વામન દ્વાદશી
હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર, ભગવાન વામન દેવનો અવતાર ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિએ થયો હતો. તેથી આ દિવસને વામન જયંતિ તરીકે ગણવામાં આવે છે.
વામન દેવ ભગવાન વિષ્ણુના અવતાર હતા, તેથી આ તિથિએ ભગવાન વિષ્ણુના વામન સ્વરૂપની પૂજા કરવામાં આવે છે. વામન દેવને ભગવાન વિષ્ણુનો પાંચમો અવતાર માનવામાં આવે છે. એવું માનવામાં આવે છે કે આ દિવસે ભગવાન વિષ્ણુની પૂજા કરવાથી સાધકને શક્તિ, બુદ્ધિ, જ્ઞાન અને સુખ-સમૃદ્ધિના આશીર્વાદ મળે છે.
વામન જયંતિ અથવા વામન દ્વાદશીની પૂજા કરવાનો શુભ સમય અને મહત્વ:
આ વર્ષે વામન જયંતિ 26 સપ્ટેમ્બર 2023 ના રોજ છે. પંચાંગ અનુસાર, ભાદ્રપદ મહિનાના શુક્લ પક્ષની દ્વાદશી તિથિ 26 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 05 વાગ્યાથી શરૂ થઈ રહી છે. તે બીજા દિવસે 27 સપ્ટેમ્બર 2023 ના રોજ સવારે 01:45 વાગ્યે સમાપ્ત થશે.
આ દિવસે શ્રવણ નક્ષત્રનું વિશેષ મહત્વ છે, કારણ કે આ નક્ષત્રમાં વામન અવતારનો જન્મ થયો હતો. શ્રવણ નક્ષત્ર 25 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 11:55 થી 26 સપ્ટેમ્બરના રોજ સવારે 09:42 સુધી છે. 26 સપ્ટેમ્બરે પૂજાનો શુભ સમય સવારે 09.12 થી બપોરે 01.43 સુધીનો છે.
વામન જયંતિ પૂજા પદ્ધતિ
વામન જયંતીના દિવસે સવારે વહેલા ઉઠો, સ્નાન કરો, ધ્યાન કરો અને ભગવાન વામનદેવની મૂર્તિને એક ચોક પર સ્થાપિત કરો.
જો વામન અવતારનું ચિત્ર ન હોય તો ભગવાન વિષ્ણુનું ચિત્ર લગાવી શકાય છે.
આ પછી વામન દેવની વિધિપૂર્વક પૂજા કરો અને વ્રતની પ્રતિજ્ઞા લો.
ભગવાનને રોલી, મૌલી, પીળા ફૂલ, નૈવેદ્ય અર્પણ કરો.
આ દિવસે વામન દેવને દહીં અને સાકર અર્પણ કરો. દહીંમાં થોડું કેસર મિક્સ કરો.
પછી સાંજે વામન જયંતિ વ્રત કથાનું પાઠ કરો.
અંતે વામન દેવની આરતી સાથે પૂજાનું સમાપન કરો.
ભગવાન વિષ્ણુએ ભગવાન ઇન્દ્રને સ્વર્ગનું રહસ્ય પરત કરવા અને પ્રહલાદના પૌત્ર રાક્ષસ રાજા બલિનું અભિમાન તોડવા માટે વામન અવતાર લીધો હતો. વામન અવતાર એ માનવ સ્વરૂપ શ્રી હરિનો પ્રથમ અવતાર છે. ભગવાન વિષ્ણુના પ્રથમ ચાર અવતાર પ્રાણીઓનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. આ ચાર અવતાર છે – મત્સ્ય અવતાર, કુર્મ અવતાર, વરાહ અવતાર અને નરસિંહ અવતાર.
