સામાન્ય રીતે, એસિડિટીની સારવાર એન્ટાસિડ્સની મદદથી કરવામાં આવે છે જેમાં મેગ્નેશિયમ અથવા કેલ્શિયમ અથવા એલ્યુમિનિયમ ધરાવતા સંયોજનો હોય છે. આ એન્ટાસિડ્સ પેટમાં હાજર વધારાના એસિડને તટસ્થ કરે છે, જેનાથી તેના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે.
જ્યારે પેટની ગેસ્ટ્રિક ગ્રંથિ એસિડનું ઉત્પાદન વધારવાનું શરૂ કરે છે, ત્યારે આ સ્થિતિને એસિડિટી કહેવામાં આવે છે. સામાન્ય રીતે આપણું પેટ હાઇડ્રોક્લોરિક એસિડ સ્ત્રાવ કરે છે, જે ખોરાકને પચાવવા અને તોડવાનું કામ કરે છે. જ્યારે વ્યક્તિ એસિડિટીથી પીડિત હોય ત્યારે શરીરમાં અપચો, હોજરીનો સોજો, હાર્ટબર્ન, અન્નનળીમાં દુખાવો, પેટમાં અલ્સર અને પેટમાં બળતરા જેવી સમસ્યાઓ જોવા મળે છે.
એસિડિટી શું છે
એસિડિટી સામાન્ય રીતે ખરાબ ખાવાની આદતો, તણાવ, ધૂમ્રપાન, દારૂનું સેવન, કસરતનો અભાવ અને ખરાબ જીવનશૈલીને કારણે થાય છે. આ સિવાય એસીડીટી પણ મોટે ભાગે એવા લોકોને થાય છે જેઓ નોન-વેજ વધારે લે છે અથવા તૈલી અને મસાલેદાર ખોરાક ખાવાનું પસંદ કરે છે. અમુક દવાઓ, જેમ કે નોન-સ્ટીરોઈડલ એન્ટિ-ઈન્ફ્લેમેટરી દવાઓ (NSAIDs), ગેસ્ટ્રિક એસિડિટીવાળા લોકોને મદદ કરી શકે છે. પરંતુ આ સ્વાસ્થ્ય સમસ્યામાં ડૉક્ટરની પરવાનગી વિના કોઈપણ દવા લેવી યોગ્ય નથી.
એસિડિટીથી પીડિત લોકો ખોરાક ખાધા પછી અન્નનળીના ભાગમાં દુખાવો અને પેટમાં બળતરા અને ખાટા ઓડકાર જેવા લક્ષણો દર્શાવે છે. કેટલીકવાર એસિડિટીવાળા લોકોને કબજિયાત અને અપચો પણ થાય છે. એસિડિટીની સારવાર એન્ટાસિડ્સ અને ખાવાની ટેવ અને જીવનશૈલીમાં ફેરફારથી કરી શકાય છે. એન્ડોસ્ટીઝમ નામની નવી ટેકનિક એસિડ રિફ્લક્સથી પણ રાહત આપી શકે છે. જો કે, એસિડિટીથી ઝડપથી રાહત મેળવવા માટે ઘણા શ્રેષ્ઠ ઘરેલું ઉપચાર છે. તેને અપનાવવાથી એસિડિટીથી પણ રાહત મળે છે.
એસિડિટીનાં લક્ષણો શું છે
એસિડિટીના કેટલાક સામાન્ય ચિહ્નો અને લક્ષણો નીચે મુજબ છે- પેટમાં બળતરા સુકુ ગળું બેચેની ઓડકાર ઉબકા મોં ખાટા સ્વાદ અપચો કબજિયાત
એસિડિટી થવાના કારણો શું છે
1. માંસાહારી અને મસાલેદાર ખોરાકનો વપરાશ
2. ધૂમ્રપાન અને દારૂનું સેવન
3. તણાવ લેવો
4. પેટના રોગો જેમ કે પેપ્ટીક અલ્સર, ગેસ્ટ્રોએસોફેજલ રીફ્લક્સ રોગ, પેટનો ફેલાવો વગેરે.
5. નોન-સ્ટીરોઈડલ એન્ટી-ઈન્ફ્લેમેટરી દવાઓ વગેરે જેવી દવાઓનું સેવન.
એસિડિટીની સારવાર શું છે
સામાન્ય રીતે, એસિડિટીની સારવાર એન્ટાસિડ્સની મદદથી કરવામાં આવે છે જેમાં મેગ્નેશિયમ અથવા કેલ્શિયમ અથવા એલ્યુમિનિયમ ધરાવતા સંયોજનો હોય છે. આ એન્ટાસિડ્સ પેટમાં હાજર વધારાના એસિડને તટસ્થ કરે છે, જેનાથી તેના લક્ષણોમાં રાહત મળે છે. એસિડિટી જેવી સ્વાસ્થ્ય સમસ્યાઓ માટે, તમારા ડૉક્ટર હિસ્ટામાઇન બ્લોકિંગ એજન્ટ્સ (H2 રીસેપ્ટર બ્લૉકર) જેમ કે સિમેટાઇડિન, રેનિટીડિન, ફેમોટીડિન અથવા નિઝાટીડિન અથવા પ્રોટોન પંપ ઇન્હિબિટર્સ જેમ કે ઓમેપ્રાઝોલ અને લેન્સોપ્રાઝોલ સૂચવી શકે છે.
જો કે એસિડિટી માટે સર્જરી પણ ઉપલબ્ધ છે, એવા ઘણા ઓછા કિસ્સાઓ છે જેમાં સર્જરીની જરૂર પડે છે. જો કે, એસિડિટીની સારવાર ઘરેલું ઉપચારથી પણ કરી શકાય છે. કેળા, તુલસી, ઠંડુ દૂધ, વરિયાળી, જીરું, લવિંગ, એલચી, ફુદીનો કે ફુદીનાના પાન, આદુ, આમળા વગેરે એસિડિટી માટે શ્રેષ્ઠ ઘરગથ્થુ ઉપચાર માનવામાં આવે છે.
એસિડિટીની સમસ્યાને નીચેની રીતે ટાળી શકાય છે-
મસાલેદાર ખોરાક ન ખાવો તમારા આહારમાં વધુને વધુ ફળો અને શાકભાજીનો સમાવેશ કરો તમારી જાતને હાઇડ્રેટેડ રાખો ખોરાક ચાવો અને ખાઓ રાત્રિભોજન અને ઊંઘ વચ્ચે ઓછામાં ઓછું 3 કલાકનું અંતર રાખો તુલસીના પાન, લવિંગ, વરિયાળી વગેરે ચાવો. બિનજરૂરી રીતે દવાઓ ન લો
એસીડીટીને દુર કરવાના ઘરગથ્થું નુસખા
- એસીડીટી થાય એટલે જેઠીમધનું ચૂર્ણ કે રાબ બનાવીને તેનું સેવન કરવું જોઈએ. તેનાથી એસીડીટી માં ફાયદો થાય છે.
લીમડાની છાલ નું ચૂર્ણ કે રાત્રે પલાળેલ છાલનું પાણી ગાળીને પીવું જોઈએ. આમ કરવાથી અમ્લાપીત્ત કે એસીડીટી ઠીક થઇ જાય છે. - એસીડીટી થવા પર ત્રિફળા ચૂર્ણ નો ઉપયોગ કરવાથી ફાયદો થાય છે. ત્રિફળા ને દૂધ સાથે પીવાથી એસીડીટી દુર થાય છે.
- દુધમાં સુકી દ્રાક્ષ નાખીને ઉકાળવી જોઈએ. ત્યાર પછી દુધને ઠંડુ કરીને પીવાથી ફાયદો થાય છે અને એસીડીટી ઠીક થઇ જાય છે.
- ૧ ગ્લાસ હુફાળા પાણીમાં થોડા વાટેલા કાળા મરી અને અડધું લીંબુ નીચોવીને નિયમિત રીતે સવારે પીવાથી પણ ફાયદો થાય છે.
- વરીયાળી, આંબળા અને ગુલાબના ફૂલનું ચૂર્ણ બનાવીને તેને સવાર સાંજ અડધી અડધી ચમચી લેવાથી એસીડીટી માં લાભ થાય છે.
- એસીડીટી થવાથી સલાડ તરીકે મૂળા ખાવા જોઈએ. મૂળા કાપીને તેની ઉપર કાળા મરી અને કાળું મીઠું છાંટીને ખાવાથી ફાયદો થાય છે.
- જાયફળ અને સુંઠ ભેળવીને ચૂર્ણ બનાવી લો. આ ચૂર્ણ એક એક ચપટી લેવાથી એસીડીટી દુર થાય છે. એસીડીટી થાય તો કાચી
- વરીયાળી ચાવવી જોઈએ. વરીયાળી ચાવવાથી એસીડીટી દુર થઇ જાય છે.
- આદુ અને પરવળ ભેળવીને રાબ બનાવી લો. આ રાબ સવાર સાંજ પીવાથી એસીડીટી ની તકલીફ દુર થાય છે.
- સવાર સાંજ ખાલી પેટ હુંફાળું પાણી પીવાથી એસીડીટી માં ફાયદો થાય છે.
- નારીયેલ નું પાણી પીવાથી એસીડીટીથી છુટકારો મળે છે.
- લવિંગ એસીડીટી માટે ખુબ ફાયદાકારક છે એસીડીટી થાય તો લવિંગ ચૂસવા જોઈએ.
- ગોળ, કેળા, બદામ અને લીંબુ ખાવાથી એસીડીટી જલ્દી ઠીક થઇ જાય છે.
- પાણીમાં ફુદીનાના થોડા પાંદડા નાખીને ઉકાળી લો. રોજ ખાધા પછી આ પાણીનું સેવન કરો. એસીડીટી માં ફાયદો થશે.
- એસીડીટી ની તકલીફ ખાવા પીવા ને લીધે વધુ થાય છે. તેથી વધુ ભારે ભોજન કરવાથી પરેજી રાખવી જોઈએ. એસીડીટી વખતે રાત્રે સુવાના ત્રણ કલાક પહેલા ડીનર કરી લેવું જોઈએ, જેથી ખાવાનું સારી રીતે પચી શકે. આ નુસખા ને અપનાવ્યા પછી પણ એસીડીટી
- જો ઠીક ન થાય તો ડોક્ટર નો સંપર્ક જરૂર કરવો.
