મોસ્કોમાં યોજાયેલી અફઘાન શાંતિ પરિષદમાં તાલિબાન વિરોધી ઠરાવ કરાયો પસાર
અફઘાનિસ્તાન શાંતિપૂર્ણ રીતે નવી સિસ્ટમ લાગુ કરે તેવી શક્યતા ઉપર નવા પ્રશ્નો ઉભા થયા છે. ગુરુવારે રશિયાની રાજધાની મોસ્કોમાં અફઘાન શાંતિ પરિષદમાં તાલિબાનોના ઇરાદા સામે ઠરાવ પસાર થયો હતો. જો કે, પાકિસ્તાને પણ તેનું સમર્થન કર્યું છે, પરંતુ તાલિબાન તેના પર સંમત થશે કે કેમ તે અંગે શંકાઓ ઉભી થઈ રહી છે. તાલિબાને આ અંગે ધમકી આપતા કહ્યું છે કે, જો અફઘાનિસ્તાનને મુસ્લિમ રાષ્ટ્ર તરીકે માન્યતા નહીં આપવામાં આવે તો અફઘાનિસ્તાનની સાથોસાથ સમગ્ર વિશ્વમાં અંધાધૂંધી ફેલાવી દઈશું.
મોસ્કોમાં બેઠક બાદ જારી કરેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં, અફઘાનિસ્તાનમાં ’ઇસ્લામિક અમીરાત’ પુન:સ્થાપિત થવાની સંભાવનાનો સંપૂર્ણ ઇનકાર કરાયો હતો. જ્યારે તાલિબાનોનો ઉદ્દેશ્ય ઇસ્લામિક અમીરાતની ફરીથી સ્થાપના છે. સંયુક્ત નિવેદનમાં અફઘાનિસ્તાનના મુદ્દાથી સંબંધિત ચાર મોટી પાર્ટીઓ – અમેરિકા, રશિયા, ચીન અને પાકિસ્તાન દ્વારા સહી કરવામાં આવી હતી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, અમે અફઘાનિસ્તાનમાં ઇસ્લામિક અમિરાતની પુન:સ્થાપનાને સમર્થન આપતા નથી. નિવેદનમાં શાંતિ માટેની અફઘાનિસ્તાનની જનતાની ઇચ્છાને દોરવામાં આવી છે અને તમામ પક્ષોને હિંસા બંધ કરવા અપીલ કરવામાં આવી છે. ખાસ કરીને તાલિબાનને તાજી હુમલા ન કરવા અપીલ કરી હતી.
નિવેદનમાં હસ્તાક્ષર કરનાર તમામ પક્ષકારોએ મહિલાઓ, બાળકો, યુદ્ધ પીડિતો અને લઘુમતીઓ સહિત અફઘાનિસ્તાનના તમામ લોકોના હકનું રક્ષણ કરવાની પ્રતિબદ્ધતા વ્યક્ત કરી હતી. નોંધપાત્ર વાત એ છે કે, તાલિબાન મહિલાઓ અને લઘુમતીઓના મામલામાં ઇસ્લામિક નિયમો લાગુ કરવા માંગે છે. આ મુદ્દાઓ પર અફઘાનિસ્તાનની વર્તમાન સરકાર અને દેશના લઘુમતી જૂથો સાથે તેમના મતભેદો છે. આ કારણોસર અફઘાન શાંતિ મંત્રણામાં પ્રગતિ અટકી છે.ગયા વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં દોહામાં યુએસ અને તાલિબાન વચ્ચે સમજૂતી થઈ હતી પરંતુ તે પછી અફઘાનિસ્તાનમાં હિંસા વધી ગઈ હતી. જેનું કારણ એ છે કે, રાષ્ટ્રપતિ અશરફ ગનીની સરકાર તાલિબાનના એજન્ડા પર તૈયાર નથી. અફઘાનિસ્તાનમાં રસ ધરાવતા અન્ય પક્ષો પણ અહીંની કટ્ટરપંથી ઇસ્લામિક પ્રણાલીનું વળતર ઇચ્છતા નથી. તેના જવાબમાં તાલિબાનોએ હિંસાને વધુ તીવ્ર બનાવી દીધી છે.
યુનાઇટેડ નેશન્સ અફઘાનિસ્તાન સહાયતા મિશનના તાજેતરના અહેવાલ મુજબ ગયા સપ્ટેમ્બરમાં શાંતિ મંત્રણાની શરૂઆત થયા પછીથી માર્યા ગયેલા નાગરિકોની સંખ્યામાં નોંધપાત્ર વધારો થયો છે. વર્ષ 2020 માં દેશમાં હિંસક હુમલાઓને કારણે 3035 નાગરિકો મૃત્યુ પામ્યા હતા જ્યારે 5785 ઘાયલ થયા હતા. આ પહેલા 2013 થી 2019 દરમિયાન સતત હિંસક બનાવોમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. અફઘાનિસ્તાન માટે સંયુક્ત રાષ્ટ્રના મહાસચિવના વિશેષ પ્રતિનિધિ ડેબોરાહ લિયન્સે આ અહેવાલમાં પોતાની ટિપ્પણીમાં કહ્યું છે કે – વર્ષ 2020એ અફઘાનિસ્તાનમાં શાંતિનું વર્ષ હોઈ શકે પરંતુ હજારો અફઘાન નાગરિકો લડાઈને કારણે મૃત્યુ પામ્યા હતા. તાજેતરના અહેવાલ મુજબ માર્યા ગયેલા કુલ નાગરિકોમાં મહિલાઓ અને બાળકોની સંખ્યા 43% હતી.અફઘાન શાંતિ વાટાઘાટ અફઘાન સરકાર અને તાલિબાન વચ્ચે કતારમાં 12 સપ્ટેમ્બરના રોજ શરૂ થઈ હતી પરંતુ આ હિંસામાં ઘટાડો થવાને બદલે વધારો નોંધાઇ રહ્યો છે. જેને ધ્યાનમાં રાખીને મોસ્કો પરિષદ બાદ જારી કરેલા સંયુક્ત નિવેદનમાં આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયને અફઘાનિસ્તાનમાં કાયમી શાંતિ લાવવાના પ્રયત્નોમાં ફાળો આપવા તાકીદ કરવામાં આવી છે. મોસ્કોમાં ચર્ચાની શરૂઆત કરતા રશિયન વિદેશ પ્રધાન સેરગેઈ લાવરોવે શિયાળાના અંત પછી હિંસામાં વધુ વધારો થવાની સંભાવના વ્યક્ત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે, અફઘાનિસ્તાનમાં આ અનુભવ રહ્યો છે અને હવે અમે તેની શરૂઆત ફરી જોઇ રહ્યા છીએ.
