શું તમે જાણો છો કે વિશ્વભરમાં લાખો લોકો એવા રોગથી પીડિત છે જે તેમના લોહીને તેમના દુશ્મનમાં ફેરવે છે? હા, અમે સિકલ સેલ રોગ વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ.
આ રોગમાં લાલ રક્તકણો તેમના સામાન્ય આકાર (ગોળ)ને બદલે સિકલની જેમ વાંકાચૂકા થઈ જાય છે. આ કુટિલ કોષો લોહીના પ્રવાહમાં અવરોધ ઉભો કરે છે, જે ગંભીર પીડા, ચેપનું જોખમ અને અન્ય ઘણી ગંભીર સમસ્યાઓનું કારણ બની શકે છે.
વર્લ્ડ સિકલ સેલ ડે દર વર્ષે 19 જૂને ઉજવવામાં આવે છે. આ દિવસનો હેતુ માત્ર આ રોગ વિશે જાગૃતિ ફેલાવવાનો નથી, પરંતુ તેનાથી પીડિત લોકોને સ્વસ્થ જીવન જીવવા અને સંશોધનને વેગ આપવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવાનો પણ છે. તંદુરસ્ત વ્યક્તિના લાલ રક્તકણો ગોળાકાર અને લવચીક હોય છે, જે નસોમાં સરળતાથી પસાર થાય છે. પરંતુ સિકલ સેલ રોગમાં, આ કોષો સખત, ચીકણા અને ચંદ્ર અથવા સિકલ જેવા આકારના બને છે. આ અનિયમિત આકારના કોષો રક્ત પ્રવાહને અવરોધે છે અને ઝડપથી ફાટી જાય છે, જેના કારણે વિવિધ સમસ્યાઓ થાય છે.
લક્ષણો
સિકલ સેલ રોગના લક્ષણો વ્યક્તિ-વ્યક્તિમાં અલગ-અલગ હોઈ શકે છે અને તેમાં તીવ્ર દુખાવો, એનિમિયા, હાથ અને પગમાં સોજો, વારંવાર ચેપ અને ધીમી વૃદ્ધિનો સમાવેશ થાય છે. સૌથી સામાન્ય અને પીડાદાયક સમસ્યા સિકલ સેલ કટોકટી છે, જ્યાં સિકલ-આકારના કોષો શરીરના વિવિધ ભાગોમાં રક્ત પ્રવાહને અવરોધે છે. આ સિવાય સ્ટ્રોક (એક્યુટ ચેસ્ટ સિન્ડ્રોમ), અંગ નિષ્ફળતા અને ચેપનું જોખમ વધી શકે છે. આ રોગ આફ્રિકામાં સૌથી સામાન્ય છે, જ્યાં દર વર્ષે લગભગ ત્રણ લાખ બાળકો તેની સાથે જન્મે છે. તે ભારત, મધ્ય પૂર્વ અને ભૂમધ્ય પ્રદેશના લોકોને પણ અસર કરે છે. તેનો વ્યાપ હોવા છતાં, ઘણા દેશો પાસે આ રોગનો સામનો કરવા અને તેની સારવાર કરવા માટે પૂરતા સંસાધનો અને સિસ્ટમો નથી.
જાગૃતિનું મહત્વ
મોટાભાગના લોકો સિકલ સેલ ડિસીઝ (SCD) અને તે વ્યક્તિઓ અને પરિવારોને કેવી રીતે અસર કરે છે તે વિશે જાણતા નથી. અન્યને શિક્ષિત કરવાથી રોગ વિશેની ગેરસમજો દૂર કરવામાં અને તેની સાથે સંકળાયેલ શરમ ઘટાડવામાં મદદ મળી શકે છે. SCD ની વહેલી શોધ અને નિદાન રોગના વધુ સારા નિયંત્રણ અને સારવારમાં મદદ કરે છે, જેનાથી તેનાથી પીડિત વ્યક્તિના જીવનની ગુણવત્તામાં સુધારો થાય છે. હિમાયત કાર્ય તબીબી સહાય અને સહાયક સેવાઓની ઍક્સેસને વધારે છે, જે SCD ના સંચાલન માટે મહત્વપૂર્ણ છે.