પાલકમાં રહેલું આયર્ન અને પનીરમાં રહેલું કેલ્શિયમ એકબીજાના શોષણને અટકાવે છે તેથી પાલક પનીર સાથે ન ખાવું જોઈએ…
ભારતીયો અને પનીરનો અતૂટ સંબંધ છે. બાળપણની જન્મદિવસની પાર્ટીઓથી લઈને કોઈપણ પ્રસંગના મેનુમાં પનીર અનિવાર્ય બની ગયું છે, ત્યારે આધુનિક સમયમાં મોડી રાત સુધી ચીલી પનીર ખાવાની ઇચ્છા સુધી. ઢાબાથી લઈને ઘર સુધી, પનીર દરેક જગ્યાએ એક અનિવાર્ય વાનગી છે. અને, પનીરની વાનગીમાં સૌથી પ્રિય સંયોજનોમાંનું એક ચોક્કસપણે પાલક પનીર છે. મિસ્સી રોટલી અથવા સાદા ભાત સાથે, આ સ્વાદિષ્ટ વાનગી ઘણા ભારતીય ખાદ્ય સંયોજનોનો સ્વાદિષ્ટ સમકક્ષ છે.
પરંતુ નિષ્ણાતોએ પાલક પનીરના પ્રિય મિશ્રણના સેવન સામે ચેતવણી આપી છે. તે આયર્ન અને કેલ્શિયમનું મિશ્રણ કરે છે, જે એકબીજાના પોષક તત્વોના શોષણને અટકાવે છે. પોષણશાસ્ત્રી નમામી અગ્રવાલે સ્વસ્થ આહાર પર ભાર મૂક્યો હતો એટલે યોગ્ય ખોરાકના સંયોજનનું સેવન. ભારતમાં પનીરની વાનગીઓ લોકપ્રિય છે, પરંતુ ખોરાકનું મિશ્રણ કરતી વખતે પોષક તત્વોના શોષણનું ધ્યાન રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે.
નિષ્ણાતોએ આ મિશ્રણને એકસાથે ખાવા સામે ચેતવણી આપી છે. પોષણશાસ્ત્રી નમામી અગ્રવાલ દ્વારા પોસ્ટ કરાયેલ રીલ મુજબ, સ્વસ્થ આહારનો અર્થ એ છે કે એકસાથે ખોરાકનું યોગ્ય મિશ્રણ ખાવું. જો કે, કેટલાક સંયોજનો એવા છે જે એકસાથે ખાવાથી એકબીજાના પોષક તત્વોના શોષણને અટકાવે છે. આવું જ એક મિશ્રણ આયર્ન અને કેલ્શિયમ છે. પાલકમાં આયર્ન ભરપૂર માત્રામાં હોય છે, જ્યારે પનીરમાં કેલ્શિયમ ભરપૂર માત્રામાં હોય છે. કેલ્શિયમ આયર્નના શોષણને અટકાવે છે અને તેથી આ ઘટકોના મહત્તમ ઉપયોગ માટે, નિષ્ણાંત બટાકા અથવા મકાઈ સાથે પાલક ખાવાની ભલામણ કરે છે.
ન્યુટ્રિશનિસ્ટ અને TEDx સ્પીકરે તેમના પોતાના એક રીલમાં તેનું કારણ વિગતવાર સમજાવ્યું, લખ્યું, “પનીરમાં કેલ્શિયમનું પ્રમાણ વધુ હોય છે, જ્યારે પાલકમાં આયર્નનું પ્રમાણ વધુ હોય છે; અને કેલ્શિયમ દ્વારા આયર્નનું શોષણ અટકાવાય છે. પાલકમાં આયર્નનું શોષણ 5% કરતા ઓછું હોય છે, આમ તે શરીરને ખૂબ ઓછું આયર્ન પૂરું પાડે છે.” આનું કારણ એ છે કે પાલકમાં રહેલું આયર્ન નોન-બ્લડ અથવા નોન-હીમ આયર્ન છે, જે વનસ્પતિ આયર્ન છે અને શરીર તેને લોહી (હીમ) આયર્નની જેમ શોષી શકતું નથી. તેથી, તેણી વિટામિન સીથી ભરપૂર ખોરાક સાથે ઘટકોને જોડવાની સલાહ આપે છે.
હવે પ્રશ્ન એ આવે કે શું તમારે પાલક પનીર સંપૂર્ણપણે ટાળવું જોઈએ?.. તો તેનો જવાબ છે ના… તમારે ન ખાવું જોઈએ. પાલક પનીર પ્રોટીન, બી વિટામિન, ફોલેટ્સ, વિટામિન સી, વિટામિન કે, વિટામિન એ, મેગ્નેશિયમ, ફોસ્ફરસ અને ડાયેટરી ફાઇબરથી ભરપૂર છે. નિષ્ણાતો દ્વારા સમજાવ્યા મુજબ આ વાનગી સ્વાસ્થ્ય માટે જોખમી નથી, તે પોષણનું પાવરહાઉસ નથી જે તેને જાહેર કરવામાં આવે છે. ક્લિનિકલ ન્યુટ્રિશનિસ્ટ તરીકે, નિષ્ણાંતે ઉમેર્યું હતું. “જ્યાં સુધી તમારી પાસે આખા અનાજ, વિવિધ શાકભાજી અને તમારા આહારમાં સારી ગુણવત્તાવાળા પ્રોટીનનો વૈવિધ્યસભર આહાર હશે, ત્યાં સુધી તમારા આંતરડા સમજી શકશે કે તેમને જોઈતી દરેક વસ્તુ કેવી રીતે કાઢવી.” “આ મિશ્રણ આયર્નના શોષણ માટે એટલું સારું નથી પરંતુ સ્વાદિષ્ટ રીતે કેટલીક શાકભાજી લેવાનું સારું છે..”
હવે વાત એમ આવે કે પોષક તત્વોના વધુ સારા શોષણ માટે પાલક અને પનીર સાથે ખાવાના ખોરાક વિષે તો, યોગ્ય પોષક તત્વોનું શોષણ વધારવા માટે, તમારે તેમને સહાયક સમકક્ષો સાથે જોડવા જોઈએ. તમારા આહારમાં કેલ્શિયમ જેવા ચોક્કસ પોષક તત્વો ઉમેરવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી વખતે, તમે પનીરને આલૂ, પ્યાજ અથવા લીલા વટાણા સાથે જોડી શકો છો. આયર્ન વધારવા માટે, તમે પાલકને મકાઈ અને આલૂ સાથે જોડી શકો છો અથવા ફક્ત તેની પ્યુરી બનાવી શકો છો.
આમ, જે લોકો આયર્નની ઉણપને કારણે આ વાનગી ખાય છે તેઓ ચોક્કસપણે વધુ સારા સંયોજનો શોધી શકે છે જ્યાં શરીર દ્વારા આયર્નનું શોષણ વધુ હોય. પાલક પનીર ખાવું હજુ પણ કોઈપણ જંક ફૂડ કરતાં વધુ સારું છે અને ઘરે બનાવેલા ભોજન માટે એક સ્વસ્થ વિકલ્પ છે.
