- કોઇ દેશના ચલણનું મૂલ્ય આર્થિક સ્થિરતા, વિદેશી વિનિમય બજારોમાં માંગ અને પુરવઠાની ગતિશીલતા, ફુગાવાના દરો, નીતિઓ ઉપર આધારિત
શું તમે જાણો છો કે યુએસ ડોલર, જે વિશ્વમાં સૌથી વધુ વ્યાપક ચલણ હોવાનું કહેવાય છે અને તેનો ઉપયોગ અનામત ચલણ તરીકે થાય છે, તે વિશ્વમાં સૌથી મૂલ્યવાન ચલણ નથી. હકીકતમાં, એક યુએસ ડોલરથી, તમે કુવૈતી દિનારના માત્ર 0.31 યુનિટ જ ખરીદી શકો છો, જે વિશ્વનું સૌથી મૂલ્યવાન ચલણ છે! હકીકતમાં, યુરો ટોચની 5 રેન્કમાં પણ નથી! તો ટોચની 10 સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સી કઈ છે અને યુએસ ડોલર સામે ભારતીય રૂપિયાનું મૂલ્ય શું છે?
તેનો વિસ્તૃત અહેવાલ અહીં રજુ કરવામાં આવ્યો છે. ચલણની મજબૂતાઈ ઘણા પરિબળો પર આધારિત છે જેમાં આર્થિક સ્થિરતા, વિદેશી વિનિમય બજારોમાં માંગ અને પુરવઠાની ગતિશીલતા, ફુગાવાના દરો, નીતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
ભારતીય રૂપિયો
ભારતીય રૂપિયો વિશ્વની ટોચની 10 સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સીમાં સ્થાન ધરાવતો નથી. એક ભારતીય રૂપિયા એટલે કે આઈએનઆરના 0.012 યુએસ ડોલર બરાબર છે. આને પરિપ્રેક્ષ્યમાં મૂકવા માટે, યુએસ ડોલરનું 1 યુનિટ મેળવવા માટે 83.49 રૂપિયાનો ખર્ચ કરવો પડશે.
કુવૈતી દિનાર
વિશ્વની સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સી કુવૈતી દીનાર છે. કુવૈતની મજબૂત અર્થવ્યવસ્થા, તેના નોંધપાત્ર તેલ ભંડાર અને નહિવત કર દ્વારા બળતણ, વૈશ્વિક બજારમાં તેના ચલણની મજબૂત માંગમાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. 1 કુવૈતી દિનાર 3.27 ડોલર બરાબર છે. રૂપિયાના સંદર્ભમાં એક કુવૈતી દિનાર રૂ. 272.73 બરાબર છે.
ઓમાની રિયાલ
ઓમાનનું રિયાલ વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મૂલ્યવાન ચલણ છે. ઓમાનનું સત્તાવાર ચલણ, ઓમાની રિયાલ, ભારતીય રૂપિયાને દેશના પ્રાથમિક ચલણ તરીકે બંધ કર્યા પછી રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું. ઓમાનનું અર્થતંત્ર મોટાભાગે તેના નોંધપાત્ર તેલ ભંડાર પર નિર્ભર છે, તેની નાણાકીય સ્થિરતામાં તેલ ક્ષેત્ર મુખ્ય ભૂમિકા ભજવે છે. એક ઓમાની રિયાલ 2.60 ડોલર તથા 216.88 રૂપિયા બરાબર છે.
યુરો
યુરોએ યુરોપિયન યુનિયનના દેશોમાં વ્યાપકપણે ઉપયોગમાં લેવાતું ચલણ છે. યુરોપિયન યુનિયનના 19 સભ્ય દેશો માટે સત્તાવાર ચલણ તરીકે સેવા આપતા, યુરો અનામત ચલણની સ્થિતિ અને વૈશ્વિક વેપાર વોલ્યુમ બંનેની દ્રષ્ટિએ બીજા ક્રમે છે. તે યાદીમાં 9મા ક્રમે છે, એક યુરો 1.08 યુએસ ડોલર તથા 90.39 રૂપિયા બરાબર છે.
જોર્ડનિયન દિનાર
જોર્ડનિયન દિનારનું ચલણ વિશ્વની ટોચની મૂલ્યવાન કરન્સીની યાદીમાં ચોથા ક્રમે છે. જોર્ડનિયન ચલણનું ઊંચું મૂલ્ય દેશના સ્થિર વિનિમય દરો અને તેની સારી વૈવિધ્યસભર અર્થવ્યવસ્થાને આભારી છે, જેણે તેની નાણાકીય તાકાત જાળવી રાખવામાં મદદ કરી છે. એક જોર્ડનિયન દિનાર 1.41 યુએસ ડોલર તથા 117.82 રૂપિયા બરાબર છે.
જીબ્રાલ્ટર પાઉન્ડ
જીબ્રાલ્ટર પાઉન્ડ અથવા જીઆઈપી એ જીબ્રાલ્ટરનું ચલણ છે. તેને બ્રિટિશ પાઉન્ડ સ્ટર્લિંગની સમકક્ષ ગણવામાં આવે છે. જિબ્રાલ્ટર પ્રવાસન અને ઈ–ગેમિંગ જેવા ઉદ્યોગો પર ઘણો આધાર રાખે છે. આ વિશ્વની 5મી સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સી છે. એક જીબ્રાલ્ટર પાઉન્ડ 1.28 યુએસ ડોલર તથા 106.92 રૂપિયા બરાબર છે.
બ્રિટિશ પાઉન્ડ
બ્રિટિશ પાઉન્ડ વિશ્વનું છઠ્ઠું સૌથી મૂલ્યવાન ચલણ છે. બ્રિટીશ પાઉન્ડની મજબૂતાઈ મોટે ભાગે વૈશ્વિક નાણાકીય કેન્દ્ર તરીકે લંડનની અગ્રણી સ્થિતિ અને યુનાઈટેડ કિંગડમની વ્યાપક આંતરરાષ્ટ્રીય વેપાર પ્રવૃત્તિઓને કારણે છે, જેણે ચલણની મજબૂતાઈમાં ફાળો આપ્યો છે. એક બ્રિટિશ પાઉન્ડના 1.27 ડોલર તથા 106.92 રૂપિયા બરાબર છે.
કેમેન આઇલેન્ડ ડોલર
કેમેન આઇલેન્ડ્સ ડોલરને કેવાયડી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે તે વિશ્વની ટોચની 10 સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સીની યાદીમાં 7મા ક્રમે છે. કેરેબિયનમાં બ્રિટિશ પ્રદેશ તરીકે, કેમેન ટાપુઓ મુખ્ય ઓફશોર નાણાકીય કેન્દ્ર તરીકે સેવા આપે છે. એક કેમેન આઇલેન્ડ ડોલર 1.20 ડોલર તથા 100.22 રૂપિયા બરાબર છે.
સ્વિસ ફ્રેંક
સ્વિટ્ઝર્લેન્ડનું સ્વિસ ફ્રેંક, જે લિક્ટેંસ્ટાઇનના ચલણ તરીકે પણ કામ કરે છે, તે વિશ્વની સૌથી સ્થિર કરન્સીમાંની એક હોવાનું પણ કહેવાય છે. તેની આર્થિક સ્થિરતા માટે જાણીતું, સ્વિટ્ઝર્લેન્ડ વિશ્વના સૌથી ધનાઢ્ય દેશોમાંનું એક છે. વિશ્વની ટોચની 10 સૌથી મૂલ્યવાન કરન્સીની યાદીમાં સ્વિસ ફ્રેંક 8મા ક્રમે છે. એક સ્વિસ ફ્રેંક 1.11 યુએસ ડોલર તથા 93.02 રૂપિયા બરાબર છે.
બહેરીન દિનાર
બહેરીનનું દિનાર વિશ્વનું બીજું સૌથી મૂલ્યવાન ચલણ છે. અરેબિયન ગલ્ફમાં સ્થિત, બહેરિન એ ટાપુઓથી બનેલું રાષ્ટ્ર છે જે આર્થિક સ્થિરતા માટે તેના તેલની નિકાસ પર ખૂબ આધાર રાખે છે. આ દેશમાં મોટી સંખ્યામાં વિદેશીઓ વસે છે, જેમાં ભારતીય નાગરિકોની નોંધપાત્ર હાજરી છે. 1 બહેરીની દિનાર 2.65 ડોલર બરાબર છે અને રૂ. 221.55 બરાબર છે.
યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સ ડોલર
યુએસ ડોલર વિશ્વની સૌથી વધુ સક્રિય રીતે વેપાર કરાયેલ ચલણ તરીકે શાસન કરે છે અને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અગ્રણી અનામત ચલણ તરીકે તેનું સ્થાન જાળવી રાખે છે. જ્યારે યુએસ 2023 માટે 27,357.825 બિલિયન ડોલરના જીડીપી સાથે કદ દ્વારા વિશ્વનું સૌથી મોટું અર્થતંત્ર છે, તેનું ચલણ વિશ્વમાં સૌથી મૂલ્યવાન નથી, પરંતુ યાદીમાં 10મા ક્રમે છે.