વસ્તી વધારાને રોકવા સરકારે કમર કસી

• વસ્તી નિયંત્રણ અને તેનાથી ઉભા થતા પડકારોનો સામનો કરવા માટે ખાસ સમિતિની રચના કરવાની જાહેરાત કરતા નાણામંત્રી

રામ લલ્લાના અભિષેક બાદ કેન્દ્ર સરકારને હિંદુત્વ અને રાષ્ટ્રવાદ સાથે જોડાયેલો બીજો મુદ્દો મળ્યો છે. ગુરુવારે વચગાળાનું બજેટ રજૂ કરતી વખતે, નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે વસ્તી નિયંત્રણ અને વસ્તીવિષયક પરિવર્તન પર ઉચ્ચ-સત્તાવાળી સમિતિની રચના કરવાની દરખાસ્ત કરી છે.

આ પ્રસ્તાવ એવા સમયે કરવામાં આવ્યો છે જ્યારે અઢી મહિના પછી સામાન્ય ચૂંટણી યોજાવાની છે અને ભારતે વસ્તીના મામલે ચીનને પાછળ છોડી દીધું છે.  જો કે સત્તામાં આવ્યા બાદ નવી વસ્તી નીતિ અંગે ભાજપનું વલણ સ્પષ્ટ થયું નથી.  ઘણા રાજ્યોએ બે કરતાં વધુ બાળકો ધરાવતા પરિવારોના કેટલાક અધિકારોને મર્યાદિત કરવાનો અને વસ્તીને નિયંત્રિત કરવા માટે કેટલીક સરકારી સુવિધાઓથી વંચિત રાખવાનો નિર્ણય લીધો હતો.  હવે એવું માનવામાં આવે છે કે સરકારે બંને મુદ્દાઓ પર નક્કર પહેલ તૈયાર કરી છે.  નાણાપ્રધાને એમ પણ કહ્યું હતું કે વસ્તી વૃદ્ધિ અને વસ્તી વિષયક પરિવર્તનના પડકારોનો સામનો કરવા માટે સમિતિ સરકારને ભલામણો આપશે.

વસ્તી નીતિના સંદર્ભમાં, તેમના બીજા કાર્યકાળના પહેલા જ વર્ષમાં, પીએમ મોદીએ લાલ કિલ્લા પરથી વસ્તી વિસ્ફોટને આવનારી પેઢી માટે એક પડકાર ગણાવ્યો હતો.  પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારોએ આનો સામનો કરવા માટે પગલાં લેવા જોઈએ.  જો ભાજપ જીતની હેટ્રિક ફટકારે છે, તો રાષ્ટ્રવાદને લગતા મુદ્દાઓ પર રાજકીય ઉથલપાથલ થશે.

વર્ષ 2021 માં, કેન્દ્રીય આરોગ્ય રાજ્ય મંત્રી ભારતી પવારે નવી વસ્તી નીતિ લાવવાનો ઇનકાર કર્યો હતો અને કહ્યું હતું કે સરકાર વર્તમાન કુટુંબ નિયોજન નીતિની મદદથી તેને નિયંત્રિત કરવા માંગે છે.  જો કે, એક વર્ષ બાદ સરકારના અન્ય મંત્રી પ્રહલાદ પટેલે આ નિવેદનથી વિપરીત જાહેરાત કરી હતી કે ટૂંક સમયમાં નવી વસ્તી નીતિ લાવવામાં આવશે.

ધર્મના આધારે વસ્તીનું અસંતુલન ભાજપ અને રાષ્ટ્રીય સ્વયંસેવક સંઘ માટે મોટો મુદ્દો રહ્યો છે.  આ બંનેનો વાંધો છે કે દેશમાં બહુમતી કરતા લઘુમતીઓની વસ્તી ઝડપથી વધી રહી છે.  સંઘના વડા મોહન ભાગવતે 2022માં તેમના વિજયાદશમીના સંબોધનમાં ગંભીર ચિંતા વ્યક્ત કરી હતી અને નવી વસ્તી નીતિની જરૂર હોવાનું જણાવ્યું હતું.  તેમણે પૂર્વ તિમોર, દક્ષિણ સુદાન અને કોસોવો જેવા દેશોના ઉદાહરણો પણ આપ્યા છે.