- એરોબિક, કસરત, સ્ટ્રેચિંગ, યોગ આ તમામ ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કરવું સલામત હોવાનું નોંધાયું છે
ગર્ભાવસ્થાએ એક વિશેષ શારીરિક સ્થિતિ છે જે સામાન્ય વ્યક્તિઓમાં વિવિધ શારીરિક અનુકૂલનોનો અભ્યાસ કરવા સક્ષમ બનાવે છે. ગર્ભાધાન પછી તરત જ, ગર્ભનો વિકાસ દર અઠવાડિયે જબરદસ્ત રીતે થાય છે, જેમાં માતાના શરીરને વધતા ગર્ભ સાથે અનુકૂલન સાધવા માટે અનેક પ્રણાલીઓમાં ફેરફારો થાય છે. માતાના રક્ષણ માટે અને વધતા જતા ગર્ભને ટેકો આપવા માટે શરીર રચના અને શારીરિક પરિમાણોમાં ફેરફારો થાય છે, જે બાળકના જન્મ પછી પૂર્વ-સગર્ભા સ્તર પર પાછા ફરવા માટે જ છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન નોંધપાત્ર રીતે બદલાતી સિસ્ટમોમાંની એક રક્તવાહિની તંત્ર છે. ગર્ભાવસ્થાના સફળ પરિણામ માટે આ ફેરફારો જરૂરી છે.
ગર્ભાવસ્થા હૃદય અને રૂધિરાભિસરણ તંત્રને તાણ આપે છે. પરંતુ ઘણા સગર્ભા લોકો કે જેમને હૃદયની સ્થિતિ છે તેઓ તંદુરસ્ત બાળકોને પહોંચાડે છે. ગર્ભાવસ્થાને કારણે હૃદય અને રક્તવાહિનીઓ વધુ મહેનત કરે છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન, વધતા બાળકને પોષણ આપવા માટે લોહીનું પ્રમાણ 30% થી 50% સુધી વધે છે. હૃદય પણ દર મિનિટે વધારે લોહી પમ્પ કરે છે અને હૃદયના ધબકારા વધી જાય છે. મજૂરી અને ડિલિવરી હૃદયના કામના ભારણમાં પણ વધારો કરે છે. પ્રસૂતિ દરમિયાન, લોહીના પ્રવાહ અને બ્લડ પ્રેશરમાં અચાનક ફેરફાર થાય છે, ખાસ કરીને જ્યારે દબાણ કરવામાં આવે છે. બાળકને જન્મ આપ્યા પછી, ગર્ભાવસ્થા અને પ્રસૂતિ દરમિયાન હૃદય પર મૂકવામાં આવતો તણાવ કેટલાક અઠવાડિયાઓમાં ધીરે ધીરે ઓછો થાય છે.
કાર્ડિયાક ફેરફારોની સાથે સાથે, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન પરિવર્તનની ચોક્કસ પેટર્નને અનુસરીને હૃદયના ધબકારા, બ્લડ પ્રેશર અને લોહીના જથ્થામાં વિવિધતા જોવા મળે છે. તેથી, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કાર્ડિયોવેસ્ક્યુલર ફેરફારોને સમજવા જરૂરી છે. જેથી કોઈ પણ કાર્ડિયાક રોગનું અસરકારક રીતે અર્થઘટન, આગાહી અને નિદાન કરી શકાય. અમેરિકન સમાજ ઓફ ગાયનેકોલોજિસ્ટના જણાવ્યા અનુસાર, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કસરત કરવાથી આના ઓછા કિસ્સાઓ બની શકે છે: પ્રીમેચ્યોર બર્થ, સિઝેરિયન જન્મ, વધુ પડતું વજન વધવું, સગર્ભાવસ્થા દરમિયાન ડાયાબિટીસ અથવા હાઇપરટેન્સિવ ડિસઓર્ડર્સ જેમ કે પ્રિક્લેમ્પ્સિયા જન્મ સમયે ઓછું વજન. તે આનો શ્રેષ્ઠ માર્ગ છે: શારીરિક તંદુરસ્તી જાળવવી, પીઠના દુ:ખાવામાં ઘટાડો કરવો, હતાશા અને અસ્વસ્થતાના ચિહ્નોને નિયંત્રિત કરવા, તણાવ ઘટાડવો અને પોસ્ટપાર્ટમ રિકવરી સુધારવી.
એરોબિક કસરત, પ્રગતિશીલ પ્રતિરોધક મજબૂતીકરણ, સ્ટ્રેચિંગ કસરતો, યોગ અને ક્યુઇ આ તમામ ગર્ભવતી હોય ત્યારે કરવા માટે સલામત હોવાનું નોંધવામાં આવ્યું છે. ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન જે પ્રકારની એરોબિક કસરત ફાયદાકારક હોવાનું જણાયું છે. તે એકદમ વૈવિધ્યસભર છે. સ્ટેશનરી સાઇકલિંગ, જોગિંગ, વોકિંગ, સીડી ચડવા, ટ્રેડમિલનો ઉપયોગ, પાણીની કસરત, સ્વિમિંગ અને એરોબિક ડાન્સ ક્લાસનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. હસ્તક્ષેપની માત્રા (સહભાગિતાની લંબાઈ, આવર્તન અને અવધિ) પણ તદ્દન વૈવિધ્યસભર હોઈ શકે છે. એરોબિક કસરતની સહભાગિતાની આવૃત્તિ મોટે ભાગે દર અઠવાડિયે 3-5 વખત હોય છે. એરોબિક કસરતનો સમયગાળો સત્ર દીઠ 15 મિનિટથી 150 મિનિટ સુધીનો હોઈ શકે છે.
માતા, ગર્ભ અને શિશુ માટે 60 મિનિટ કે તેથી વધુ સમય માટે એરોબિક કસરતનું પ્રિસ્ક્રિપ્શન સલામત હોવાનું જણાયું છે. પ્રગતિશીલ પ્રતિરોધક તાકાત તાલીમ, ગર્ભવતી મહિલાઓ દ્વારા તેમના કસરતના કાર્યક્રમના ભાગરૂપે સામાન્ય રીતે નોંધવામાં આવતી હોવા છતાં, તેને ઘણી વખત એરોબિક કસરતો સાથે જોડવામાં આવે છે. આમ, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન અલગ-અલગ તાકાત તાલીમના યોગ્ય ડોઝ અને સંભવિત લાભો અંગે ભલામણો કરવી મુશ્કેલ છે. સ્ટ્રેચિંગ કસરતોની માત્રાની પણ તે જ રીતે સારી રીતે તપાસ કરવામાં આવી નથી. એવા નોંધપાત્ર પુરાવા છે કે તંદુરસ્ત ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કસરત કરવાથી માતા અને ગર્ભ પર સકારાત્મક અસરો પડે છે. તદુપરાંત, કેટલાક પુરાવા છે જે બાળક પર હકારાત્મક અસરો સૂચવે છે. તેથી, તંદુરસ્ત ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન મહિલાઓને કસરત શરૂ કરવા અથવા ચાલુ રાખવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવું જોઈએ. માતા અને શિશુના સ્વાસ્થ્ય પર વજન નિયંત્રણની ટૂંકા અને લાંબા ગાળાની અસરો, ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કસરતના માનસિક લાભ અને ગર્ભાવસ્થા દરમિયાન કસરતની બાળકોના ન્યુરોડેવલપમેન્ટ પર થતી અસરનું મૂલ્યાંકન કરવા માટે વધુ સંશોધનની જરૂર છે.
