ભાવનગર, અમરેલી અને ગીર સોમનાથના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં સિંહોની સંખ્યા 87થી વધીને 120એ પહોંચી: સાવજોની કુલ વસ્તી 674થી 11 ટકા વધીને 750એ પહોંચી
એશિયાટીક સિંહો ગીરના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં ઝડપથી વિસ્તરી રહ્યા છે. રાજ્યના વન વિભાગનું તાજેતરનું અવલોકન દર્શાવે છે કે ગીરમાં સાવજોની વસ્તી 2020માં 674 હતી. હાલ તે 11 ટકા વધીને 750ની આસપાસ થઈ ગઈ છે. સત્તાવાર તારણોની જાણકારી ધરાવતા ટોચના સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું કે દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં સિંહની 38% વૃદ્ધિ જોવા મળી હતી. જે સંખ્યા 2020માં 87 હતી. હવે વધીને 2022માં લગભગ 120 થઈ ગઈ છે.વસ્તીમાં વધારો મુખ્યત્વે ભાવનગર, અમરેલી અને ગીર સોમનાથના દરિયાકાંઠાના વિસ્તારોમાં નોંધાયો હતો.
વન અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે સુત્રાપાડા, કોડીનાર, ઉના અને વેરાવળ પ્રદેશો દક્ષિણ-પશ્ચિમ દરિયાકાંઠાનો પટ્ટો બનાવે છે, અને રાજુલા, જાફરાબાદ અને નાગશ્રી પ્રદેશો દક્ષિણ-પૂર્વીય દરિયાકાંઠાનો પટ્ટો બનાવે છે. બંને પટ્ટામાં સિંહોની સંખ્યામાં વધારો નોંધાયો છે.
સૂત્રોના જણાવ્યા અનુસાર, પૂનમના અવલોકન દર્શાવે છે કે ગીર અભયારણ્ય અને રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનમાં સિંહોની સંખ્યામાં કોઈ નોંધપાત્ર વધારો થયો નથી; અધિકારીઓએ જણાવ્યું કે આ આંકડો 334 હતો જે હવે 340થી વધુ થવાની સંભાવના છે.દરમિયાન, અમરેલીમાં સિંહોની વસ્તી ગીચતા, જે અગાઉ પ્રતિ 100 ચોરસ કિમીમાં 3.28 હતી, તે પ્રતિ 100 ચોરસ કિમીમાં 3.75 સિંહોને સ્પર્શી શકે છે. ભાવનગરમાં, આ આંકડો 2020 માં 1.23 થી 100 ચોરસ કિલોમીટર દીઠ 2 સિંહો પર પહોંચી શકે છે.
જો કે, સિંહોની સંખ્યામાં મામૂલી વધારાથી વન્યજીવ નિષ્ણાતો નિરાશ છે. તેમણે ઉમેર્યું હતું કે સિંહોની વસ્તીમાં 11%નો વધારો એ તંદુરસ્ત સંકેત નથી કારણ કે અગાઉના વર્ષોમાં પ્રોત્સાહક વલણ નોંધાયું હતું. 2005ની સરખામણીમાં 2010માં સિંહોની વસ્તીમાં 14%નો વધારો થયો હતો. તે 2015 માં 27% અને 2020 માં 27% વધ્યો હતો. જોકે, 2022માં તેમાં માત્ર 10-11%નો વધારો થયો છે.
નિષ્ણાતો માને છે કે 2022 ની ગણતરી કાં તો 2015 અને 2020 માં કરવામાં આવેલી ગણતરી કરતાં સુધારો સૂચવે છે અથવા મૃત્યુ જન્મોની સંખ્યા કરતાં વધી શકે છે. એક અધિકારીએ જણાવ્યું કે “મને લાગે છે કે 750 ની વસ્તી નીચેની લાઇનમાં હોય તેવું લાગે છે કારણ કે તેઓએ વિકલાંગ સિંહોની સંખ્યાને ધ્યાનમાં લીધી નથી. જો કે, તે જોવાનું બાકી છે કે શું તેઓ અહેવાલ આપશે કે તેમના રેકોર્ડ માટે રાખશે. મને હજુ પણ લાગે છે કે ગુજરાતે દર્શાવેલ આંકડો નીચા સ્તરે છે.
અમરેલીના લાઠીના કોંગ્રેસના ધારાસભ્ય વિરજી ઠુમ્મરે રાજ્ય વિધાનસભામાં બે વર્ષમાં માર્યા ગયેલા સિંહોની સંખ્યાની માંગણી કરી હતી, તેમણે જણાવ્યું હતું કે, સરકાર દ્વારા મૃત્યુની જાણ કરવામાં આવી રહી છે. જંગલમાં દરેક મૃત્યુનો હિસાબ આપી શકાતો નથી. સામાન્ય રીતે બચ્ચાના શબ જોવા મળતા નથી. તાજેતરમાં, એકલા લાઠીમાં, છેલ્લા કેટલાક મહિનામાં ત્રણ સિંહોના મૃત્યુ થયા છે અને તેની જાણ કરવામાં આવી નથી.”
2017માં ગીરના સિંહોનો મૃત્યુદર 15% હતો જે 2019માં 29% અને 2021માં 18% થઈ ગયો હતો. નિષ્ણાતો માને છે કે 15% થી વધુ મૃત્યુદર ચિંતાનું મોટું કારણ છે. સિંહોના મૃત્યુની સૌથી વધુ સંખ્યા – 159 – 2020 માં નોંધવામાં આવી હતી અને આ છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં સૌથી વધુ આંકડો છે. ગયા વર્ષે ગીરમાં 124 સિંહોમાં મોત થયા હતા. ગીરમાં છેલ્લા બે વર્ષમાં કુલ 283 સિંહોના મોત થયા છે.ગુજરાત સરકારે રાજ્ય વિધાનસભામાં કોંગ્રેસના ધારાસભ્યો દ્વારા ઉઠાવવામાં આવેલા પ્રશ્નોના જવાબમાં માર્ચમાં આ મૃત્યુના આંકડા આપ્યા હતા.
