લોકસભામાં ભાજપે બિલો પાસ કરવાનો સિલસિલો યથાવત રાખ્યો, અવિશ્વાસની દરખાસ્તનો પ્રસ્તાવ મંજુર થયા બાદ ચર્ચા કર્યા સુધી બીલ પાસ ન કરી શકાય તેવી વિપક્ષની વિરોધ સાથેની દલીલ
લોકસભામાં વિપક્ષ અવિશ્વાસની દરખાસ્તમાં રચ્યો પચ્યો રહ્યો ત્યાં છ બિલ પાસ પણ થઈ ગયા છે. ભાજપે બિલો પાસ કરવાનો સિલસિલો યથાવત રાખ્યો છે. તેવામાં અવિશ્વાસની દરખાસ્તનો પ્રસ્તાવ મંજુર થયા બાદ ચર્ચા કર્યા સુધી બીલ પાસ ન કરી શકાય તેવી વિપક્ષે વિરોધ સાથે દલીલ કરી છે.
ગૃહમાં અવિશ્વાસની દરખાસ્તની સ્વીકૃતિ બાદ બિલ પસાર કરવાના મુદ્દે સરકાર અને વિપક્ષો લોકસભામાં તેનો વિરોધ કરી રહ્યા છે. લોકસભાના સ્પીકર ઓમ બિરલાએ 26 જુલાઈએ કોંગ્રેસ દ્વારા રજૂ કરવામાં આવેલ વિપક્ષ સમર્થિત અવિશ્વાસની દરખાસ્ત સ્વીકારી લીધી હતી. આ દરખાસ્ત પછી સત્તાધારી પક્ષે પાંચ બિલ પસાર કરી દીધા છે.
દરખાસ્ત પર ચર્ચા વહેલી શરૂ કરવાની માગણી કરતા, વિપક્ષે નિયમો અને દાખલાઓને ટાંકીને બિલ પસાર કરવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો છે. 26 જુલાઈએ જ, જે દિવસે સ્પીકર દ્વારા અવિશ્વાસ સ્વીકારવામાં આવ્યો હતો, લોકસભાએ વન (સંરક્ષણ) સંશોધન બિલ પસાર કર્યું હતું.
નિયમોને ટાંકીને, રિવોલ્યુશનરી સોશ્યલિસ્ટ પાર્ટીના સાંસદ એન કે પ્રેમચંદ્રને ઉભા થઈને નિર્ણાયક બિલ પસાર કરવા સામે વાંધો ઉઠાવ્યો. જો કે, ગૃહની અધ્યક્ષતા કરી રહેલા રાજેન્દ્ર અગ્રવાલે જણાવ્યું હતું કે સ્પીકરને આ બાબતની જાણ છે અને તેઓ નિર્ણય લેશે. તેમણે એમ પણ કહ્યું કે અવિશ્વાસ પ્રસ્તાવ પર પ્રવેશ અને ચર્ચા વચ્ચે બિલ પસાર થવા પર કોઈ અવરોધ નથી. 27 જુલાઈના રોજ, લોકસભાએ બે ખરડા પસાર કર્યા – રદ્દીકરણ અને સુધારણા વિધેયક, 2022 અને જન વિશ્વાસ (જોગવાઈઓનો સુધારો) બિલ, 2023.
શુક્રવારે, ગૃહે વધુ ત્રણ ખરડા પસાર કર્યા – ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) સુધારા બિલ, 2023; નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશન કમિશન બિલ, 2023; અને નેશનલ ડેન્ટલ કમિશન બિલ, 2023.
વિપક્ષ ચારેબાજુ સૂત્રોચ્ચાર કરતો રહ્યો. નેતાઓએ શેમ- શેમ, આ ગેરકાયદેસર અને ગેરબંધારણીય છે તેવી બુમો પણ પાડી હતી. વિધેયક પસાર કરવા અંગે વિપક્ષના વાંધાઓને નકારી કાઢતા, સ્પીકરે કહ્યું, “મારા મતે, ગૃહ દ્વારા દરખાસ્ત મંજૂર કરવામાં આવે છે અને અવિશ્વાસની દરખાસ્ત આગળ વધે છે તે વચ્ચે ગૃહમાં ઉપલબ્ધ સમયનો સદન દ્વારા ચર્ચામાં લાભદાયી ઉપયોગ કરી શકાય છે. બીજી તરફ નિયમ 198 મુજબ અવિશ્વાસની દરખાસ્તનો પ્રસ્તાવ મંજુર થયા પછી કોઈપણ કાયદાકીય અથવા જાહેર મહત્વની અન્ય બાબતોને હાથ ધરવા પર પ્રતિબંધ મૂકતો નથી.
વન (સંરક્ષણ) સુધારા બિલ
હાલમાં દેશમાં અમુક ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર અથવા ડેવલપમેન્ટ પ્રોજેક્ટ્સ શરૂ કરવા માટે ફોરેસ્ટ ક્લિયરન્સ ફરજિયાત છે. હવે આ પ્રકારનું બિલ લોકસભામાં પસાર કરવામાં આવ્યું છે, જે સરકારને છૂટ આપે છે ભારતની આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદો નજીક રસ્તાઓ, રેલ્વે લાઇન અથવા અન્ય વ્યૂહાત્મક પ્રોજેક્ટ્સ માટે જંગલોના
સ્થાનાંતરણ માટે હવે ફોરેસ્ટ ક્લિયરન્સની જરૂર રહેશે નહીં. સરકારના આ મહત્વપૂર્ણ પ્રોજેક્ટ્સમાં 100 કિલોમીટરની અંદર રાષ્ટ્રીય મહત્વ અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષાના વ્યૂહાત્મક પ્રોજેક્ટ્સનો સમાવેશ થાય છે. આંતરરાષ્ટ્રીય સરહદો છે. જો તબદીલ થનારી જંગલની જમીન માત્ર 10 હેક્ટર સુધીની હોય, તો સુરક્ષા સંબંધિત માળખાકીય સુવિધાઓના નિર્માણ સાથે સંબંધિત બિન-રેખીય પ્રોજેક્ટ્સને પણ આ હેઠળ મુક્તિ આપવામાં આવશે.
બિનજરૂરી અને અપ્રચલિત કાયદાઓ રદ કરવાનું બિલ
લોકસભાએ ગુરુવારે 76 બિનજરૂરી અને અપ્રચલિત કાયદાઓને રદ કરવાના બિલને મંજૂરી આપી હતી. સરકારે જણાવ્યું હતું કે આ પગલું જીવન અને વ્યવસાય કરવાની સરળતામાં સુધારો કરવાના તેના સતત પ્રયાસોનો એક
ભાગ છે. બિલને વિચારણા માટે ખસેડતા કાયદા પ્રધાન અર્જુન રામ મેઘવાલે જણાવ્યું હતું કે અત્યાર સુધીમાં, મોદી સરકારે 1,486 કાયદા રદ કરી નાખ્યા છે. વર્તમાન વિધેયકને સંસદની મંજુરી મળે છે, તો કાયદાના પુસ્તકોમાંથી બહાર આવેલા કાયદાઓની સંખ્યા વધીને 1,562 થઈ જશે.
જન વિશ્વાસ બિલ
કેન્દ્રીય કેબિનેટે બુધવારે જન વિશ્વાસ (બંધારણીય સુધારો) બિલ, 2023ને મંજૂરી આપી દીધી છે. વ્યવસાયને સરળ બનાવવા અને નાગરિકોના રોજિંદા કામકાજને સરળ બનાવવા માટે, 42 અધિનિયમોની 183 જોગવાઈઓ કાં તો નાબૂદ કરવામાં આવશે અથવા નાની અનિયમિતતાઓને અપરાધિક બનાવવા માટે સુધારો
કરવામાં આવશે. જે કાયદાઓમાં સુધારો કરવામાં આવી રહ્યો છે તે 19 મંત્રાલયોને લગતો છે. જેમાં જેલની સજા સંબંધિત ઘણી જોગવાઈઓ પણ સામેલ છે. આ સુધારાના અમલીકરણથી દાવાઓનું ભારણ ઘટશે.
ખાણ અને ખનીજ (વિકાસ અને નિયમન) સુધારો બિલ
ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) સુધારો બિલ, 2023 લોકસભામાં હોબાળા વચ્ચે પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. ખાણ અને ખનિજ (વિકાસ અને નિયમન) અધિનિયમ, 1957માં સુધારો કરવા માટેનો ખરડો છે.
બિલ અનુસાર, 29 ખનિજોની શોધ માટે લાયસન્સ આપવામાં આવશે, જેમાં સોનું, ચાંદી, કાંસ્ય, કોબાલ્ટ, નિકલ, સીસું, પોટાશ અને રોક ફોસ્ફરસનો સમાવેશ થાય છે. કેન્દ્રીય કોલસા અને ખાણ મંત્રી પ્રહલાદ જોશીએ બિલ રજૂ કર્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે આ બિલ ખાણકામ ક્ષેત્રમાં નોંધપાત્ર ફેરફારો લાવશે.
નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશન બિલ
નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશન બિલ, 2023નો ઉદ્દેશ્ય નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશનની સ્થાપના કરવાનો અને ભારતીય નર્સિંગ કાઉન્સિલ એક્ટ, 1947ને રદ કરવાનો છે. આ બિલ નર્સિંગ
અને મિડવાઇફરી પ્રોફેશનલ્સ દ્વારા શિક્ષણ અને સેવાઓના ધોરણોનું નિયમન અને જાળવણી, સંસ્થાઓનું મૂલ્યાંકન, રાષ્ટ્રીય રજિસ્ટર તેમજ રાજ્ય રજિસ્ટરની જાળવણી માટે જોગવાઈ કરે છે.
નેશનલ ડેન્ટલ કમિશન બિલ, 2023.
વિપક્ષના હોબાળા વચ્ચે નેશનલ ડેન્ટલ કમિશનને પસાર કરવામાં આવ્યું હતું. બંનેને રાજ્યસભાની મંજૂરી માટે મોકલવામાં આવ્યા છે. રાજ્યસભામાંથી મંજૂરી મળ્યા બાદ બિલને રાષ્ટ્રપતિના હસ્તાક્ષર માટે મોકલવામાં આવશે.
ઇન્ડિયન નર્સિંગ કાઉન્સિલની જગ્યાએ નેશનલ નર્સિંગ એન્ડ મિડવાઇફરી કમિશનની સ્થાપના કાયદા તરીકે મંજૂર થતાંની સાથે જ કરવામાં આવશે. ડેન્ટિસ્ટ એક્ટ નાબૂદ કરીને નેશનલ ડેન્ટલ કમિશનની સ્થાપના કરવામાં આવશે. એમએનએમસી હેઠળ ચાર સ્વાયત્ત બોર્ડ અને રાજ્ય કમિશનની સ્થાપના કરવામાં આવશે, જે નર્સિંગ અભ્યાસક્રમો માટે સામાન્ય પ્રવેશ પરીક્ષાઓનું આયોજન કરશે.
