આબોહવા પરિવર્તનને કારણે વધતી જતી ગરમીને કારણે સમગ્ર વિશ્વમાં વાવાઝોડાની ગતિવિધિઓ વધી રહી છે અને પરિણામે વીજળી પડવાની ઘટનાઓમાં પણ વધારો થયો છે.
ગુરુવારે ઉત્તર પ્રદેશમાં વીજળી પડવાથી ઓછામાં ઓછા 43 લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે બિહારમાં શુક્રવારે 21 લોકોના મોત થયા હતા.
વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિકોએ શનિવારે આ વાત કહી. ગુરુવારે ઉત્તર પ્રદેશમાં વીજળી પડવાથી ઓછામાં ઓછા 43 લોકોના મોત થયા હતા, જ્યારે બિહારમાં શુક્રવારે 21 લોકોના મોત થયા હતા. કેન્દ્રીય પૃથ્વી વિજ્ઞાન મંત્રાલયના ભૂતપૂર્વ સચિવ માધવન નાયર રાજીવને જણાવ્યું હતું કે હવામાન પરિવર્તનને કારણે સંવર્ધક અથવા તોફાની વાદળોની રચના વધી રહી છે. તેમણે કહ્યું કે, એવું નોંધવામાં આવ્યું છે કે હવામાન પરિવર્તનને કારણે ભારત સહિત દરેક જગ્યાએ વાવાઝોડાની આવર્તન વધી રહી છે.
નાયરે જણાવ્યું હતું કે, કમનસીબે અમારી પાસે વીજળી પડવાની ઘટનાઓમાં વધારાની પુષ્ટિ કરવા માટે લાંબા ગાળાનો ડેટા ઉપલબ્ધ નથી. જો કે આપણે તારણ કાઢી શકીએ છીએ કે ગ્લોબલ વોર્મિંગ સંવર્ધક પ્રવૃત્તિમાં વધારો કરે છે, પરિણામે વધુ વાવાઝોડાં અને પરિણામે વધુ વીજળી ત્રાટકે છે. તેમણે સમજાવ્યું કે મોટા વર્ટિકલ એક્સટેન્શનવાળા કાળા વાદળોને કારણે વીજળી થાય છે.
આથી વીજળી પડવાની શક્યતા વધી જાય છે
નાયરે જણાવ્યું હતું કે, હવામાન પરિવર્તનને કારણે હવાની ભેજ ધારણ કરવાની ક્ષમતા વધી રહી છે, જેના કારણે આવા વધુ વાદળો બની રહ્યા છે. ભારતીય હવામાન વિભાગ (IMD)ના વરિષ્ઠ વૈજ્ઞાનિક ડી.એસ.પાઈએ જણાવ્યું હતું કે સપાટીનું તાપમાન જેટલું ઊંચું હશે તેટલી હવા હળવી થશે અને તે વધુ ઊંચે જશે.
વાવાઝોડું હવાના ભેજ પર આધાર રાખે છે
તેથી, ઉચ્ચ તાપમાન સંવર્ધક પ્રવૃત્તિ અથવા વાવાઝોડાની ઊંચી સંભાવના સાથે સંકળાયેલું છે, જે કુદરતી રીતે વધુ વાવાઝોડા તરફ દોરી જાય છે, તેમણે જણાવ્યું હતું. આબોહવા પરિવર્તનને કારણે આવી ઘટનાઓનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે.
ભૂતપૂર્વ IMD ચીફ કેજે રમેશે જણાવ્યું હતું કે વાદળોનું વર્ટિકલ વિસ્તરણ વધુ ગરમી સાથે વધે છે. તેમણે કહ્યું કે તાપમાનમાં એક ડિગ્રી સેલ્સિયસના વધારાથી હવાની ભેજ ધારણ કરવાની ક્ષમતા સાત ટકા વધી જાય છે અને વીજળી પડવાની ઘટનામાં 12 ટકાનો ઘટાડો થાય છે.
