Sheetla Mata: માતા શીતલાના સ્વરૂપનું વર્ણન સ્કંદ પુરાણમાં કરવામાં આવ્યું છે. માતા શીતળાને દેવી શક્તિનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે. શીતળા દેવીને વાસી વાનગીઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે.
Sheetla Mata Story: દર વર્ષે ચૈત્ર માસના કૃષ્ણ પક્ષની સપ્તમી અને અષ્ટમી તિથિએ શીતલા દેવીની પૂજા કરવામાં આવે છે. શીતળા માતાને શીતળાની દેવી પણ કહેવામાં આવે છે. શીતળા માતાના તહેવારને હિન્દુ સમાજમાં બસ્યોડા તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ તહેવારના એક દિવસ પહેલા માતા શીતળાનો ભોગ તૈયાર કરવામાં આવે છે અને બીજા દિવસે માતા શીતળાને વાસી ભોગ ચઢાવવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે શીતળા દેવીની પૂજા કરવાથી શીતળાથી બચે છે. નાના બાળકોને શીતળાથી બચાવવા માટે શીતલા દેવીની વિશેષ પૂજા કરવામાં આવે છે. ચાલો જાણીએ પંડિત ઈન્દ્રમણિ ઘનશ્યાલ પાસેથી શીતલા દેવી સાથે જોડાયેલી રસપ્રદ વાતો.
શીતળા માતા દેવી શક્તિનું સ્વરૂપ છે
સ્કંદ પુરાણમાં શીતળા માતા સાથે જોડાયેલી એક પૌરાણિક કથાનું વર્ણન છે, જેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે શીતળા દેવીનો જન્મ બ્રહ્માજીથી થયો હતો. શીતળા માતાને શક્તિનું સ્વરૂપ માનવામાં આવે છે, જે ભગવાન શિવના શ્રેષ્ઠ અર્ધ છે. પૌરાણિક કથા અનુસાર, દેવી શીતળા પોતાના હાથમાં કઠોળ સાથે ભગવાન શિવના પરસેવાથી બનેલા જ્વારાસુર સાથે દેવલોકથી રાજા વિરાટના રાજ્યમાં રહેવા માટે આવ્યા હતા. પરંતુ, રાજા વિરાટે દેવી શીતળાને રાજ્યમાં રહેવા દેવાની ના પાડી દીધી.
ગુસ્સાથી ત્વચા બળે છે
રાજાના આ વર્તનથી દેવી શીતળા ક્રોધિત થઈ ગયા. શીતળા માતાના ક્રોધની અગ્નિને કારણે રાજાની પ્રજાની ચામડી પર લાલ ફોલ્લીઓ દેખાવા લાગી. ગરમીથી લોકોની ચામડી બળવા લાગી હતી. ત્યારબાદ રાજા વિરાટે પોતાની ભૂલ માટે માફી માંગી. આ પછી રાજાએ દેવી શીતળાને કાચું દૂધ અને ઠંડું દહીંઅર્પણ કરી, તો માતા શીતળાનો ક્રોધ શાંત થયો. ત્યારથી માતાને ઠંડી વાનગીઓ ચઢાવવાની પરંપરા ચાલી આવે છે.
માતાનું સ્વરૂપ અનન્ય છે
સ્કંદ પુરાણ અનુસાર, દેવી શીતળાનું સ્વરૂપ અનન્ય છે. શીતળા દેવીનું વાહન ગધેડો છે. દેવી શીતળા પોતાના હાથમાં વાસણમાં ઠંડા પીણા, કઠોળ અને પાણી રાખે છે, જ્યારે બીજા હાથમાં સાવરણી અને લીમડાના પાન રાખે છે. તેમના સાથીદારો ચોસઠ રોગોના દેવતા છે, ચામડીના રોગના દેવ ઘેન્ટુકર્ણ છે, કોલેરાની દેવી છે અને તાવના રાક્ષસ જ્વારાસુર છે. સ્કંદપુરાણ મુજબ, શીતળાષ્ટક, દેવી શીતળાનું પૂજન સ્તોત્ર, ભગવાન શિવ દ્વારા જ રચવામાં આવ્યું હતું.
