આપણે બધાએ ચેક વિશે સાંભળ્યું છે. જે લોકો બેંકોમાં કામ કરે છે તેઓ ચેકથી ખૂબ જ પરિચિત છે અને તેઓ એ પણ જાણે છે કે આજકાલ પૈસાની લેવડ-દેવડ માટે ઓનલાઈન મોડ અને UPI વગેરે છે, પરંતુ ચેક દ્વારા પૈસા ઉપાડવાની પ્રથા વર્ષોથી ચાલી રહી છે.
જો કે, એક વાત જે લોકો ઓછી જાણે છે તે એ છે કે જો ચેક બાઉન્સ થાય એટલે કે રિજેક્ટ થઈ જાય, તો લોકોએ દંડ ભરવો પડે છે અને તે નાગરિક ઇતિહાસને પણ અસર કરી શકે છે. વધુ ગંભીર કેસમાં સજાની પણ જોગવાઈ છે. અહીં જાણો કે ચેક બાઉન્સ થવા પર કેટલો દંડ થઈ શકે છે.
બાઉન્સ થયેલ ચેક શું છે
જ્યારે કોઈ વ્યક્તિ ચુકવણી માટે બેંકને ચેક આપે છે અને ખાતામાં પૈસા ન હોવાને કારણે અથવા અન્ય કોઈ કારણસર ચેક રિજેક્ટ કરવામાં આવે છે, તો તેને બાઉન્સ ચેક કહેવામાં આવે છે. આના ઘણા કારણો હોઈ શકે છે પરંતુ મુખ્ય કારણ એ છે કે ખાતામાં પૂરતા પૈસા નથી. તમને જણાવી દઈએ કે ચેક પરના હસ્તાક્ષરમાં તફાવત હોવા છતાં પણ ચેક બાઉન્સ થઈ જાય છે. ચેક બાઉન્સ થવાના કિસ્સામાં, ખાતામાંથી દંડ તરીકેની રકમ કાપવામાં આવે છે. જો ચેક બાઉન્સ થાય છે, તો તમારે દેવાદારને જાણ કરવી પડશે અને વ્યક્તિએ તમને એક મહિનાની અંદર ચૂકવણી કરવી પડશે. જો એક મહિનાની અંદર પેમેન્ટ કરવામાં ન આવે તો તેને લીગલ નોટિસ મોકલી શકાય છે. આ પછી પણ જો તે 15 દિવસ સુધી કોઈ જવાબ નહીં આપે તો તેની સામે નેગોશિયેબલ ઈન્સ્ટ્રુમેન્ટ એક્ટ 1881ની કલમ 138 હેઠળ કેસ નોંધવામાં આવી શકે છે.
જો ચેક બાઉન્સ થાય તો બે વર્ષ સુધીની સજાની જોગવાઈ કાયદામાં છે.
ચેક બાઉન્સિંગ એ સજાપાત્ર ગુનો છે અને કલમ 138 હેઠળ કેસ નોંધી શકાય છે. દંડ અથવા બે વર્ષની કેદ અથવા બંનેની જોગવાઈ છે. જો ચેક બાઉન્સ થાય છે, તો દેવાદારે 2 વર્ષ માટે દંડ અને વ્યાજ સાથે રકમ ચૂકવવી પડશે. કેસ તમારા નિવાસ સ્થાન પર નોંધવામાં આવશે. ગ્રાહક દ્વારા આપવામાં આવેલ ચેક દીઠ રૂ. 350 (એક મહિનામાં એક ચેક પાછો ફર્યો), જો એક જ મહિનામાં નાણાકીય કારણોસર ચેક બે વાર પરત કરવામાં આવે તો રૂ. 750. જો સહી વેરિફિકેશન સિવાય અન્ય કોઈ કારણ હોય અને નાણાંકીય કારણોસર ચેક રિટર્ન થાય તો 50 રૂપિયાની ફી વસૂલવામાં આવશે.
