- 54,000 કરોડના પ્રસ્તાવને સૌરક્ષણ મંત્રાલયની પ્રાથમિક મંજૂરી
જેમાં બ્રહ્મોસ મિસાઇલ, છ એરબોર્ન પ્રારંભિક ચેતવણી અને નિયંત્રણ વિમાન, T-90 ટેન્ક માટે એન્જિન અપગ્રેડ, વિમાન વિરોધી મિસાઇલો અને નૌકાદળ માટે ટોર્પિડોનો સમાવેશ થશે
ભારતીય સેના સતત પોતાને અપડેટ કરતી રહે છે. ભારતીય સંરક્ષણ મંત્રાલયે ગુરુવારે સરહદ પાર બેઠેલા આતંકવાદીઓ અને આતંકવાદીઓનો સામનો કરવા માટે વધુ એક મોટું પગલું ભર્યું છે. મંત્રાલયે 54,000 કરોડ રૂપિયાની લશ્કરી આધુનિકીકરણ યોજનાઓને મંજૂરી આપી. આમાં બ્રહ્મોસ મિસાઇલ, છ એરબોર્ન પ્રારંભિક ચેતવણી અને નિયંત્રણ વિમાન, T-90 ટેન્ક માટે એન્જિન અપગ્રેડ, વિમાન વિરોધી મિસાઇલો અને નૌકાદળ માટે ટોર્પિડોનો સમાવેશ થાય છે. વાસ્તવમાં, સંરક્ષણ પ્રધાન રાજનાથ સિંહની અધ્યક્ષતામાં યોજાયેલી સંરક્ષણ સંપાદન પરિષદ (DAC) ની બેઠકમાં આ દરખાસ્તોને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી.
મળતી માહિતી મુજબ, બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલ ભારત અને રશિયાના સહયોગથી વિકસાવવામાં આવી છે. તે હવે ભારતીય સેના માટે મુખ્ય પરંપરાગત હડતાલ શસ્ત્ર બની ગયું છે. DAC એ આ મિસાઇલ માટે વધારાના 20,000 કરોડ રૂપિયા મંજૂર કર્યા છે. તેની રેન્જ હવે 290 કિલોમીટરથી વધારીને 450 કિલોમીટર કરવામાં આવી છે. ભારતીય સેના અને વાયુસેનામાં બ્રહ્મોસ મિસાઇલોની તૈનાતી વધારવામાં આવશે. જોકે, આ મંજૂરી સંરક્ષણ ખરીદી પ્રક્રિયાનો માત્ર પ્રથમ તબક્કો છે, જેના પછી કરારને અંતિમ સ્વરૂપ આપવામાં ઘણા વર્ષો લાગી શકે છે.
આ અંગે ન એક અહેવાલ અનુસાર, સંરક્ષણ સંપાદન પરિષદે વાયુસેના માટે છ નવા AEW&C માર્ક 1A વિમાન ખરીદવાને મંજૂરી આપી છે. જેને NETRA અથવા Netra Aircraft પણ કહેવામાં આવે છે. આ વિમાનો બ્રાઝિલિયન એમ્બ્રેર ૧૪૫ જેટ પર બનાવવામાં આવશે જેમાં સ્વદેશી સક્રિય ઇલેક્ટ્રોનિકલી સ્કેન કરેલા એરે રડાર અને અન્ય સર્વેલન્સ સિસ્ટમ્સ હશે. તેનો કુલ ખર્ચ 9,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુ થશે. હાલમાં ભારતીય વાયુસેના પાસે ફક્ત ત્રણ નેત્રા માર્ક 1 વિમાન અને ત્રણ ઇઝરાયલી ફાલ્કન રડાર સિસ્ટમ છે. આ બાબતમાં ભારત પાકિસ્તાન અને ચીનથી ઘણું પાછળ છે.
બીજી તરફ, નૌકાદળ માટે સ્વદેશી રીતે ઉત્પાદિત વરુણાસ્ત્ર ટોર્પિડો અને રશિયન શિલ્ટિલ એન્ટી-એરક્રાફ્ટ મિસાઇલોને મંજૂરી આપવામાં આવી છે. આ મિસાઇલો નૌકાદળના 3,900 ટન વજનના ચાર અપગ્રેડેડ ક્રીવાક III વર્ગના ફ્રિગેટ્સ પર તૈનાત કરવામાં આવશે. આ ચાર ફ્રિગેટ્સમાંથી પહેલું, INS તુશીલ, રશિયાથી ભારત માટે રવાના થઈ ચૂક્યું છે. જ્યારે બીજું આ વર્ષે આવે તેવી શક્યતા છે. બાકીના બે યુદ્ધ જહાજો ગોવા શિપયાર્ડ ખાતે ટેકનોલોજી ટ્રાન્સફર હેઠળ બનાવવામાં આવી રહ્યા છે. કુલ ખર્ચ 13,000 કરોડ રૂપિયા છે.
સંરક્ષણ મંત્રાલયે T-90S ભીષ્મ યુદ્ધ ટેન્કના એન્જિનને અપગ્રેડ કરવાની પણ મંજૂરી આપી છે. હાલમાં આ ટાંકીઓ 1,000 હોર્સપાવર HP એન્જિનથી સજ્જ છે. આને હવે 1350 એચપી એન્જિન સાથે અપગ્રેડ કરવામાં આવશે. આ અપગ્રેડ ખાસ કરીને ઊંચાઈવાળા વિસ્તારોમાં આ ટાંકીઓની ગતિશીલતામાં વધારો કરશે. ભારતીય સેનાએ અત્યાર સુધીમાં 133 T-90 ટેન્ક તૈનાત કરી છે અને રશિયન લાઇસન્સ હેઠળ ભારતમાં કુલ ૧૬૫૭ ટેન્કનું ઉત્પાદન થઈ રહ્યું છે.
રાજનાથ સિંહની આગેવાની હેઠળની સંરક્ષણ સંપાદન પરિષદ (DAC) એ બ્રહ્મોસ સુપરસોનિક ક્રુઝ મિસાઇલોના વધારાના આર્મી રેજિમેન્ટ અને IAF સ્ક્વોડ્રનને “જરૂરિયાતની સ્વીકૃતિ (AoN)” આપી છે, જેની સ્ટ્રાઇક રેન્જ મૂળ 290 કિમીથી વધારીને 450 કિમી કરવામાં આવી છે, જેની કિંમત લગભગ 20,000 કરોડ રૂપિયા છે, સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું.
ભારતમાં રશિયા સાથે સંયુક્ત રીતે ઉત્પાદિત બ્રહ્મોસ મિસાઇલો, સશસ્ત્ર દળો માટે “પ્રાઈમ પરંપરાગત (બિન-પરમાણુ) ચોકસાઇ-સ્ટ્રાઇક હથિયાર” બની ગઈ છે, જેમાં વર્ષોથી 55,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુના કરારો પહેલાથી જ થઈ ગયા છે. AON ની ગ્રાન્ટ, અલબત્ત, લાંબા સમયથી ચાલતી ખરીદી પ્રક્રિયામાં માત્ર પ્રથમ પગલું છે જેમાં અંતિમ કરાર પર હસ્તાક્ષર થાય તે પહેલાં વર્ષો લાગી શકે છે. આ હેતુ માટે, DAC એ પ્રક્રિયાને “ઝડપી, વધુ અસરકારક અને કાર્યક્ષમ” બનાવવા માટે વિવિધ તબક્કામાં સમયરેખા ઘટાડવા માટે માર્ગદર્શિકા પણ મંજૂરી આપી.
બીજો મુખ્ય ઉપાય એ હતો કે IAF માટે છ ‘નેત્ર’ AEW&C માર્ક-1A એરક્રાફ્ટ અથવા “આકાશમાં આંખો” માટે તાજેતરનો AoN આપવામાં આવ્યો જેથી સરહદો પર દેખરેખ ક્ષમતાઓ વધારી શકાય તેમજ દુશ્મન જેટ સાથે હવાઈ લડાઇ દરમિયાન મૈત્રીપૂર્ણ લડવૈયાઓને દિશામાન કરવામાં મદદ મળી શકે.
નવા નેત્રા વિમાનમાં બ્રાઝિલિયન એમ્બ્રેર-૧૪૫ જેટ પર સ્વદેશી સક્રિય ઇલેક્ટ્રોનિકલી સ્કેન કરેલા એરે એન્ટેના-આધારિત રડાર, ઇલેક્ટ્રોનિક અને સિગ્નલ ઇન્ટેલિજન્સ સિસ્ટમ્સ લગાવવામાં આવશે, જેની કિંમત 9,000 કરોડ રૂપિયાથી વધુ હશે. IAF હાલમાં ફક્ત ત્રણ નેત્રા માર્ક-1 વિમાનો અને ત્રણ ઇઝરાયલી ‘ફાલ્કોન’ રડાર રશિયન IL-76 વિમાન પર લગાવવામાં આવ્યા હોવાથી, ભારત આ ક્ષેત્રમાં પાકિસ્તાનથી ઘણું પાછળ છે, ચીન તો દૂરની વાત છે.
બદલામાં, નૌકાદળે તેના ચાર 3,900-ટન અપગ્રેડેડ ક્રીવાક-III વર્ગના ફ્રિગેટ્સ માટે વધારાના સ્વદેશી જહાજ દ્વારા લોન્ચ કરાયેલા વરુણાસ્ત્ર ટોર્પિડો અને રશિયન શિલ્ટિલ એન્ટી એરક્રાફ્ટ મિસાઇલો માટે AoN મેળવ્યા. જ્યારે પહેલું ફ્રિગેટ INS તુશીલ રશિયાથી ભારત આવ્યું છે, જ્યારે બીજું આ વર્ષના અંતમાં આવશે.
