દેશના ખૂણે ખૂણે દિવાળીનો તહેવાર ખૂબ જ ધામધૂમથી ઉજવવામાં આવે છે. શું તમે જાણો છો કે દિવાળી શા માટે ઉજવવામાં આવે છે? આની પાછળ આપણે બાળપણથી વાંચતા આવ્યા છીએ કે જ્યારે ભગવાન રામ લંકા જીતીને અયોધ્યા પાછા ફર્યા ત્યારે શહેરના લોકોએ તેમની જીતની ઉજવણી માટે આ તહેવાર ઉજવ્યો હતો. દિવાળી ઉજવવા પાછળ બીજી ઘણી માન્યતાઓ રહેલી છે. ચાલો જાણીએ આ બધા વિશે.
દિવાળી શા માટે ઉજવવામાં આવે છે તે વિશે ઘણી વાર્તાઓ પ્રચલિત છે. સૌથી પ્રસિદ્ધ માન્યતા એ છે કે જ્યારે ભગવાન રામ વનવાસમાંથી પાછા ફર્યા ત્યારે અયોધ્યામાં તેમનું ભવ્ય સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું અને ખુશીના દીવા પ્રગટાવવામાં આવ્યા હતા. ત્યારથી આ તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે. પરંતુ આ સિવાય પણ એવી ઘણી વાતો છે જેના વિશે બહુ ઓછા લોકો જાણે છે. આજે અમે તમને દિવાળી ઉજવવા પાછળની છ વાતો જણાવીશું.
શ્રી રામના વનવાસમાંથી પાછા ફરવાનો આનંદ
આ એવી વાર્તા છે જે લગભગ દરેક ભારતીય જાણે છે. એવું કહેવાય છે કે મંથરાના શબ્દોથી પ્રભાવિત કૈકઈએ દશરથને રામને વનવાસમાં મોકલવાનું વચન આપવા કહ્યું. આ પછી શ્રી રામને વનવાસ જવું પડ્યું. ભગવાન રામ જ્યારે 14 વર્ષનો વનવાસ ભોગવીને અયોધ્યા પરત ફર્યા ત્યારે શહેરના લોકોએ તેમનું ભવ્ય સ્વાગત કર્યું હતું. ત્યારથી દિવાળી ઉજવવામાં આવે છે.
પાંડવો તેમના રાજ્યમાં પાછા ફરે છે
મહાભારતના કાળમાં કૌરવોએ શકુની કાકાની મદદથી પાંડવોને શતરંજની રમતમાં હરાવ્યા હતા અને કપટથી તેમની પાસેથી બધું જ છીનવી લીધું હતું અને તેમને રાજ્ય છોડીને 13 વર્ષ માટે વનવાસમાં જવું પડ્યું હતું. કાર્તિક અમાવસ્યા પર, 5 પાંડવો (યુધિષ્ઠિર, ભીમ, અર્જુન, નકુલ અને સહદેવ) 13 વર્ષનો વનવાસ પૂરો કરીને તેમના રાજ્યમાં પાછા ફર્યા. રાજ્યના લોકોએ તેમના પરત ફરવાની ઉજવણી કરવા માટે દીવા પ્રગટાવ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી દિવાળી કારતક અમાવસ્યા પર ઉજવવામાં આવે છે.
રાજા વિક્રમાદિત્યનો રાજ્યાભિષેક
રાજા વિક્રમાદિત્ય પ્રાચીન ભારતના મહાન સમ્રાટ હતા. તેઓ એક આદર્શ રાજા હતા. તેઓ તેમની ઉદારતા અને હિંમત માટે જાણીતા છે. એવું કહેવાય છે કે તેમનો રાજ્યાભિષેક કારતક અમાવસ્યા પર થયો હતો. ત્યારથી આવા ધર્મનિષ્ઠ રાજાની યાદમાં દિવાળીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
દેવી લક્ષ્મીનો અવતાર
દિવાળીનો તહેવાર હિન્દી કેલેન્ડર મુજબ કારતક મહિનાના નવા ચંદ્રના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે સમુદ્ર મંથન દરમિયાન દેવી લક્ષ્મીજીએ અવતાર લીધો હતો. માતા લક્ષ્મીને ધન અને સમૃદ્ધિની દેવી માનવામાં આવે છે. તેથી, દરેક ઘરમાં દીવા પ્રગટાવવાની સાથે સાથે આપણે દેવી લક્ષ્મીની પૂજા પણ કરીએ છીએ.
છઠ્ઠા શીખ ગુરુની સ્વતંત્રતા
શીખ સમુદાયના લોકો તેમના છઠ્ઠા ગુરુ શ્રી હરગોવિંદજીની યાદમાં આ તહેવાર ઉજવે છે. મુઘલ સમ્રાટ જહાંગીરની કેદ દરમિયાન ગુરુ શ્રી હરગોવિંદજી ગ્વાલિયર જેલમાં હતા. જ્યાંથી મુક્ત થયા બાદ ખુશી મનાવવામાં આવી હતી. ત્યારથી આ દિવસે તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
નરકાસુરની હત્યા
દિવાળીના તહેવારની ઉજવણી પાછળ બીજી સૌથી મોટી વાર્તા છે. કહેવાય છે કે આ દિવસે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણએ રાક્ષસ નરકાસુરનો વધ કર્યો હતો. તે સમયે નરકાસુર પ્રાગજ્યોતિષપુરનો રાજા હતો. તે એટલો ક્રૂર હતો કે તેણે દેવી અદિતિના કાનની બુટ્ટી છીનવી લીધી. દેવમાતા અદિતિ શ્રી કૃષ્ણની પત્ની સત્યભામાના સંબંધી હતા. શ્રી કૃષ્ણની મદદથી સત્યભામાએ નરકાસુરનો વધ કર્યો. આ પણ દિવાળી ઉજવવાનું એક મોટું કારણ કહેવાય છે.
અસ્વીકરણ: અહીં આપેલી માહિતી માત્ર ધારણાઓ અને માહિતી પર આધારિત છે. અત્રે એ ઉલ્લેખ કરવો જરૂરી છે કે અબતક મીડિયા કોઈપણ માહિતીનું સમર્થન કે પુષ્ટિ કરતું નથી. કોઈપણ માહિતી અથવા માન્યતાને અમલમાં મૂકતા પહેલા, સંબંધિત નિષ્ણાતની સલાહ લો.
