- જો ભાજપ આવશે તો ભારતને હિન્દૂ રાષ્ટ્ર ઘોષિત કરવાનો સાંપ્રદાયિક ફેરફાર બંધારણમાં કરશે, તેવી વાતોનું ખંડન કરતા વડાપ્રધાન મોદી
જો ભાજપ લોકસભામાં પ્રચંડ જીત મેળવે તો શું બિનસાંપ્રદાયિકતાનો ત્યાગ કરવા બંધારણમાં ફેરફાર કરશે? બહુ ઓછી તક છે. જો કે, ભાજપે કર્ણાટકના સાંસદ અનંત કુમાર હેગડેથી અધિકૃત રીતે પોતાને દૂર કર્યું છે, જેમણે કથિત રીતે કહ્યું હતું કે જો પક્ષ 400 બેઠકો જીતશે તો તેઓ બંધારણમાં ફેરફાર કરશે, અને તેમની પાસેથી સ્પષ્ટતા પણ માંગી છે, તેમણે ચેતવણી આપી હતી કે ભાજપ ભારતને માત્ર હિંદુ રાજ્યમાં ફેરવી શકશે નહીં પરંતુ બંધારણમાં સમાવિષ્ટ વિવિધ જાતિઓ માટે નોકરીમાં અનામત પણ ખતમ કરી શકશે.
બિહારના ગયામાં એક રેલીને સંબોધિત કરતા વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ વળતો પ્રહાર કરતા કહ્યું કે, “કોંગ્રેસે એવી વાર્તા ફેલાવી છે કે જો ભાજપ સત્તામાં આવશે તો બંધારણ બદલી નાખશે. હું તેમને કહેવા માંગુ છું કે મોદી કે ભાજપનો કોઈ પ્રશ્ન જ નથી. બંધારણના ઘડવૈયા બાબા સાહેબ આંબેડકર પણ બંધારણને બદલી શકતા નથી તેથી તેમણે જૂઠ ફેલાવવાનું બંધ કરવું જોઈએ. મોદીએ પ્રેક્ષકોને યાદ અપાવ્યું કે ભાજપે બંધારણ દિવસની સ્થાપના કરી છે, જે બંધારણીય સિદ્ધાંતો પ્રત્યેના તેના સર્વોચ્ચ આદરને દર્શાવે છે. જો કે, હકીકત એ છે કે ભારતમાં 76 વર્ષમાં 106 સુધારા સાથે વિશ્વમાં કદાચ સૌથી વધુ સંશોધિત બંધારણ છે. બંધારણમાં સુધારા કરતાં સામાન્ય કંઈ નથી. કોંગ્રેસ અને ભાજપે વર્ષમાં સરેરાશ એક કરતા વધુ વખત આવું કર્યું છે. અટલ બિહારી વાજપેયી અને મોદીના નેતૃત્વમાં ભાજપની આગેવાની હેઠળના રાષ્ટ્રીય લોકતાંત્રિક ગઠબંધનએ ઓછામાં ઓછા 22 વખત બંધારણમાં સુધારો કર્યો છે.
વાજપેયીના કાર્યકાળ દરમિયાન એનડીએએ 79માથી 92મા સુધી 14 બંધારણીય સુધારા કર્યા હતા. મોદીએ 99માંથી 106માં આઠ સુધારા કર્યા છે. સુધારાઓને સંસદના બંને ગૃહોના બે તૃતીયાંશ અને રાજ્ય સરકારોની બહુમતીની મંજૂરીની જરૂર હોવાથી, આ સુધારાઓને વિરોધ પક્ષોની વિશાળ બહુમતી દ્વારા સમર્થન આપવામાં આવ્યું હતું, જેમના વિના એનડીએ પાસે જરૂરી સંખ્યા ન હોત. બંધારણીય સુધારાઓ નિયમિતપણે રાજકીય સંમતિથી થાય છે. વાજપેયી યુગમાં, દસમા નાણાપંચ દ્વારા સૂચવવામાં આવેલા સુધારાઓમાં તમામ કેન્દ્રીય કરને રાજ્યો સાથે એકત્રીકરણ અને વહેંચણીનો સમાવેશ થતો હતો; પક્ષપલટાને રોકવા માટે કેન્દ્રીય મંત્રી પરિષદના કદને મર્યાદિત કરવા; અનુસૂચિત જાતિ અને અનુસૂચિત જનજાતિ પરના રાષ્ટ્રીય આયોગનું વિભાજન; ખાલી જગ્યાઓનો બેકલોગ ભરવામાં એસસી/એસટી આરક્ષણનું રક્ષણ કરવું; પ્રમોશનમાં એસસી/એસટી ઉમેદવારો માટે લાયકાતના ગુણમાં છૂટછાટ અને બોડો, ડોગરી, સંથાલી અને મૈથિલીનો સત્તાવાર ભાષાઓ તરીકે સમાવેશ કરવાનો સમાવેશ થાય છે. વધુ નિયમિત સુધારાઓમાં એસસી/એસટી આરક્ષણમાં વધારો કરવાનો સમાવેશ થાય છે, જે તેની શરૂઆતથી વારંવાર લંબાવવામાં આવી છે.
મોદીના કાર્યકાળમાં, સુધારાઓમાં ગુડ્સ એન્ડ સર્વિસ ટેક્સની રજૂઆત, ભારત અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચેના પ્રદેશોનું વિનિમય, સરકારી નોકરીઓમાં 10% અનામત અને આર્થિક રીતે નબળા વર્ગો માટે શૈક્ષણિક પોસ્ટનો સમાવેશ થાય છે જમ્મુ અને કાશ્મીરને સ્વાયત્તતા આપનાર બંધારણની કલમ 370 નાબૂદ કરવાનો બીજો મહત્વપૂર્ણ સુધારો હતો. સુધારાના આ લાંબા ઈતિહાસને જોતાં, મોદીનો સંભવત: અર્થ એવો હતો કે અનામત અને બિનસાંપ્રદાયિકતાને દૂર કરવા માટે બંધારણમાં ફેરફાર કરી શકાય નહીં.
આ બંને બંધારણના મૂળભૂત માળખાનો ભાગ છે, જેના વિશે સુપ્રીમ કોર્ટનું કહેવું છે કે તેમાં કોઈ ફેરફાર કરી શકાય નહીં. ટ્રોલ્સ સાંપ્રદાયિક નફરત ફેલાવવા અને હિંદુ રાજ્યની હિમાયત કરવા માટે જાણીતા છે. શું ભાજપ માટે બિનસાંપ્રદાયિકતાનો ઔપચારિક ત્યાગ કરવો એ માત્ર સમયની વાત છે? પાર્ટીમાં ઘણા લોકો આ ઈચ્છે છે, પરંતુ અન્ય લોકો બિનસાંપ્રદાયિક આવરણવાળા અસલી હિન્દુ રાજ્યથી ખુશ છે. તેમના પુસ્તક ’આપણા હિંદુ રાષ્ટ્ર’માં આકાર પટેલ લખે છે કે ભાજપના સભ્યપદ ફોર્મમાં આ શપથ લેવા જરૂરી છે: “હું ધર્મના આધારે ધર્મનિરપેક્ષ રાજ્ય અને રાષ્ટ્રની વિભાવનાને સમર્થન આપું છું.” ખરેખર, ભાજપના પોતાના પક્ષના બંધારણની શરૂઆત “કાયદા દ્વારા સ્થાપિત ભારતના બંધારણ અને સમાજવાદ, બિનસાંપ્રદાયિકતા અને લોકશાહીના સિદ્ધાંતો પ્રત્યે સાચી શ્રદ્ધા અને નિષ્ઠા રાખવા” વચન આપે છે. જો ભાજપે બિનસાંપ્રદાયિકતાને નકારવા અને હિન્દુ રાજ્ય બનાવવા માટે તેના પક્ષના બંધારણમાં સુધારો કર્યો નથી, તો શું તે ભારતીય બંધારણમાં આવો સુધારો કરશે? મને એવુ નથી લાગતુ. ભાજપના ઢંઢેરામાં એ જ વ્યૂહરચનાનું વચન આપવામાં આવ્યું છે જે પાર્ટી માટે ખૂબ અસરકારક રહી છે. આમાં બિનસાંપ્રદાયિકતા પર જૂઠાણું પણ સામેલ છે.
