- હર હર ગંગે
- બ્યુરો ઓફ ઈન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ દ્વારા નક્કી કરાયેલા 28 માપદંડોના આધારે ગંગોત્રીથી ઋષિકેશ સુધીના પાણીનું કરાયું પરીક્ષણ
હિંદુ સંસ્કૃતિમાં દેવી તરીકે પૂજનીય ગંગા નદી હિમાલયમાં ગંગોત્રી ગ્લેશિયરના બર્ફીલા શિખરોથી બંગાળની ખાડીમાં વહે છે. સદીઓથી, તેને પવિત્ર માનવામાં આવે છે, જે શુદ્ધતા અને દેવત્વને મૂર્ત બનાવે છે. હિંદુઓ માને છે કે ગંગા, અથવા ગંગા જલ, પાપોને શુદ્ધ કરવાની અને આત્માને શુદ્ધ કરવાની શક્તિ ધરાવે છે, જે તેને ધાર્મિક વિધિઓ, વિધિઓ અને તીર્થસ્થાનોમાં એક કેન્દ્રિય તત્વ બનાવે છે.
એક તરફ, આપણે નદીઓને પવિત્ર માનીએ છીએ, પરંતુ બીજી તરફ, તેને પ્રદૂષિત કરતા ઘણા મોટા જળાશયો પીવા અને નહાવા માટે અયોગ્ય બન્યા છે. ગંગા નદી પણ આ ભાગ્યમાંથી બચી નથી; જો કે, ઘણા લોકો હજુ પણ માને છે કે ગંગાના પાણીમાં સ્વ-સફાઈના ગુણો છે, જે ચર્ચાસ્પદ છે. ઉત્તર પ્રદેશ સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (ઈઙઈઇ) એ અલ્હાબાદ કોર્ટને કહ્યું છે કે ગંગાનું પાણી પીવા માટે અયોગ્ય છે.
પરંતુ તેની સામે ઈંઈંઝ-કાનપુર દ્વારા તાજેતરનો અભ્યાસ નદીના ચોક્કસ વિસ્તારો માટે આ ધારણાને પડકારે છે. અભ્યાસમાં ગંગોત્રીથી ઋષિકેશ સુધીના પાણીનું પરીક્ષણ બ્યુરો ઓફ ઈન્ડિયન સ્ટાન્ડર્ડ્સ દ્વારા નક્કી કરાયેલા 28 માપદંડો પર કરવામાં આવ્યું હતું અને તે પીવા માટે યોગ્ય જણાયું હતું.
આવા સંદર્ભમાં, એક વીડિયો સોશિયલ મીડિયા પર વાયરલ થયો છે જેમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે પવિત્ર જળ ખરેખર શુદ્ધ અને પીવા માટે યોગ્ય છે. આશુ ઘાઈ દ્વારા શેર કરવામાં આવેલ વિડિયોમાં તે હરિદ્વારથી લાવેલા ગંગાજળને પરીક્ષણ માટે મૂકે છે. વીડિયોમાં આશુ એક ગેલનમાં ગંગા જળ (ગંગાજલ) ભેગો કરતો જોવા મળે છે. તે માઈક્રોસ્કોપ હેઠળ પાણીની તપાસ કરીને શરૂઆત કરે છે પરંતુ કોઈ દૃશ્યમાન અશુદ્ધિઓ અથવા સુક્ષ્મસજીવો મળ્યાં નથી. વધુ ઊંડો અભ્યાસ કરવા માટે, તે નમૂનાને વ્યાવસાયિક પરીક્ષણ માટે પ્રયોગશાળામાં લઈ જાય છે.
પ્રયોગશાળાના નિષ્ણાત પુષ્ટિ કરે છે કે 40ડ માઇક્રોસ્કોપ હેઠળ પણ, ગંગાજળમાં કોઈ દૃશ્યમાન દૂષકો અથવા જીવો દેખાતા નથી. પછી નિષ્ણાત જાહેર કરે છે કે પાણીને ફરીથી પરીક્ષણ કરતા પહેલા થોડા દિવસો માટે સંવર્ધન કરવામાં આવશે. થોડા દિવસો પછી, પરીક્ષણ અહેવાલ આવ્યો અને ફરીથી અગાઉના અવલોકનની પુષ્ટિ કરી જેમાં પાણી કોલિફોર્મ સહિતના સુક્ષ્મસજીવોથી મુક્ત હોવાનું જણાવાયું હતું.
ઈંઈંઝ-કાનપુર દ્વારા તાજેતરના અભ્યાસમાં દર્શાવવામાં આવ્યું છે કે નદીના કેટલાક ભાગો, જેમ કે ગંગોત્રી અને ઋષિકેશ વચ્ચે, હજુ પણ સ્વચ્છ અને વપરાશ માટે યોગ્ય છે. ગંગાના પાણીનું પરીક્ષણ કરતો વાયરલ વિડિયો વધુ ચર્ચાને વેગ આપે છે, જે દર્શાવે છે કે અમુક નમૂનાઓમાં દૃશ્યમાન દૂષકો હોઈ શકે નહીં. જો કે, આ એ હકીકતને બદલતું નથી કે પ્રદૂષણ એ નદીના એકંદર આરોગ્ય માટે ગંભીર ચિંતાનો વિષય છે. તારણો આ પવિત્ર જળ સ્ત્રોતને બચાવવા અને પુન:સ્થાપિત કરવા માટે સતત પ્રયત્નોની જરૂરિયાત પર ભાર મૂકે છે.
