સફળ ભારતીય મહિલા ઉદ્યોગ સાહસિકો કે જે દેશની દરેક છોકરીઓ માટે પ્રેરણારૂપ છે.
તે દિવસો ગયા જ્યારે ગ્લાસ સીલિંગને તોડી નાંખવાના અને કોર્પોરેટ સીડીમાં ટોચ પર પહોંચવાના સપના સ્ત્રીઓ માટે અશક્યની બાજુમાં હતા. આજે, આપણા દેશની મહિલાઓ માત્ર ગૃહ નિર્માતા બનવાથી ઘણી આગળ નીકળી છે અને તે કોર્પોરેટ જગતના કેટલાક સૌથી શક્તિશાળી પુરુષો સાથે સમાન છે. વૈશ્વિક વ્યાપાર દિગ્ગજોના વડાઓથી લઈને કેટલાક સૌથી નવીન સ્ટાર્ટઅપ્સ સુધીની, સ્ત્રીઓ લગભગ જ્યાં પણ વિચાર કરી શકે તે સ્થાન બનાવી ચૂકી છે. પરંતુ ખ્યાતિપ્રાપ્તિ મંડળ સુધીનો તેમનો પ્રવાસ સરળ ન હતો, તેઓએ વિવિધ નકારાત્મક કલ્પનાઓ સામે લડ્યા અને તેમની કોઈપણ નેતૃત્વ ક્ષમતાને અથવા તેમની ઉદ્યોગસાહસિક ક્ષમતાઓને ધ્યાનમાં રાખીને તેમની સંક્ષિપ્તાને સાબિત કરી.
આમ, આ લેખમાં, દેશની કેટલીક સૌથી સફળ મહિલા ઉદ્યમીઓ વિશે વાત કરી છે જે ત્યાંના દરેક ઉભરતા ઉદ્યોગસાહસિક માટે પ્રેરણા છે.
1 : ઇન્દુ જૈન
ઈન્દુ જૈન બેનેટ, કોલમેન અને કું. લિ.ના વર્તમાન અધ્યક્ષ છે, જે દેશના સૌથી મોટા મીડિયા જૂથમાંથી એક છે. તેઓ તેમના દૈનિક અખબાર ટાઇમ્સ ઓફ ઇન્ડિયા, ધી ઇકોનોમિક ટાઇમ્સ અને ટીવી ન્યૂઝ ચેનલ ટાઇમ્સ નાઉ માટે જાણીતા છે. તેના નેતૃત્વ હેઠળ, ટાઇમ્સ ગ્રૂપે ઘણી નવી ઉંચાઇઓને સ્પર્શ કરી. તેણી બે પુત્રો સમીર અને વિનીત છે જે હવે પારિવારિક ધંધાનું નિરીક્ષણ કરે છે. તેમ છતાં, બેનેટના અધ્યક્ષ, કોલમેન એન્ડ કું તેના દ્વારા ભજવવામાં આવેલી સૌથી અગ્રણી અને જાણીતી ભૂમિકાઓમાંની એક છે, તેણી અન્ય ઘણી વિવિધ ઓળખો દ્વારા પણ જાણીતી છે જેમ કે આધ્યાત્મવાદી, માનવતાવાદી, ઉદ્યોગસાહસિક, એક શૈક્ષણિકવાદી અને આભાસી તરીકે સંસ્કૃતિ અને કલા. શ્રીમતી ઇન્દુ જૈનને જાન્યુઆરી, 2016 માં ભારત સરકાર દ્વારા ‘પદ્મ ભૂષણ’ પણ એનાયત કરાયો હતો. પરંતુ તેમનો પોર્ટફોલિયો અહીં જ સમાપ્ત થતો નથી, શ્રીમતી ઇન્દુ જૈન આ enન્નેસ ફોરમ પાછળ માર્ગદર્શક શક્તિ હતી, જેનું પચારિક પ્રારંભ 2003 માં ભારતના રાષ્ટ્રપતિ. ફોરમે તાજેતરમાં જ જીવનના તમામ ક્ષેત્રના ઉત્કૃષ્ટ વ્યક્તિઓને મહાત્મા-મહાવીર એવોર્ડથી સન્માનિત કર્યા છે અને વિશ્વમાં એકતાની ભાવના લાવવા, પ્રકાશિત કરવા માંગતા વિવિધ પ્રવૃત્તિઓમાં સામેલ છે.
2 : કિરણ મઝુમદાર શો
કિરણ મઝુમદાર શો બાયોકોન લિમિટેડના સ્થાપક અધ્યક્ષ અને મેનેજિંગ ડિરેક્ટર છે જે દેશની એક અગ્રણી ફાર્માસ્યુટિકલ કંપની છે. બેંગ્લોરમાં જન્મેલા અને ઉછરેલા, તેણે બેંગ્લોર યુનિવર્સિટીની માઉન્ટ કારમેલ કોલેજમાંથી પ્રાણીશાસ્ત્રમાં સ્નાતક પૂર્ણ કર્યો. બાદમાં તેણે મેલબોર્ન યુનિવર્સિટીના બલારટ કોલેજમાંથી માલ્ટિંગ અને બ્રૂઇંગમાં માસ્ટર કર્યું છે. તેણે બેંગલોરમાં ભાડે આપેલા ઘરના ગેરેજમાંથી 1978 માં બાયકોન ઇન્ડિયાની સ્થાપના કરી. તે આયર્લેન્ડના કોર્કના બાયોકોન બાયોકેમિકલ્સ લિમિટેડ સાથેનું સંયુક્ત સાહસ હતું. તેણે ભંડોળની અછત, લાયક કામદારોની અછત અને આવા અન્ય ઘણા અવરોધો વચ્ચે તેણીએ ઉદ્યમી પ્રવાસની શરૂઆત કરી. આજે કંપનીએ ડાયાબિટીસ અને ઓન્કોલોજી પર મજબૂત ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને બાયોમેડિસિન સંશોધનમાં પોતાને અગ્રણી ખેલાડી તરીકે સ્થાપિત કરી છે. આ ઉપરાંત કિરણ, ઇન્ડિયન સ્કૂલ ઓફ બિઝનેસ અને ઇન્ડિયન ઇન્સ્ટિટ્યૂટ ઓફ ટેકનોલોજી, હૈદરાબાદના બોર્ડ ઓફ ગવર્નર્સના સભ્ય પણ છે. ભારત સરકાર દ્વારા તેમને 1989 માં પ્રતિષ્ઠિત ‘પદ્મશ્રી’ અને 2005 માં ‘પદ્મ ભૂષણ’ પણ એનાયત કરાયો હતો.
3 : ઇન્દ્ર નૂયી
‘ઇન્દ્ર નૂયી’ સીએફઓ અને પેપ્સી કંપની ઈન્ડિયાના પ્રમુખ, સંભવત: દેશમાં સૌથી વધુ જાણીતી મહિલા ઉદ્યમીઓમાંની એક છે. ચેન્નાઇમાં જન્મેલી અને ઉછરેલી, ઇન્દિરાએ 1974 માં મદ્રાસ ક્રિશ્ચિયન કોલેજથી વિજ્ઞાનમાં સ્નાતક કર્યું. પાછળથી તેણે યેલ યુનિવર્સિટીમાંથી પબ્લિક મેનેજમેન્ટમાં માસ્ટર અને કોલકાતાના આઈઆઈએમમાંથી ફાઇનાન્સ અને માર્કેટિંગમાં માસ્ટર કર્યું. છેલ્લે પેપ્સી કો.માં સામેલ થયા પહેલા ઇન્દિરાએ મોટોરોલા અને એસીઆ બ્રાઉન બોવેરી જેવી વિવિધ કંપનીઓમાં ઘણા વરિષ્ઠ હોદ્દાઓ સંભાળ્યા છે. જોકે, જોન્સન અને જહોનસન ખાતે પ્રોડક્ટ મેનેજર તરીકેની કારકીર્દિની શરૂઆત કરી હતી. તે પેપ્સિકોમાં જોડાયો. વર્ષ 1994 માં અને વર્ષ 2001 માં તેઓને રાષ્ટ્રપતિ તરીકે નામ આપવામાં આવ્યું. તેણીને તેમના વ્યવસાયિક સિદ્ધિઓ અને ભારતના કોર્પોરેટ નેતૃત્વ માટે પ્રેરણારૂપ હોવા બદલ પ્રતિષ્ઠિત ‘પદ્મ ભૂષણ’ પણ એનાયત કરાયો હતો. તેણી તેમના વ્યાવસાયિક કુશળતા માટે પણ જાણીતી છે જે કંપનીએ તેના નેતૃત્વ હેઠળ મેળવેલા અબજો ડોલરના નિર્ણાયક સોદામાં સ્પષ્ટપણે સ્પષ્ટ છે.
4 : વંદના લુથ્રા
દેશની સુંદરતા અને સુખાકારી વીઆઇએલસીસી હેલ્થ કેર લિમિટેડની હાલ એશિયા, આફ્રિકા અને ગલ્ફ કોઓપરેશન કાઉન્સિલ (જીસીસી) ના 11 થી વધુ દેશોમાં હાજરી છે. પરંતુ, ભારતના આરોગ્ય અને સુખાકારી ઉદ્યોગના આ અજોડ નેતાની સ્થાપના ગૃહ નિર્માતા વંદના લુથરાએ 1989 માં કરી હતી, જ્યારે તેની બે પુત્રીમાંની પ્રથમ માત્ર 3 વર્ષની હતી. વંદનાનો જન્મ પશ્ચિમ બંગાળના કોલકાતામાં થયો હતો અને તે જર્મની, યુકે અને ફ્રાન્સમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ પ્રાપ્ત કરતી વખતે સુંદરતા, માવજત, ખોરાક અને પોષણ અને ત્વચા સંભાળમાં સારી રીતે પારંગત હતો. તેના શ્રેષ્ઠ યોગદાન બદલ તેને 2013 માં ‘પદ્મશ્રી’ એનાયત કરાયો હતો અને ફોર્ચ્યુન ઈન્ડિયા દ્વારા તેને ભારતની 33 મી સૌથી શક્તિશાળી બિઝનેસવુમન તરીકે પણ સ્થાન આપવામાં આવ્યું હતું.
5 : એકતા કપૂર
બાલાજી ટેલિફિલ્મ્સના સર્જનાત્મક વડા એકતા કપૂર 17 વર્ષની ઉંમરે કારકિર્દીની શરૂઆત ભારતના સૌથી નાના ઉદ્યોગસાહસિકોમાં થાય છે. ટૂંકા ગાળામાં એકતાને ફિલ્મ ઉદ્યોગના શ્રેષ્ઠ ઉદ્યોગસાહસિક તરીકે ઓળખવામાં આવી છે અને તેણે તેના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું છે. લગ્ન અને લગ્ન જીવન જીવન અને સમસ્યાઓ. તેની સૌથી મોટી સફળ ફિલ્મ “ડર્ટી પિક્ચર” અને ટેલી સિરીઝ “બડે અચ્છે લગતે હૈં” રહી છે.
6 : સૂચિ મુખર્જી
સુચિ મુખર્જી જીવનશૈલી અને એસેસરીઝની શ્રેણી હેઠળ લાઇમરોડ અને ઇ-કોમર્સ વેબસાઇટના સ્થાપક અને સીઈઓ છે. રસપ્રદ વાત એ છે કે જ્યારે તેણી પ્રસૂતિ રજા પર હતી ત્યારે લાઇમરોડ માટેનો વિચાર તેમને આવ્યો. સુચિ લંડન સ્કૂલ ઓફ ઇકોનોમિક્સમાંથી ઇકોનોમિક્સ ગ્રેજ્યુએટ છે. તેણીના નામ માટે ઘણા એવોર્ડ્સ અને માન્યતાઓ છે જેમ કે કે.સી. નાગ ઇકોનોમિક્સ ઇકોનોમિક્સના શ્રેષ્ઠ વિદ્યાર્થીઓ માટે, સેન્ટ સ્ટીફન કોલેજ, દિલ્હી યુનિવર્સિટી, કેમ્બ્રિજ કોમનવેલ્થ ટ્રસ્ટ શિષ્યવૃત્તિ અને ફેલોશિપ, અને કેડબ્રિજ યુનિવર્સિટી અને બ્રિટીશ ચેવેનિંગ શિષ્યવૃત્તિ, મેડિટ માટે ચેડબર્ન શિષ્યવૃત્તિ, એકંદર યોગદાન માટે જ્યોર્જ કે. જ્યોર્જ મેમોરિયલ સ્કોલરશીપ. લંડન સ્કૂલ ઓફ ઇકોનોમિક્સ. ‘રાઇઝિંગ ટેલેન્ટ્સ,’ 40 થી ઓછી વયના ઉચ્ચ સંભવિત નેતાઓ ‘માટે વિશ્વવ્યાપી 15 મહિલાઓમાંથી 1 તરીકે પણ તેની પસંદગી કરવામાં આવી હતી. તેની કંપનીએ લાઇટ સ્પીડ વેન્ચર ભાગીદારો, મેટ્રિક્સ પાર્ટનર્સ અને ટાઇગર ગ્લોબલ પાસેથી million 20 મિલિયનનું ભંડોળ એકત્ર કર્યું છે. સુચિ અગાઉ લેહમેન બ્રધર્સ ઇન્ક., વર્જિન મીડિયા, ઇબે ઇન્ક., સ્કાયપે અને ગમટ્રી સાથે કામ કરી ચૂક્યા છે જ્યાં તે 2 વર્ષથી વધુ સમય માટે મેનેજિંગ ડિરેક્ટર હતી.
7 : ચંદા કોચર
પુરૂષ પ્રભુત્વના ક્ષેત્રમાં વિકાસ કરવો એ સરળ કાર્ય નથી. અને ભારતમાં પણ તે બેન્કિંગ ક્ષેત્રે ધીરજ, માનવતા અને આગળ ધપાવવા નિર્ધારની જરૂર છે. ચંદા કોચર તમામ ક્ષેત્રમાં નિપુણતા મેળવી છે અને તે ક્ષેત્રમાં શ્રેષ્ઠ પણ છે. આઈસીઆઈસીઆઈ જૂથના સીઇઓ અને એમડી, બિઝનેસની વિશ્વની ટોચની 20 શક્તિશાળી મહિલાઓમાંની એક છે. તે તેણીની વ્યૂહાત્મક આયોજન અને સૂઝ હતી જેણે ભારતમાં ખાનગી બેન્કિંગ ક્ષેત્ર માટે છાપ બનાવવામાં મદદ કરી.
8 :પ્રિયા પોલ
“ભારતમાં બુટીકની ફર્સ્ટ લેડી” તરીકે ઓળખાતી, પ્રિયા પોલ ભારતના આતિથ્ય ઉદ્યોગની એક મહાન વ્યક્તિ છે. હોટલોના પારિવારીક વ્યવસાયને હિસ્સો આપતા, 23 વર્ષની ખૂબ જ નાની ઉંમરે, પ્રિયાએ તેને ઉલ્લાસ સાથે લીધી અને એક સફળ ઉદ્યોગસાહસિક તરીકે ઉભરી આવી. તે હવે દેશની 6 ગ્લેમરસ બુટિક હોટલની ગૌરવપૂર્ણ માલિક છે. તે એક સારગ્રાહી વ્યક્તિત્વ છે, જે કલા, સાહિત્ય અને રાંધણ કળામાં વ્યસ્ત રહે છે.
9 : સિમોન ટાટા
સિમોન ટાટા, “ભારતના કોસ્મેટિક કઝારિના” તરીકે જાણીતા છે, તે સ્વિસ-જન્મેલા ભારતીય ઉદ્યોગસાહસિક છે. ભારતીય જનતા માટે સૌંદર્ય પ્રસાધનો રજૂ કરનારી તે પહેલી વ્યક્તિ હતી. સ્ટાઇલ ક્વોન્ટિંટ, સારી આજુબાજુ અને વાજબી ભાવોની ફરતે કામ કરવું એ તેનો સફળ મંત્ર છે. સૌંદર્ય પ્રસાધનો અને તેના વ્યૂહાત્મક આયોજનની દ્રષ્ટિએ ભારતીય માનસિકતાની આગાહી કરવામાં તેની અગમ્યતા, તેને લક્મેની સ્થાપના કરવામાં અને તેને વિશ્વના મુખ્ય સૌંદર્ય પ્રસાધનોમાંના એકમાં વિકસાવવામાં મદદ કરી.
10 :ડીના વેણુગોપાલ
દેશની ટોચની 25 પ્રભાવશાળી મહિલાઓમાંની એક, ભારતના હેવલેટ પેકાર્ડના એમડી નીલમ ધવન, એક અપવાદરૂપ બિઝનેસ એક્ઝિક્યુટિવ છે. તેણીએ લોભામણી સ્થિતિને આગળ ધપાવતા પહેલા તેની નિષ્ફળતાનો યોગ્ય ભાગ લીધો હતો. પુરૂષ વર્ચસ્વ ધરાવતા ઉદ્યોગમાં પોતાને સાબિત કરવાની તેની નિરંકુશ ભાવના અને તેના નિશ્ચયથી તેણી આજે જે બની રહી છે તે બનવામાં મદદ કરી. તે આઈટી ઉદ્યોગમાં સફળતાની વાર્તાનું એક ઉત્તમ ઉદાહરણ છે.
