- ભારતમાં સૌથી લાંબા સમય સુધી કેન્દ્રીય કેબિનેટ મંત્રી રહેવાનો રેકોર્ડ સ્વરણ સિંહના નામે
નેશનલ ન્યુઝ : તમારે સરદાર સ્વરણ સિંહનું મહત્વ સમજવું હોય તો તમારે લગભગ પાંચ દાયકા પાછળ જવું પડશે. 1971માં ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું ત્યારે તેઓ પ્રથમ વખત રાજદ્વારી પ્રસિદ્ધિમાં આવ્યા હતા. તે સમયે ભારતનું વલણ સમજાવવા માટે સ્વરણ સિંહે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર મહાસભામાં ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. સંયુક્ત રાષ્ટ્રમાં તત્કાલીન અમેરિકી રાજદૂત જ્યોર્જ એચ.ડબલ્યુ. બુશે ભારત પાસેથી બિનશરતી યુદ્ધવિરામની માંગ કરી હતી.
સ્વરણ સિંહે અમેરિકાને જડબાતોડ જવાબ આપ્યો. તેમણે કહ્યું કે અમેરિકાનું એકપક્ષીય અને પક્ષપાતી વલણ આશ્ચર્યજનક અને આઘાતજનક છે. સ્વરણ સિંહે ભારપૂર્વક જણાવ્યું હતું કે ભારત એક રાજકીય ઉકેલ શોધી રહ્યું છે જે બાંગ્લાદેશના લોકોના ચૂંટાયેલા પ્રતિનિધિઓને સ્વીકાર્ય હોય.
સ્વરણ સિંહ 1964 થી 1966 અને 1970 થી 1974 સુધી ભારતના વિદેશ મંત્રી હતા. તેઓ 1952 થી 1975 સુધી સતત કેબિનેટ મંત્રી રહ્યા. 1952માં તેઓ પ્રથમ વડાપ્રધાન જવાહરલાલ નેહરુની સરકારમાં જોડાયા. તે પછી, 1975માં જ્યારે તેમણે સરકાર છોડી, તે સમયે ઈન્દિરા ગાંધી વડાપ્રધાન હતા. સ્વરણ સિંહના નામે સૌથી વધુ સમય સુધી કેબિનેટ મંત્રી તરીકે સેવા આપવાનો રેકોર્ડ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, વિદેશી બાબતો ઉપરાંત, તેમણે રેલ્વેથી લઈને સંરક્ષણ સુધીના વિવિધ મંત્રાલયોનો હવાલો સંભાળ્યો.
અકાલી દળમાંથી રાજકીય કારકિર્દીની શરૂઆત કરી
સ્વરણ સિંહ 1930માં અકાલી દળમાં જોડાયા હતા. 1940 ના દાયકાના મધ્ય સુધીમાં તેઓ એક અગ્રણી નેતા બની ગયા હતા. 1940 ના દાયકાની શરૂઆતમાં, તેમણે કોંગ્રેસ અને અકાલી દળ વચ્ચે સમાધાન કરાવવામાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. 1946ની ચૂંટણી પહેલા સ્વરણ સિંહે પંથક પાર્ટીની રચના કરી હતી. તેના નેતા હતા બલદેવ સિંહ અને નાયબ નેતા સ્વરણ સિંહ હતા. 1946 માં, તેઓ પંજાબ એસેમ્બલીના સભ્ય તરીકે ચૂંટાયા અને પછી પંજાબ ગઠબંધન સરકારના સંસદીય સચિવ બન્યા. તેઓ પંજાબ વિભાજન સમિતિના સભ્ય હતા. તેમણે આ સમિતિમાં મહત્વની ભૂમિકા ભજવી હતી. 15 ઓગસ્ટ 1947 ના રોજ, દેશની આઝાદીના દિવસે, તેમણે પંજાબ રાજ્યના ગૃહ પ્રધાન તરીકે શપથ લીધા.
નેહરુ સ્વર્ણ સિંહને કેન્દ્રમાં લાવ્યા
13 મે 1952ના રોજ જવાહરલાલ નેહરુએ તેમને કેન્દ્રીય કેબિનેટમાં સામેલ કર્યા. તે પછી સ્વરણ સિંહે 23 વર્ષ સુધી કેન્દ્રમાં કેબિનેટ મંત્રી તરીકે કામ કર્યું. તેઓ તેમની અસરકારક ચર્ચા અને વાટાઘાટ કૌશલ્ય માટે જાણીતા હતા અને ઘણી ભાષાઓમાં સારી રીતે જાણકાર હતા. તેમણે 1960માં ભારત-ચીન સરહદ મુદ્દે ચીની નેતા ચૌ-એન-લાઈ સાથેની વાટાઘાટોમાં નેહરુને મદદ કરી હતી અને 1962-63માં પાકિસ્તાન સાથે છ રાઉન્ડની વાટાઘાટો દરમિયાન ભારતીય પ્રતિનિધિમંડળના સભ્ય હતા. 1971માં પૂર્વ પાકિસ્તાન મુક્તિ યુદ્ધ દરમિયાન બાંગ્લાદેશ મુદ્દે સંયુક્ત રાષ્ટ્ર સુરક્ષા પરિષદમાં તેમની ચર્ચા નોંધપાત્ર હતી. તેઓ 1957, 1962, 1967 અને 1972માં ભારતીય સંસદના નીચલા ગૃહ લોકસભા માટે ચૂંટાયા હતા. જોકે, તેમણે નવેમ્બર 1975માં સરકારમાંથી રાજીનામું આપી દીધું હતું.
સૌથી લાંબો સમય મંત્રી તરીકે સેવા આપવાનો રેકોર્ડ
ભારતમાં સૌથી લાંબા સમય સુધી કેન્દ્રીય કેબિનેટ મંત્રી રહેવાનો રેકોર્ડ સ્વરણ સિંહના નામે છે. જો કે, બાબુ જગજીવન રામ મહત્તમ સમયગાળા માટે એટલે કે લગભગ 30 વર્ષ સુધી કેબિનેટ મંત્રી તરીકે સેવા આપવાનો રેકોર્ડ ધરાવે છે. પરંતુ સ્વરણ સિંહના નામે સતત 23 વર્ષ સુધી કેબિનેટ મંત્રી રહેવાનો રેકોર્ડ છે. સ્વરણ સિંહ ખાસ કરીને ભારતના વિદેશ મંત્રી તરીકેના તેમના કાર્યકાળ માટે પ્રખ્યાત છે. વધુમાં, તેઓ બે વખત રાષ્ટ્રીય કોંગ્રેસ પાર્ટીના અધ્યક્ષ બન્યા. પ્રથમ 1969 માં અને ફરીથી 1978 માં.
તેમણે કયા મંત્રાલયો સંભાળ્યા?
કામ, આવાસ અને પુરવઠો -1952-1957
સ્ટીલ ખાણો અને બળતણ -1957-1962
કૃષિ મંત્રાલય – 1963-1964
રેલ્વે મંત્રાલય – 1962-1963
વિદેશ મંત્રાલય – 1964-1966
સંરક્ષણ મંત્રાલય – 1966-1970
વિદેશ મંત્રાલય -1970-1974
સંરક્ષણ મંત્રાલય – 1974-1976
