- હાઈકોર્ટ અને ટ્રાયલ કોર્ટમાં પણ પાંચ કરોડથી વધુ કેસો પેન્ડિંગ
- દેશની સર્વોચ્ચ અદાલત સુપ્રીમ કોર્ટમાં 82,831 કેસ પેન્ડિંગ છે. આ અત્યાર સુધીના પડતર કેસોની સૌથી મોટી સંખ્યા છે. છેલ્લા એક વર્ષમાં માત્ર 27,604 પેન્ડિંગ કેસ નોંધાયા છે.
અહેવાલ મુજબ 2024માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં 38,995 નવા કેસ દાખલ કરવામાં આવ્યા હતા. જેમાંથી 37,158 કેસનો નિકાલ કરવામાં આવ્યો હતો. છેલ્લા 10 વર્ષમાં પેન્ડિંગ કેસની સંખ્યામાં 8 ગણો વધારો થયો છે. 2015 અને 2017માં પેન્ડિંગ કેસમાં ઘટાડો થયો છે.
2014માં હાઈકોર્ટમાં કુલ 41 લાખ પેન્ડિંગ કેસ હતા જે હવે વધીને 59 લાખ થઈ ગયા છે. છેલ્લા 10 વર્ષમાં માત્ર એક જ વાર પેન્ડિંગ કેસ ઓછા થયા છે. 2014માં ટ્રાયલ કોર્ટમાં 2.6 કરોડ કેસ પેન્ડિંગ હતા, જે હવે 4.5 કરોડ છે.
2013માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં પેન્ડિંગ કેસની સંખ્યા 50 હજારથી વધીને 66 હજાર થઈ ગઈ હતી. જો કે પછીના વર્ષ 2014માં ચીફ જસ્ટિસ પી સતશિવમ અને આરએમ લોઢાના કાર્યકાળ દરમિયાન પેન્ડિંગ કેસની સંખ્યા ઘટીને 63 હજાર થઈ ગઈ. પછીના એક વર્ષમાં 4 હજાર કેસ ઘટ્યા અને સંખ્યા ઘટીને 59,000 થઈ.
2017માં જસ્ટિસ જેએસ ખેહરે કેસ મેનેજમેન્ટ સિસ્ટમમાં પેપરલેસ કોર્ટનો પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો. જેના કારણે કેસોનો ઝડપી નિકાલ થયો અને પેન્ડિંગ કેસોની સંખ્યા ઘટીને 56,000 થઈ ગઈ. જો કે, 2018 માં, પેન્ડિંગ કેસ ફરી એકવાર વધીને 57,000 થઈ ગયા.
2009માં સુપ્રીમ કોર્ટમાં જજોની સંખ્યા 26થી વધારીને 31 કરવામાં આવી હતી. જોકે, આ પછી પણ પેન્ડિંગ કેસોની સંખ્યામાં ઘટાડો થયો નથી. 2019 માં, ઈઉંઈં જસ્ટિસ રંજન ગોગોઈના કાર્યકાળ દરમિયાન, સરકારે સંસદીય કાયદા હેઠળ ન્યાયાધીશોની સંખ્યા 31 થી વધારીને 34 કરી. આ પછી પણ કેસની સંખ્યા 57,000 થી વધીને 60,000 થઈ ગઈ છે.
2020 માં કોવિડ રોગચાળાએ સુપ્રીમ કોર્ટની ન્યાય વિતરણ પ્રણાલીને પણ અસર કરી હતી. તે સમયે જસ્ટિસ એસએ બોબડે ચીફ જસ્ટિસ બન્યા હતા. જોકે વર્ચ્યુઅલ કાર્યવાહી થોડા સમય પછી થઈ હતી, પરંતુ પેન્ડિંગ કેસોની સંખ્યા વધીને 65,000 થઈ ગઈ છે. 2021માં પણ કોવિડને કારણે સુપ્રીમ કોર્ટની કાર્યવાહી પ્રભાવિત થઈ હતી. આ કારણે પેન્ડિંગ કેસ વધીને 70,000 થઈ ગયા અને 2022ના અંત સુધીમાં આ સંખ્યા વધીને 79,000 થઈ ગઈ હતી. આ સમયગાળા દરમિયાન સીજેઆઈ રમના અને લલિત એ જ વર્ષે નિવૃત્ત થયા હતા. આ પછી જસ્ટિસ ડીવાય ચંદ્રચુડ ચીફ જસ્ટિસ બન્યા હતા.
