ચે થવાની છે. છત્તીસગઢમાં કોંગ્રેસ મહાસચિવ પ્રિયંકા ગાંધી વાડ્રા સાથે પાર્ટી અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે પણ મોરચા પર તૈનાત જોવા મળે છે. જો છેલ્લા પાંચ વર્ષની વાત કરીએ તો છત્તીસગઢ
કોંગ્રેસની પ્રયોગશાળા રહી છે. મનરેગા 2.0 થી માંડીને છત્તીસગઢમાં સત્તા પર પાછા ફરે તો જાતિ ગણતરી કરાવવાના વચન સુધી કામ કરી રહી છે. 2018માં ટીએસ સિંહ દેવને મુખ્યમંત્રી બનાવવાનું રાહુલ ગાંધીએ આપેલું વચન અધૂરું રહ્યું. ટીએસ સિંહ દેવને ડેપ્યુટી સીએમ બનાવવું એ પણ વચન મુજબ અધૂરું ગણાશે. ભાજપની વાત કરીએ તો અન્ય રાજ્યોની જેમ છત્તીસગઢમાં પણ નેતૃત્વ મુખ્યમંત્રીના ચહેરાને લઈને એટલી જ ચિંતિત છે.
રાજસ્થાન
પાંચ રાજ્યોમાં સૌથી રસપ્રદ રાજનીતિ રાજસ્થાનમાં જ જોવા મળી રહી છે. ગાંધી પરિવારે રાજસ્થાન કોંગ્રેસના નેતાઓના હાથમાં છોડી દીધું છે. તેવી સ્થિતિ છે. ભાજપ બે ટર્મના સીએમ વસુંધરા રાજેના ચહેરા વિના રાજ્યની ચૂંટણીમાં આગળ વધી રહી હોય તેવું લાગે છે, ત્યારે કોંગ્રેસે વર્તમાન સીએમ અશોક ગેહલોત ઉપર બધું છોડી દીધું છે. રાજે 2003 થી દરેક ચૂંટણીમાં ભાજપના સીએમ ઉમેદવાર રહ્યા છે, પરંતુ હવે, ગજેન્દ્ર સિંહ શેખાવત અને અર્જુન રામ મેઘવાલ જેવા કેન્દ્રીય મંત્રીઓ, દિયા કુમારી અને કિરોરી લાલ મીના જેવા સાંસદો અને સીપી જોશી અને રાજેન્દ્ર રાઠોડ જેવા રાજ્યના નેતાઓ મોખરે છે. કોંગ્રેસમાં, 2018ની ચૂંટણીમાં ગેહલોત અને સચિન પાયલટનું કદ સમાન હતું. પરંતુ છેલ્લા એક મહિનાથી વધુ સમયથી એકલા ગેહલોત સમગ્ર રાજસ્થાનમાં કોંગ્રેસના બેનરો અને પોસ્ટરો પર છે. પાયલોટે પોતાની જાતને તેમના વિધાનસભા મતવિસ્તાર ટોંક સુધી સીમિત કરી દીધી છે, જ્યારે ભાગ્યે જ કોઈ હોર્ડિંગ અથવા જાહેરાતમાં સોનિયા ગાંધી, રાહુલ ગાંધી અને મલ્લિકાર્જુન ખડગે જેવા કેન્દ્રીય નેતાઓ અથવા તો પીસીસી વડા ગોવિંદ સિંહ દોતસરા જેવા રાજ્યના નેતાઓને દર્શાવવામાં આવ્યા છે. રાજસ્થાનમાં કોંગ્રેસ માટે,
ચૂંટણી વ્યૂહરચના ગેહલોત અને તેમની સરકારની સામાજિક કલ્યાણ યોજનાઓ ઉપર કેન્દ્રિત છે. રાજસ્થાનમાં રસપ્રદ વાત એ છે કે ત્રણ દાયકાઓથી, ભાજપ દર પાંચ વર્ષે કોંગ્રેસનું સ્થાન લે છે. જ્યારે મુખ્યમંત્રી અશોક ગેહલોતે કોંગ્રેસની ચૂંટણીની કમાન પોતાના હાથમાં રાખી છે, ત્યારે ભાજપમાં આ બધું દિલ્હીથી નક્કી થઈ રહ્યું છે.
