શકિત તંત્ર, શૈવ તંત્ર અને વૈષ્ણવ તંત્ર મુખ્યત્વે વેદમાંથી લેવાયાનું તારણ
ખગોળ શાસ્ત્રીય ઘટના મુજબ આસો માસમાં વાયુ, પાણી અને અગ્નિનું સંયોજન હોય છે જે મહાકાળી,
મહાલક્ષ્મી અને મહા સરસ્વતિના સ્વરૂપો પૃથ્વી પર (ઇલેકટ્રીક પાવર) ‘શકિત’નું પૂર્ણ સ્વરૂપ છે
ત્રણ મહાદેવીઓના દરેકના પાત્રમાં સાત પાત્રોનો ઉલ્લેખ સ્ત્રોત્રમાં કરવામાં આવ્યો છે આ ત્રણ મહાદેવીઓના ત્રણ પાત્રોમાં ર૧ દેવીઓની દિવ્યતા અને મહત્તાનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે
શકિતની ભકિત માટે માર્કન્ડેય પુરાણનો ભાગ ગણાતા દુર્ગા સપ્તશતીનો પાઠ સર્વશ્રેષ્ઠ
‘યા દેવી સર્વ ભૂતેષુ, શકિત રૂપેણ સંસ્થીતા
નમસ્તસ્યે…. નમસ્તસ્યે…. નમસ્તસ્યે નમો નમ:’
જગતજનની, જોગમાયા, રાજ રાજેશ્ર્વરી, પરાશકિત મહામાયા જગદંબા કે જેને આપણે સામાન્ય વ્યવહારોમાં ‘શકિત’ તરીકે ઓળખી અને સંબોધન કરીએ છીએ.
સમગ્ર બ્રહ્માંડનું સંચાલન પણ ‘શકિત’ દ્વારા જ થાય છે. તેમાં પુરાવાની જરૂર નથી… કારણ કે ‘શકિત’ વગર બધુ શુન્ય છે અને વિશ્ર્વમાં જળ કે ચેતન તમામને ચલાયમાન રાખવા માટે ‘શકિત’જ સર્વોપરી છે.
ખુબજ સહેલી રીતે સમજાય તેવું એક ઉદાહરણ લઇએ તો માણસને શરીરમાં જયારે નબળાઇ આવે ત્યારે એમ કહેવાય કે, શરીરમાં ‘શકિત નથી… એટલે કે શકિત નથી તો કાંઇ નથી’ એમ કહેવું યથાર્થ ગણાશે. ઘણા માઇ ભકતો, શાસ્ત્રવિદો, આચાર્યો, કથાકારોના મત મુજબ વેદના સર્જન પહેલા મહામાશમી મહામાયાનું પૂજન કરવામાં આવ્યું હતું.
ખગોળ શાસ્ત્રીય ઘટના મુજબ વર્ષમાં બે વખત એટલે કે આસો અને ચૈત્ર માસમાં પાણી, વાયુ અને અગ્નિનું સંયોજન થાય છે. જે દરમિયાન મહાલક્ષ્મી, મહાસરસ્વતિ અને મહાકાળીના સ્વરૂપો પૃથ્વીપર ઇલેકટ્રીક પાવર (શકિત)નું પૂર્ણ સ્વરૂપ છે. તેથી નવરાત્રીમાં શકિતની ઉપાસના સફળ થાય છે.
દુર્ગા સપ્તશતી ગ્રંથમાં મહામાયાના સઁપૂર્ણ સ્વરૂપનું વર્ણન અને પુજન કરવામાં આવ્યું છે. માર્કન્ડેય ઋષિની ભકિતથી મહામાયા ખુશ થયા અને સપ્તશ્રૃંગી પર્વતની ગુફામાં ઋષિ પુજા કરી રહ્યા હતા. ત્યાં દર્શન આપ્યા હતા. અને ભગવતીના સ્વમુખમાંથી નિકળેલા શબ્દો એ જ શ્ર્લોક બન્યાં એમ કહેવામાં આવે છે.. દુર્ગા સપ્તશતી ગ્રંથ પોતે ભગવતીની મૂર્તિ છે. પ્રથમ તેની પૂજા અને પછી જ સપ્તશતીનો પાઠ કરવામાં આવે છે.
ભુવનેશ્ર્વરી સંહિતામાં કહેવામાં આવ્યું છે જેમ ‘વેદ’ શાશ્ર્વત છે તેવી જ રીતે સપ્તશતી પણ શાશ્ર્વત છે જેમ યોગનો સર્વશ્રેષ્ઠ ગ્રંથ ગીતા છે. તેમ ‘દુર્ગા સપ્તશતી’ એ પુજાનું શ્રેષ્ઠ શાસ્ત્ર માનવામાં આવી રહ્યું છે. તેના ૭૦૦ શ્ર્લોકોને લીધે તેને ‘દુર્ગા સપ્તશતી’ પણ કહેવામાં આવે છે આ માર્કન્ડેય પુરાણનો એક ભાગ હોવાનું કહેવામાં આવે છે. તેમાં શ્રૃષ્ટિનું પ્રતિકાત્મક અર્થઘટન છે. વિશ્ર્વની સંંપૂર્ણ શકિતના બે સ્વરૂપો માનવામાં આવે છે. સંચિત અને કાર્યાત્મક અને તેનું નવરાત્રી દરમ્યાન પુજન કરવામાં આવે છે.
દુર્ગા સપ્તશતી ના સાતસો શ્ર્લોકો ત્રણ ભાગમાં વહેંચાયેલા છે. પ્રથમ પાત્ર (મહાકાળી) મઘ્યમ પાત્ર (મહાલક્ષ્મી) અને ઉતમ પાત્ર (મહાસરસ્વતિ) દરેક પાત્રમાં સાત પાત્રોનો ઉલ્લેખ સ્ત્રોત્રમાં કરવામાં આવ્યો છે. પ્રથમ પાત્રમાં કાલી, તારા, ચિન્ના મસ્તા, સુમુખી, ભુવનેશ્ર્વરી બાલા, કુબજા
બીજા પાત્રમાં લક્ષ્મી, લલીતા, કાલી, દુર્ગા, ગાયત્રી, અરૂંધતી, સરસ્વતિ અને ત્રીજા પાત્રમાં બ્રહ્મ, મહેશ્ર્વરી, કાંમારી, વૈષ્ણવી, વરાહી, નરસિમ્હી અને ચામુંડા (શીવ) આમ આ ત્રણ પાત્રોમાં ર૧ દેવીઓની મહતા અને દિવ્યતા આપવામાં આવ્યા છે.
નંદ, શાકંભરી, ભીમ, સપ્તશતી, સ્ત્રોત્રનું બીજ કહેવામાં આવ્યું છે. તંત્રમાં ‘શકિત’ના ત્રણ સ્વરૂપોને પ્રતિમા, ઉપકરણો અને ગોળા માનવામાં આવે છે. ‘શકિત’ની ભકિત માટે આ ત્રણ સ્વરૂપોનું સંકલન જરૂરી માનવામાં આવે છે.
સપ્તશતીના ૭૦૦ શ્ર્લોકોને તેર આઘ્યાયમાં વહેંચવામાં આવ્યા છે. ફકત પ્રથમ પાત્રનો પહેલો અઘ્યાય, મઘ્યમ પાત્રનો બીજો અઘ્યાય જયારે ત્રીજો ચોથો અને બાકીના બધા અઘ્યાયો શ્રેષ્ઠ પાત્રમાં રાખવામાં આવ્યા છે.
પ્રથમ પાત્રમાં મહાકાળી ની જોડણી ‘ૐ’ છે. મહાપાત્ર (મહાલક્ષ્મી) નું બીજ ગણીત સ્વરૂપ ‘હિન’ છે. અને ત્રીજુ સંપૂર્ણ પાત્ર મહા સરસ્વતિ ‘બિલાઇન’ સ્વરૂપ છે અન્ય તાંત્રીક પ્રથાઓમાં ‘એમ ’મંત્ર સરસ્વતિનો છે. ‘હ્રી’મહાલક્ષ્મી છે. અને ‘કલે’ એ મહાકાળી બીજ છે. ત્રણેય બીજકણ અને કલોનને કોઇપણ તંત્ર અભ્યાસ માટે આવશ્યક અને આધાર માનવામાં આવે છે. તંત્ર મુખ્યત્વે વેદમાંથી લેવામાં આવ્યા છે. ઋગવેદમાંથી શકિત મંત્ર, યજુર્વેદમાંથી શૈવ તંત્ર અને સંવેદમાંથી વૈષ્ણવ તંત્ર ઉભરી આવ્યા છે. આ ત્રણેય વેદો ત્રણેય મહાસતાના ત્રણ સ્વરૂપોની અભિવ્યકિત છે.
