ઠંડીમાં ગરમીપૂર્ણ બનનારા સંસદના શિયાળુ સત્રનો પ્રારંભ
વિપક્ષો કલમ ૩૭૦ હટાવ્યા બાદની સ્થિતિ, આર્થિક મંદી, બેરોજગારી, ખેડૂતોને હાલાકી સહિતના મુદ્દે મોદી સરકારને ભીડવે તેવી સંભાવના: એનડીએના સાથીપક્ષોએ ભાજપના એકાંકી વલણ સામે વિરોધ દર્શાવતા શાસકપક્ષની એકતા સામે પ્રશ્નાર્થ
કેન્દ્રની મોદી સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરને વિશેષ દરજજો આપતી બંધારણની કલમ ૩૭૦ને હટાવવાનાં લીધેલા હિંમતપૂર્ણ નિર્ણય બાદ પ્રથમ વખત સંસદનાં બન્ને સત્રનો આજથી પ્રારંભ થયો છે. આ સત્રમાં કલમ ૩૭૦ હટાવ્યા બાદ ઉભી થયેલી પરિસ્થિતિ, દેશમાં પ્રવર્તી રહેલી આર્થિક મંદી, બેરોજગારી, ખેડુતોને પડતી હાલાકી વગેરે મુદ્દે વિપક્ષો મોદી સરકારને ઘેરવાનો પ્રયત્ન કરનાર છે. ઉપરાંત આ સત્રમાં વિદેશી, બિન મુસ્લિમ શરણાર્થીઓને આશ્રય આપવા સીટીઝનશીપનાં કાયદામાં સુધારા બિલ પણ રજુ કરવામાં આવનાર છે. જેથી આ સત્રનાં પ્રારંભથી શાસક અને વિપક્ષ વચ્ચે ઉગ્ર ચર્ચા થવાની સંભાવના છે. જેથી આ સમગ્ર શિયાળુ સત્ર ભર શિયાળે રાજકીય ગરમી લાવનારું તોફાની બની રહેશે તેમ મનાઇ રહ્યું છે.
સંસદનું શિયાળુ સત્ર આજથી શરૂ થયું છે જ્યારે અગાઉના સત્રની જેમ શાસક ભાજપ આ વખતે પોતાનું વર્ચસ્વ જાળવવાનો પ્રયાસ કરશે, ત્યારે વિરોધી પક્ષો જાહેર મુદ્દાઓ પર સરકારને ઘેરી લેવાનો પ્રયાસ કરે છે. છેલ્લા સત્રમાં, રાજ્યસભામાં બહુમતી ન હોવા છતાં સરકારે ટ્રિપલ તલાક અને એનઆઈઅને વધારે સતા આપવાનું બિલ પસાર કર્યું હતું.આ સમય દરમિયાન, વિરોધી પક્ષો ઘણા મુદ્દાઓ ઉભા કરી શકે છે જે શિયાળાના સત્રને શરૂઆતથી ’ગરમ’ બનાવી શકે છે. સૌથી મોટી વિપક્ષી પાર્ટી કોંગ્રેસનો સૌથી મોટો પ્રયાસ રાજ્યસભામાં વિપક્ષની એકતા જાળવવાનો છે.જો કે, છેલ્લા બજેટ સત્ર અને આ શિયાળાના સત્રમાં, ઘણા રાજકીય વિકાસ થયા છે, જેના આધારે ગૃહમાં લગભગ હંગામો છે. છેલ્લી વખત લોકસભામાં કારમી હારને કારણે વિપક્ષોએ દબાવ્યો હોવાનો અહેસાસ કર્યો હતો, ત્યારે કેટલાક રાજ્યોના ચૂંટણી પરિણામોએ તેને ફરીથી પ્રાણ ફૂંકી દીધું છે.તાજેતરની ચૂંટણીઓમાં, જ્યાં કોંગ્રેસ દ્વારા હરિયાણામાં ભાજપને સખત સ્પર્ધા આપવામાં આવી છે, મહારાષ્ટ્રની સૌથી મોટી પાર્ટી હોવા છતાં, ભાજપ સરકાર બનાવવાની સ્થિતિમાં દેખાતી નથી.જેથી વિપક્ષો મજબુત સ્થિતિમાં આવ્યા છે.
આ સત્રમાં, વિરોધી પક્ષ દેશમાં આર્થિક મંદીનો મુદ્દો બનાવી શકે છે. ઉપરાંત કલમ ૩૭૦ પર સરકારને ઘેરી લેવાની તૈયારી કરવામાં આવશે. સત્ર પહેલા સર્વપક્ષીય બેઠકમાં પીએમ મોદીએ દરેક મુદ્દા પર ચર્ચા કરવાનું કહ્યું છે. આ દરમિયાન કોંગ્રેસના નેતા ગુલામ નબી આઝાદે કાશ્મીરમાં ફારૂક અબ્દુલ્લા જેવા નેતાઓની અટકાયત કરવાનો મુદ્દો પણ ઉઠાવ્યો હતો. વિરોધી પક્ષોનું કહેવું છે કે તેઓ આર્થિક સુસ્તી અને બેરોજગારીનો મુદ્દો પણ ઉઠાવશે. ભાજપના લાંબા સમયથી સહયોગી શિવસેના હવે અલગ થયા પછી બંને ગૃહોમાં વિપક્ષની છાવણીમાં બેસશે. શિવસેના પાસે લોકસભાની ૧૮ અને રાજ્યની ૨ બેઠકો છે. મોદી સરકારના છેલ્લા કાર્યકાળમાં, ઉપલા ગૃહમાં વિપક્ષની બહુમતી હોવાને કારણે બીલ પસાર કરાવવાનું મુશ્કેલ હતું. અયોધ્યા કેસમાં સુપ્રીમ કોર્ટે વિવાદિત સ્થળે રામ મંદિરની તરફેણમાં ચુકાદો આપ્યો હતો, જેનાથી ભાજપના મનોબળમાં વધારો થયો છે. મોદી સરકારે આ સત્રમાં સીટીઝનશીપ સુધારા બિલ રજુ કરવા માટે નોંધણી કરી છે. જેમાં પડોશી દેશોના બિન-મુસ્લિમ સ્થળાંતરીઓને નાગરિકત્વ આપવાનો સમાવેશ થાય છે. મોદી સરકારે તેની પ્રથમ ટર્મમાં બિલ રજૂ કર્યું હતું, પરંતુ વિરોધી પક્ષોના વિરોધને કારણે તે પસાર થઈ શક્યું નથી. વિપક્ષે બિલને ધાર્મિક આધારો પર ભેદભાવ ગણાવતા તેની ટીકા કરી હતી.આ ખરડામાં હિન્દુ, જૈન, ખ્રિસ્તી, શીખ, બૌદ્ધ અને પારસી સમુદાયોના લોકોને બાંગ્લાદેશ, પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાનમાં ધાર્મિક દમનને લીધે સંબંધિત દેશમાંથી સ્થળાંતર કરનારા લોકોને ભારતીય નાગરિકત્વ આપવાની જોગવાઈ છે.
કેન્દ્ર સરકાર આ સત્રમાં અંદાજે ૩૫ બિલને રજૂ કરવા માંગે છે. આ બિલમાં વિવાદાસ્પદ નાગરિકતા (સંશોધન) બિલ, ૨૦૧૯ પણ સામેલ છે. હાલના સમયમાં સંસદમાં ૪૩ બિલ પેન્ડિંગ છે. સંસદનું આ સત્ર ૧૩મી ડિસેમ્બરના રોજ સમાપ્ત થશે. તેમાં ૨૦ બેઠકો થશે. આ સત્રમાં કેટલાંય મુદ્દા પર હોબાળો થવાની શકયતા છે. આર્થિક સુસ્તી, ખેડૂતોની સમસ્યા. જેએનયુમાં વિરોધ પ્રદર્શન, ઉન્નાવ અને લોકસભા સાંસદ ફારૂક અબ્દુલ્લાની કસ્ટડીનો મામલો છે જેના પર વિપક્ષ સરકારને ઘેરી શકે છે. કોંગ્રેસની માંગ છે કે પી.ચિદમ્બરમને સત્રમાં ભાગ લેવાની મંજૂરી મળવી જોઇએ. હાલના સત્રમાં તેના પર પણ હોબાળો થવાની શકયતા છે. નેશનલ ડેમોક્રેટિક એલાયન્સ (એનડીએ) માં બધું બરાબર ચાલી નથી રહ્યું, હવે મહાગઠબંધનના સાથી પક્ષોનાં નેતાઓ પણ ખુલ્લેઆમ બોલતા થયા છે. સંસદ સત્ર પહેલા રવિવારે એનડીએની બેઠકમાં ભાજપ અને શિવસેનાના અલગ થવાની અસર દર્શાવવામાં આવી હતી. બેઠકમાં એનડીએના સાથી પક્ષોએ સંકલન વધારવાની હિમાયત કરવામાં આવી હતી ત્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ શાસક ગઠબંધનને ’એક મોટું કુટુંબ’ ગણાવ્યું હતું. શિવસેનાએ આ બેઠકમાં ભાગ લીધો ન હતો.બેઠકમાં મોદીએ કહ્યું હતું કે એનડીએના સાથીઓની ભિન્ન વિચારધારા હોઈ શકે છે પરંતુ તેઓ ’મોટા પરિવાર’ જેવા છે અને નાના મતભેદોથી પરેશાન ન થવું જોઈએ.
આ પછી પીએમએ ટ્વિટ કર્યું હતું કે ’એનડીએની ખૂબ જ સારી બેઠક મળી હતી. અમારું જોડાણ ભારતની વિવિધતા અને ૧ ભજ્ઞિયિ૦ કરોડ ભારતીયોની આકાંક્ષાઓને રજૂ કરે છે. સાથે મળીને આપણા ખેડુતો, યુવાનો, મહિલા શક્તિ અને ગરીબમાં સૌથી ગરીબ લોકોના જીવનમાં ગુણાત્મક ફેરફારો લાવવામાં કોઈ કસર છોડીશું નહીં. લોક જનશકિત પાર્ટીનાં નેતા ચિરાગ પાસવાને જણાવ્યું હતું કે મહાગઠબંધનના સહયોગી પક્ષો વચ્ચે વધુ સારી સમન્વય હોવી જોઈએ અને એનડીએએ આ કાર્ય માટે ક્ધવીનરની નિમણૂક કરવાની જરૂર છે. તેમણે કહ્યું કે પહેલા તેલુગુ દેશમ પાર્ટી (ટીડીપી) એ એનડીએ છોડ્યું, બાદમાં ઉપેન્દ્ર કુશવાહાની રાષ્ટ્રીય લોક સમતા પાર્ટી (આરએલએસપી) એનડીએથી અલગ થઈ ગઈ. ઉપેન્દ્ર કુશવાહાએ લોકસભાની ચૂંટણીમાં બેઠક વહેંચણીમાં ઉપેક્ષાનો આરોપ લગાવતા ૨૦૧૮ ના અંતમાં ગઠબંધન છોડી દીધું હતું.આંધ્રપ્રદેશ દ્વારા વિશેષ રાજ્યનો દરજ્જો મેળવવાની માંગ પૂરી ન થતાં માર્ચ ૨૦૧૮માં ટીડીપીએ એનડીએ છોડી દીધું હતું.
બિહારમાં ભલે ભાજપ અને નીતીશ કુમારની પાર્ટી જેડીયુ એક સાથે હોવા છતાં, અણબનાવના અહેવાલો આવતા રહે છે. લોકસભાની ચૂંટણી ૨૦૧૯ પછી જેડીયુને મોદીના પ્રધાનમંડળમાં મંત્રીનો ક્વોટા મળ્યો, જેને નીતીશ કુમારે લેવાનો ઇનકાર કરી દીધો અને મહાગઠબંધનમાં સહયોગી બની રહેવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. પૂર્વ વડા પ્રધાન અટલ બિહારી વાજપેયીના સમયથી એનડીએમાં સાથી પક્ષો વચ્ચે સંકલન માટે ક્ધવીનરનું પદ હતું. શરદ યાદવ અને જ્યોર્જ ફર્નાન્ડિઝ જેવા નેતાઓ આ પદ પર વર્ષો સુધી ચાલુ રહ્યા. જેડીયુ ગઠબંધનથી છૂટા પડતાં શરદ યાદવે ૨૦૧૩ માં તેમના પદ પરથી રાજીનામું આપ્યું હતું. ત્યારબાદ એનડીએમાં ક્ધવીનરનું પદ ખાલી હતું. ૨૦૧૪ માં નરેન્દ્ર મોદી જ્યારે પહેલીવાર વડા પ્રધાન બન્યા ત્યારે સાથી પક્ષોએ કહ્યું કે વડા પ્રધાન મોદી ખુદ સંસદના દરેક સત્રમાં એનડીએની બેઠકનું નેતૃત્વ કરે છે અને અમિત શાહ ગઠબંધનની ફરિયાદોના નિરાકરણ જેવા કામ કરે છે. જેથી આજથી શરૂ થયેલા સંસદનાં શિયાળુ સત્રમાં વિપક્ષ સંગઠીત દેખાય રહ્યું છે. જયારે શાસક એનડીએમાં નાનાપાયે વિખવાદ જોવા મળી રહ્યો છે. જેની વિપક્ષોનાં આક્રમણ સામે શાસક પક્ષે એક થઈને પ્રતિકાર કરશે કે કેમ ? તે વિશે રાજકીય પંડિતોએ અસમંજસની સ્થિતિ દર્શાવી છે.
રાજ્યસભાનું ૨૫૦મું સત્ર શું ઐતિહાસિક બની જશે?
રાજ્યસભાનું ઐતિહાસિક ૨૫૦મી અધિવેશન આજથી શરૂ થયું છે. રાજ્યસભાના અધ્યક્ષ એમ. વેંકૈયા નાયડુએ રવિવારે એક અખબારી યાદી બહાર પાડી છે જેમાં ઉપલા ગૃહનો પ્રારંભ ૧૯૫૨ થી અત્યાર સુધી કરવામાં આવેલા મહત્વપૂર્ણ કામોની માહિતી આપવામાં આવી છે. રાજ્યસભા સચિવાલય દ્વારા ગૃહની બાબતોના હિસાબો રજૂ કરવા માટે પહેલીવાર આ પ્રકારનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો છે. ૧૯૫૨ માં ગૃહ રજૂ કરવામાં આવ્યું ત્યારથી, આજદિન સુધી ૨૪૯ સત્રોમાં ૩૮૧૭ બિલ પસાર કરવામાં આવ્યા છે. રાજયસભા દ્વારા પસાર થયેલા બિલમાંથી, ૬૦ બિલ કે જે લોકસભા દ્વારા પસાર થઈ શક્યા ન હતા. આ સિવાય રાજ્યસભામાં લોકસભા પહેલા ૬૩ બીલો પસાર થયા હતા અને તેમાંથી ૨ બીલ હજુ પણ નીચલા ગૃહ દ્વારા પસાર થવાના બાકી છે. ૧૯૫૨ માં પહેલી સામાન્ય ચૂંટણીઓથી, સંસદ દ્વારા ૩,૮૧૮ કાયદા ઘડવામાં આવ્યા છે. ૧૧૮ પાનાના આ વિશેષ પૃષ્ઠમાં કુલ ૨૯ પ્રકરણો છે. આમાં રાજ્યસભા દ્વારા બિલ પાસ, સુધારણા વગેરેની માહિતી સાથે ગૃહને સામાજિક પરિવર્તન, આર્થિક સુધારણા, ઔધોગિક વિકાસ, આરોગ્ય, શિક્ષણ, કૃષિ, પર્યાવરણ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા વગેરેના ક્ષેત્રમાં થયેલા વ્યાપક ફેરફારો સાથે કેવી રીતે જોડવામાં આવ્યું છે. આ સાથે સંબંધિત તથ્યોનો પણ સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. આ તમામ ક્ષેત્રોમાં મોટા ફેરફારો માટે જરૂરી કાયદા ઘડવામાં ગૃહની ભૂમિકાની વિગતવાર ચર્ચા કરવામાં આવી છે. રાજયસભાનાં ૨૫૦માં સત્રમાં આજથી પ્રારંભ થયો છે અને આજે બપોરે બાદમાં આ વિશેષ પ્રસંગે મહત્વની ચર્ચાઓ પણ કરવામાં આવશે. રાજ્યસભાના મુદ્દા અને ભારતીય રાજકારણમાં સુધારાની જરૂરિયાત પર સત્રમાં આજે બપોરે ચર્ચા કરવામાં આવશે. ૨૫૦ મી સત્રની ઉજવણી માટે ખાસ રૂપે સિલ્વર સિક્કો અને ૫ રૂપિયાની ટપાલ ટિકિટ પણ આપવામાં આવશે. આ સત્રમાં સીટીઝનશીપ, સુધારા બિલ, પર્સનલ ડેટા, પ્રોટેકશન બિલ, ટ્રાન્સજેન્ડર પર્સનલ બિલ, નેશનલ કમિટીનાં ફોર ઈન્ડિયન સિસ્ટમ ઓફ મેડિસીન બિલ સરોગેસી બિલ, રામ મંદિર બનાવવા ટ્રસ્ટ રચવાના બિલ સહિતનાં દેશનાં ઈતિહાસ માટે મહત્વપૂર્ણ અનેક બિલો રજુ થનાર છે. જેથી આ રાજયસભાનું આ ૨૫૦મું ઐતિહાસિક સત્ર ઐતિહાસિક બનવાની સંભાવના છે.
શિવસેનાના ખંભે બંદૂક રાખીને વિપક્ષો મોદી સરકારને ભીડવશે!
મહારાષ્ટ્રમાં વિધાનસભાની ચુંટણી લડેલા ભાજપ-શિવસેના વચ્ચે અહમનો ટકરાવ થતા સ્પષ્ટ બહુમતી હોવાનાં હજુ સુધી નવી સરકાર રચાઈ શકી નથી. જેથી શિવસેનાએ અન્ય રાજકીય ગઠબંધન માટે એનડીએ સાથેનો છેડો ફાડી નાખ્યો છે. શિવસેનાએ આ અંગે લોકસભા અને રાજયસભા સ્પીકરોને જાણ કરતા બન્ને ગૃહોમાં શિવસેનાના સાંસદોને હવે વિપત્રી બેન્ચમાં સ્થાન અપાયું છે. ભાજપ-શિવસેના વચ્ચે થયેલી સતા માટે થયેલી લડાઈનો લાભ વિપક્ષો લઈને ભાજપ પોતાના સાથી પક્ષોને અન્યાયનો મુદો સંસદમાં ઉપસ્થિત કરે તેવી સંભાવના છે. જેથી આ સત્રમાં વિપક્ષે શિવસેનાના ખંભે બંદુક રાખીને મોદી સરકારને ભીડવશે તેમ મનાઇ રહ્યું છે. દરમ્યાન મહારાષ્ટ્રમાં શિવસેના-એનસીપી-કોંગ્રેસ વચ્ચેના જોડાણની ઔપચારિકતાઓ આગામી કેટલાક દિવસોમાં પૂર્ણ થઈ જશે. અત્યારે મહારાષ્ટ્રમાં પાવર ઇક્વેશન કરારની ભૂમિકા તૈયાર થઈ રહી છે. એનસીપી, શિવસેના અને મહારાષ્ટ્ર કોંગ્રેસના કેટલાંક નેતાઓએ રવિવાર સાંજથી રાષ્ટ્રીય પાટનગર દિલ્હીમાં પડાવ શરૂ કર્યો હતો, હવે દિલ્હીથી જ સરકાર બનાવવા માટે કોમન મિનિમમ પ્રોગ્રામના મુસદ્દાની મંજૂરી મળનારી છે. સંજય રાઉતની આગેવાનીવાળી શિવસેના બંને ગૃહોમાં તેના બેસવાના સ્થાનમાં ફેરફાર કરનારું છે હવે તે એનડીએને બદલે વિપક્ષની બાજુમાં જોવા મળશે. પુણેમાં જોડાણના મુદ્દે પાર્ટીના વરિષ્ઠ નેતાઓને વિશ્વાસમાં લીધા બાદ રવિવારે રાત્રે એનસીપીના સુપ્રીમો શરદ પવાર દિલ્હી જવા રવાના થયા હતા. આજે કે કાલે કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ સોનિયા ગાંધી સાથે મુલાકાત પહેલાં તેઓ અહેમદ પટેલ જેવા કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતાઓ સાથે ચર્ચા કરશે. તે જ સમયે, સંભવિત મુખ્યમંત્રી ઉદ્ધવ ઠાકરે સહિત શિવસેનાના વરિષ્ઠ નેતાઓ પણ આગામી કેટલાક દિવસોમાં ચર્ચામાં ભાગ લેવા દિલ્હી આવી શકે છે. શરદ પવારની જેમ સોનિયા પણ ગઠબંધન મુદ્દે પાર્ટીને વિશ્વાસમાં લેવા ટોચના નેતાઓની બેઠક બોલાવી શકે છે. આ બેઠકમાં મુખ્યમંત્રીના નામની ઔપચારિક ઘોષણા સાથે સતા વહેંચણી મુસદાને પણ અંતિમ રૂપ આપવામાં આવશે. આમાં મહારાષ્ટ્રમાં ખાસ કરીને મંત્રી પદની વહેંચણી કરવામાં આવશે, કયા પક્ષને કેટલા મંત્રી પદ મળશે તેનો આખરી નિર્ણય કર્યા બાદ રાજયમાં નવી સરકાર રચવાનો આખરી નિર્ણય કરાશે.
