ગિરના એશિયાટીક નર સિંહો સજાતીય સંબંધો ધરાવતા હોવાનો અનેક પુરાવા સાથેની નોંધો થઈ હોવાનો ખુલાસો
મનુષ્યોમાં એક લિંગના એટલે કે સ્ત્રી-સ્ત્રી વચ્ચે અને પુરૂષ-પુરૂષ વચ્ચે સજાતીય સંબંધો હવે સામાન્ય થઈ ગયા છે. પરંતુ તાકાતવાર ગણાતા પ્રાણી સિંહો પણ સજાતીય સંબંધો ધરાવતા હોવાનો એક અભ્યાસમાં થયો છે. પરંતુ સિંહો પ્રાણીઓના રાજા ગણાતા હોવાના પૂર્વગ્રહના કારણે આ બાબતનો જાહેરમાં ખુલાસો થવા પામ્યો નથી. અને આ મુદો ફાઈલોના પાંજરામાં કેદ થઈ જવા પામ્યો છે. ગિરના સિંહો અને સિંહોમાં જોવા મળતી સમલૈંગિકતાની નોંધ ૧૯૭૩/૧૯૯૯/૨૦૧૬ અને તાજેતરમાં ૨૦૧૭માં વન અધિકારીઓ, સંશોધકો દ્વારા થયેલી અલગ અલગ નોંધોમાં જોવા મળે છે.
સાસણ નજીક દેવળીયા સફારી પાર્કમાં ૨૦૧૭ નો કેસ નોંધવામાં આવ્યો હતો જ્યાં ઝૂ-જાતિના સિંહો રાખવામાં આવ્યા છે. ઝોનના એક કીપરે જણાવ્યું કે, બે જૂો વચ્ચેના તકરારને ટાળવા માટે અમે બચ્ચાં સાથે બે નર અને બે માદાને છૂટા કર્યા હતા. પુરુષ સિંહોનો પહેલો સેટ છૂટા થયાના બે દિવસ પછી, તેઓએ સમાગમની વિધિ શરૂ કરી હતી. અમોએ નોંધ કરી હતી અગાઉના વર્ષમાં પણ પુરૂષ સિંહોમાં સમલૈંગિકતા નોંધવામાં આવી હતી. ઇકોલોજી લાઈફ લાયન્સ ઇન ગ્રેટર ગીર એરિયામાં, અમરેલીના પ્રાકૃતિક વૈજ્ઞાનિક ડો.જલ્પન રૂપાપરા અને પૂર્વેશ કાચા દ્વારા કરવામાં આવેલા એક અભ્યાસમાં. બે ગે સિંહો ૭૦ ચોરસ કિ.મી. ઉપર શાસન કરે છે.
પ્રકૃતિશાસ્ત્રી ડો.જલ્પણ રૂપાપરાએ જણાવ્યું હતું કે, અમે સુરક્ષિત ગીરમાં મોટા ગીરમાં સિંહોની ગતિવિધિઓને શોધી કાઢતા હતા. ઘણીવાર પુરુષ પેટા-પુખ્ત વયના – ૨.૫ થી ૩.૫ વર્ષની વયના સિંહોમાં અમે સ્યુડો-હોમોસેક્સ્યુઆલિટી અવલોકન કર્યું, જેમાં ઘૂસણખોરી થતી નથી. જોકે, જાતીય એન્કાઉન્ટરની અન્ય તમામ લાક્ષણિકતાઓ જોવા મળી હતી. એશિયાટીક સિંહ નિષ્ણાત – અને નેશનલ બોર્ડ ઓફ વન્યપ્રાણીયના સભ્ય, એચ એસ સિંઘે કહ્યું: આ વૃત્તિ સામાન્ય રીતે સ્ત્રી સંવનન વિના વિચરતી સિંહોમાં જોવા મળે છે. ૧૯૯૯નું અવલોકન તે સમયે જંગલોના અતિરિક્ત મુખ્ય મુખ્ય સંરક્ષક બી પી પાટી દ્વારા નોંધવામાં આવ્યું હતું. પાટીએ જણાવ્યું હતું કે, ગીર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન અને અભયારણ્યમાં મારી પોસ્ટિંગ દરમિયાન પુરુષ સિંહોમાં સમલૈંગિક વર્તન જોવા મળ્યું હતું અને મુખ્યત્વે ૧૯૯૮ થી ૨૦૦૦ દરમિયાન ઘણી વખત અહેવાલ આપ્યો હતો. પુરૂષ સિંહોની ગણતરીના પ્રથમ ફોટોગ્રાફિક પુરાવા ૧૯૯૯ માં રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાનની ખોખરા રેન્જમાં નોંધાયા હતા. ૧૯૯૯માં, પાટી અને અન્ય બે વન અધિકારીઓ – ચૈતન્ય જોશી અને કૌટિલ્ય ભટ્ટ, લગભગ એક અઠવાડિયાથી બે મુખ્ય પુરુષ સિંહોને વિસ્તૃત સમાગમની વિધિમાં રોકાયેલા જોવા મળ્યા હતા. આ કેસ ૨૦૦૦ માં બોમ્બે નેચરલ હિસ્ટ્રી સોસાયટીના જર્નલમાં એક પેપરમાં પ્રકાશિત થયો હતોએશિયાટિક સિંહમાં સમલૈંગિકતા: ગીર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન અને અભયારણ્યમાંથી એક કેસ અધ્યયન શીર્ષક હેઠળ પ્રકાશિત યો હતો.
પાર્ટીના આ પેપરમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, એશિયાટીક સિંહ એક સામાજિક પ્રાણી છે અને તેની કુદરતી જાતીય વર્તણૂક સામાન્ય રીતે વિજાતીય વિષયવાદ માટે પ્રતિબંધિત છે, પરંતુ તેમાં કેટલાક અપવાદો છે. આ પેપરમાં આગળ કહે છે. ગીર સંરક્ષિત વિસ્તારોના એશિયાટિક સિંહોના વિજાતીય વર્તનને ૧૯૭૩માં પોલ જોસલીન અને ૧૯૮૭ માં એસ પી સિન્હાએ વિગતવાર નોંધ્યું છે. આ પેપરમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ૧૯૮૨માં વન વન અધિકારી સનત ચૌહાણે ગીરના સિંહોમાં લેસ્બિયનિઝમ નોંધાવ્યો હતો. પરંતુ પુરુષ એશિયાટીક સિંહોમાં સમલૈંગિકતા, જે પ્રાદેશિક નર છે, જેનો ફોટોગ્રાફિક પુરાવા સાથે વિગતવાર પહેલાં ક્યારેય નોંધ કરવામાં આવ્યો નથી. તેમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે ખોખરાથી આશરે ૬ થી ૭ વર્ષના મુખ્ય પ્રાદેશિક પુરુષોની જોડીએ જ્યારે સ્ત્રીની સાથે ન હતા ત્યારે આ વર્તન બતાવ્યું હતું.
પાટીના કહેવા પ્રમાણે, દોઢ વર્ષથી આ પ્રબળ જોડીએ સાસણમાં આશરે ૭૦ ચોરસ કિલોમીટરનો વિસ્તાર રાખ્યો હતો. બંને સિંહોના સ્ત્રી પાર્ટનર અને બચ્ચા સહિતના તેમના અલગ કુટુંબ હતા. આ વિસ્તારમાં બચ્ચા સાથે ચાર મુખ્ય સ્ત્રી હતી. ખોખરા નરમાં ત્રણ સ્ત્રી સાથે સમાગમનો રેકોર્ડ સ્થાપિત છે, જેમાંના બે બચ્ચા હતા. આ બંને પુરુષો વચ્ચે સમલૈંગિક પ્રવૃત્તિ પ્રથમ નવેમ્બર ૧૯૯૯માં ટ્રેકર્સના જૂથ દ્વારા સતત પાંચ દિવસ અને પછી ડિસેમ્બર ૧૯૯૯માં ત્રણ દિવસ સુધી જોવા મળી હતી. માઉન્ટ કરવાની પદ્ધતિ, માઉન્ટ કરતી વખતે લેવાયેલ સમય, અને ખોખરાના નરમાં જોવા મળતા મારણ પછી વિકૃત પગલા વિજાતીય સમાગમ જેવું જ છે.
આ પેપરમાં વધુમાં કહેવામાં આવ્યું હતું કે સમલૈંગિક સંપર્ક દરમિયાન, પ્રાણીઓ ખોરાકને ટાળતા હતા પરંતુ તેમનો વિસ્તાર બદલી નાખતા હતા – જે વિજાતીય સમાગમ દરમિયાન અસામાન્ય છે.
