ટૂંક સમયમાં રાજ્ય સરકાર કેન્દ્રને ચિતાના પુન:સ્થાપન અંગે મોકલશે દરખાસ્ત
જો મધ્યપ્રદેશના કુનો પાલપુરમાં આફ્રિકન ચિતાઓને ફરીથી લાવવાની યોજના સંપૂર્ણ સફળ રહી ગુજરાતમાં મોટી બિલાડીઓ એટલે કે ચિતા પણ જંગલમાં દોડતા જોવા મળી શકે છે. રાજ્ય સરકારે ગુજરાતમાં ચિતાના પુનર્વસન માટે કેન્દ્ર સરકારને ઔપચારિક વિનંતી મોકલવાનો નિર્ણય કર્યો છે.
સૌથી ઝડપી જમીની પ્રાણી તરીકે ઓળખાતો ચિતો 80 કરતાં વધુ વર્ષ પહેલાં ગુજરાતમાં લુપ્ત થઈ ગયો હતો. ચિતા છેલ્લે 1940માં પ્રભાસ પાટણમાં જોવા મળ્યા હતા. રાજ્યના સરકારી સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર ગુજરાતમાં ચિતા લાવવા માટે રાજ્ય સરકાર ઉત્સુક છે કારણ કે તે પ્રવાસનને નોંધપાત્ર રીતે વેગ આપશે, અને તેનાથી સ્થાનિક ઇકોસિસ્ટમને પણ ફાયદો થશે.
કેન્દ્રની વધુ રાજ્યોમાં ચિતાઓને ફરીથી દાખલ કરવાની યોજના છે. ઊંચાઈ, દરિયાકિનારા અને ઉત્તરપૂર્વીય વિસ્તારોને બાદ કરતાં દેશના મોટા ભાગોમાં આબોહવા ચિતા માટે યોગ્ય માનવામાં આવે છે. તેથી એક દાયકા પહેલા પ્રોજેક્ટ માટે અન્ય કેટલીક સાઇટ્સ પર વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો.
2010 અને 2012 ની વચ્ચે એમપી, છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન, ગુજરાત અને ઉત્તર પ્રદેશમાં દસ સ્થળોનું સર્વેક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. શિકારની ઘનતા, હરીફ શિકારીઓની સંખ્યા અને આબોહવા પરિવર્તનના આધારે કુનો પાલપુર વાઈલ્ડલાઈફ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ડિયા અને વાઈલ્ડલાઈફ ટ્રસ્ટ ઓફ ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર બિલને શ્રેષ્ઠ રીતે બંધબેસે છે.
એક સરકારી સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતમાં, કચ્છમાં બન્ની ઘાસના મેદાનો યોગ્ય સ્થળ હોવાનું સર્વે દરમિયાન જણાયું હતું. રાજ્ય સરકાર ટૂંક સમયમાં જ વન અને પર્યાવરણ અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય અને નેશનલ ટાઈગર ક્ધઝર્વેશન ઓથોરિટીને ઔપચારિક વિનંતી મોકલશે.
આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલયના એક વરિષ્ઠ અધિકારીએ પુષ્ટિ આપી હતી કે, મૂળ યોજનામાં ગુજરાતનો વિચાર કરવામાં આવ્યો હતો. એકવાર અમને રાજ્ય તરફથી ઔપચારિક દરખાસ્ત મળશે તો અમે આ બાબતે નિર્ણય લઈશું. આ મોટાભાગે કુનો પાલપુર પ્રોજેક્ટની સફળતા પર નિર્ભર છે. જો એક ચિતો પણ સફળતાપૂર્વક પ્રજનન કરે છે, તો કેન્દ્ર અને ટાઇગર ક્ધઝર્વેશન ઓથોરિટી ચિતાઓને ફરીથી ગુજરાત જેવા રાજ્યોમાં સ્થાપિત કરવા અંગે વિચાર કરશે.
અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, વ્યાપક શિકારને કારણે 1952 માં ભારતમાંથી ચિતા લુપ્ત થઈ ગયા હતા. ગુજરાતમાં, છેલ્લા ચિત્તાને 1940માં પોલીસ કોન્સ્ટેબલ પીરમોહમદ નજરમોહમદે ગોળી મારી દીધી હતી. આ પ્રાણી 4 ફૂટ અને ત્રણ ઇંચ લાંબુ અને 6 ફૂટ અને સાડા નવ ઇંચ લાંબુ હતું, તેવું એક અધિકારીએ જણાવ્યું હતું.
અધિકારીએ કહ્યું કે, કુનો પાલપુર હાલમાં 21 ચિતાઓને ટકાવી શકે છે જો એકવાર ચિતા કુનો ખાતે સ્થાપિત થઈ જાય પછી અનેક દરખાસ્તો પર વિચાર કરવામાં આવશે. એકવાર અમને દરખાસ્ત પ્રાપ્ત થશે તો વિચારણા કર્યા બાદ અમે રાજ્યને કામ શરૂ કરવા માટે નિર્દેશિત કરીશું. સાથે જ અમે નૌરાદેહી અને ગાંધીસાગર સંરક્ષિત વિસ્તારોમાં પુન:સ્થાપન પ્રવૃત્તિઓ શરૂ કરીશું.
તેમણે ઉમેર્યું, બન્ની સાઇટ ચિતા માટે ગુજરાતનો સૌથી આશાસ્પદ વિસ્તાર છે અને તે 20 થી 30 ચિત્તાઓને સમાવી શકે છે. જો રાજ્ય સરકાર સંમત થશે તો 10 ચિતાઓને આફ્રિકાથી લાવવામાં આવશે અને અર્ધ-જંગલી બિડાણમાં મૂકવામાં આવશે. એકવાર અનુકૂળ થઈ ગયા બાદ તેઓને પ્રાણીઓનો શિકાર કરવા માટે જંગલમાં છોડવામાં આવશે. ગુજરાતે પહેલા અનગ્યુલેટ્સની ગણતરી કરવી પડશે. 2009માં બન્નીમાં પ્રતિ ચો.કિ.મી. દીઠ 14 પ્રાણીઓનો શિકાર આધાર હતો અને ચિત્તાઓને પ્રતિ ચો.કિ.મી.માં લગભગ 30 પ્રાણીઓનો શિકાર આધાર જોઈએ છે.
ગીરમાંમાં સાવજની ડણક અને કચ્છમાં ચિત્તાની ત્રાડ સંભળાશે !!
2010 અને 2012 ની વચ્ચે એમપી, છત્તીસગઢ, રાજસ્થાન, ગુજરાત અને ઉત્તર પ્રદેશમાં દસ સ્થળોનું સર્વેક્ષણ કરવામાં આવ્યું હતું. શિકારની ઘનતા, હરીફ શિકારીઓની સંખ્યા અને આબોહવા પરિવર્તનના આધારે કુનો પાલપુર વાઈલ્ડલાઈફ ઈન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ઈન્ડિયા અને વાઈલ્ડલાઈફ ટ્રસ્ટ ઓફ ઈન્ડિયાના જણાવ્યા અનુસાર બિલને શ્રેષ્ઠ રીતે બંધબેસે છે.એક સરકારી સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, ગુજરાતમાં, કચ્છમાં બન્ની ઘાસના મેદાનો યોગ્ય સ્થળ હોવાનું સર્વે દરમિયાન જણાયું હતું. રાજ્ય સરકાર ટૂંક સમયમાં જ વન અને પર્યાવરણ અને આબોહવા પરિવર્તન મંત્રાલય અને નેશનલ ટાઈગર ક્ધઝર્વેશન ઓથોરિટીને ઔપચારિક વિનંતી મોકલશે.
કચ્છમાં આશરે 30 જેટલા ચિત્તાઓ રાખી શકાય તેવો આશાવાદ !!
બન્ની સાઇટ ચિતા માટે ગુજરાતનો સૌથી આશાસ્પદ વિસ્તાર છે અને તે 20 થી 30 ચિત્તાઓને સમાવી શકે છે. જો રાજ્ય સરકાર સંમત થશે તો 10 ચિતાઓને આફ્રિકાથી લાવવામાં આવશે અને અર્ધ-જંગલી બિડાણમાં મૂકવામાં આવશે. એકવાર અનુકૂળ થઈ ગયા બાદ તેઓને પ્રાણીઓનો શિકાર કરવા માટે જંગલમાં છોડવામાં આવશે. ગુજરાતે પહેલા અનગ્યુલેટ્સની ગણતરી કરવી પડશે. 2009માં બન્નીમાં પ્રતિ ચો.કિ.મી. દીઠ 14 પ્રાણીઓનો શિકાર આધાર હતો અને ચિત્તાઓને પ્રતિ ચો.કિ.મી.માં લગભગ 30 પ્રાણીઓનો શિકાર આધાર જોઈએ છે
