ફાયનાન્સીયલ એકશન ટાસ્ક ફોર્સની બેઠકમાં ટેરર ફંડીંગના મુદ્દે પાકિસ્તાનને સુધરવાની ચેતવણી આપીને ‘ગ્રે’ માંથી ‘ડાર્ક ગ્રે’ લીસ્ટમાં મુકી દે તેવી સંભાવના
તાજેતરમાં કેન્દ્રની મોદી સરકારે જમ્મુ-કાશ્મીરને વિશેષ દરજ્જો આપતી બંધારણની કલમ ૩૭૦ને હટાવતા આતંકના આકા ગણાતા પાકિસ્તાનના પેટમાં તેલ રેડાયું હતું. પાકિસ્તાને આ મુદ્દાને આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે ઉઠાવવાના નાકામ પ્રયાસો કર્યા હતા. પરંતુ ભારતને બદનામ કરવા જતા આર્થિક રીતે કંગાળ પાકિસ્તાન વિશ્વભરના દેશો માટે અળખામણુ ઈથ ગયું છે. વિશ્વના તમામ દેશોએ ફાયનાન્સીયલ એકશન ટાસ્ક ફોર્સની બેઠકમાં આતંકવાદીઓને ટેરર ફંડીંગ આપવા મુદ્દે પાકિસ્તાને અસ્પૃશ્ય ગણીને વિરોધ કરતા કંગાળ પાકિસ્તાન આગામી સમયમાં અંધકારમાં ગરકાવ થઈ જશે તેમ મનાય રહ્યું છે.
ફાઇનાન્સિયલ એક્શન ટાસ્ક ફોર્સ (એફએટીએફ)ની પેરીસમાં ચાલી રહેલી બેઠકમાં પાકિસ્તાનને મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. એફએટીએફની બેઠકમાં પાકિસ્તાન એકલું પડી ગયું હોય હવે એફએટીએફ સામે કડક કાર્યવાહી કરી શકે છે તેવી સંભાવના ઉભી થઈ છે. આતંકવાદી ભંડોળ અને મની લોન્ડરિંગને રોકવામાં નિષ્ફળતા અને આતંકવાદીઓ અને તેમની સંસ્થાઓ વિરુદ્ધ પાકિસ્તાને નક્કર પગલાં નહીં લેતાં તેને ‘ડાર્ક ગ્રે’ સૂચિમાં મૂકી શકાય છે. આ સુધારવા માટેની આને અંતિમ ચેતવણી ગણી શકાય.
એફએટીએફની ચાલી રહેલી બેઠકમાં ભાગ લેનારા અધિકારીઓએ જણાવ્યું હતું કે, આતંક સામે પૂરતી કાર્યવાહી નહીં કરવા બદલ તમામ સભ્યો દ્વારા પાકિસ્તાનને અલગ પાડવામાં આવશે તેવા સંકેતો મળી રહ્યા છે. એક અધિકારીએ કહ્યું કે, પાકિસ્તાન ૨૭ માંથી માત્ર ૬ પોઇન્ટ મેળવવામાં સફળ રહ્યું છે. આવી સ્થિતિમાં, એફએટીએફ આ અંગે કડક કાર્યવાહી કરી શકે છે. એફએટીએફ ૧૮ ઓક્ટોબરે પાકિસ્તાન પર અંતિમ નિર્ણય લેશે. એફએટીએફના નિયમો અનુસાર, ડાર્ક ગ્રે એ ગ્રે અને બ્લેક લિસ્ટ્સ વચ્ચેની કેટેગરી છે. ‘ડાર્ક ગ્રે’નો અર્થ કડક ચેતવણી છે, જેથી સંબંધિત દેશને સુધારાની છેલ્લી તક મળે. જો તેમ થાય તો, એક છેલ્લી તકમાં પોતાને સુધારવાની પાકિસ્તાન માટે આ એક કડક ચેતવણી હશે, નહીં તો તેને બ્લેક લીસ્ટ કરી શકાય છે.
એફએટીએફ દ્વારા જૂન ૨૦૧૮ માં પાકિસ્તાને ગ્રે લીસ્ટમાં મૂકવામાં આવ્યો હતો અને તેને એક વર્ષનો સમય આપવામાં આવ્યો હતો, જેમાં ૨૭ પોઇન્ટની એક્શન પ્લાન આપવામાં આવી હતી. આમાં બેન્કિંગ અને નોન-બેંકિંગ, કોર્પોરેટ અને નોન-કોર્પોરેટ ક્ષેત્રના આતંકવાદી સંગઠનોને નાણાં પડાવવાની અને આતંકવાદી ધિરાણ અટકાવવાનાં પગલાં લેવામાં આવ્યાં હતાં. બીજી તરફ, તાજેતરના દિવસોમાં પાકિસ્તાને એક તરફ વિશ્વના ઘણા દેશોને મળતી વખતે કાશ્મીર પર ખોટી અફવા ફેલાવી હતી. જ્યારે તેમના નેતાઓ પણ એફએટીએફ પર ટેકો એકત્રિત કરવામાં રોકાયેલા છે. પાકિસ્તાને લગભગ તમામ સદસ્ય દેશોનો સંપર્ક કર્યો હતો અને તેને બ્લેકલિસ્ટ નહીં કરવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો.
હકીકતમાં, જો પાકિસ્તાન બ્લેક લિસ્ટમાં જાય છે, તો પહેલેથી જ ખરાબ અર્થવ્યવસ્થા સંપૂર્ણ નાશ પામશે. પાકિસ્તાને તુર્કી, મલેશિયા અને ચીન પાસેથી મદદની અપેક્ષા રાખી હતી, પરંતુ હવે આ ત્રણેય દેશો પણ તેને ટાળતા જોવા મળે છે. એફએટીએફ એ પેરિસ સ્થિત એક આંતર-સરકારી સંસ્થા છે. તેનું કામ ગેરકાયદેસર કાયદા અટકાવવા માટે નિયમો બનાવવાનું છે. તેની રચના ૧૯૮૯ માં થઈ હતી. જ્યારે એફએટીએફની ગ્રે અથવા બ્લેક લીસ્ટમાં મૂકવામાં આવે છે, ત્યારે દેશને આંતરરાષ્ટ્રીય સંસ્થાઓ પાસેથી લોન લેવામાં ઘણી મુશ્કેલી પડે છે.
