આ મંદિરોની વાસ્તુકલા પ્રવાસીઓને કરે છે આકર્ષિત

દરેક મંદિરનું પોતાનું આધ્યાત્મિક અને ધાર્મિક મહત્વ છે. પરંતુ આપણા દેશના જુદા જુદા ભાગોમાં ઘણા મંદિરો આવેલા છે, જે તેમના ધાર્મિક મહત્વ તેમજ તેમની ભવ્ય સ્થાપત્ય અને ઐતિહાસિકતાને કારણે દૂર-દૂરના વિસ્તારોમાંથી પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.

હાલમાં જ અયોધ્યામાં નવનિર્મિત રામ મંદિરના ઉદ્ઘાટનની ખૂબ ચર્ચા થઈ હતી.

મંદિરના ઐતિહાસિક અને ધાર્મિક મહત્વની સાથે આ મંદિરની ભવ્ય સ્થાપત્ય પણ લોકોમાં ચર્ચાનો વિષય બની હતી. અહીં અમે એવા જ કેટલાક મંદિરો વિશે જણાવી રહ્યા છીએ જ્યાં આવનારા ભક્તો માત્ર તેના ધાર્મિક મહત્વ જ નહીં પરંતુ ભવ્ય સ્થાપત્યથી પણ પ્રભાવિત થાય છે.

રામ મંદિર, ઉત્તર પ્રદેશ

અયોધ્યામાં શ્રી રામ જન્મભૂમિ પર બનેલું રામ મંદિર સમગ્ર વિશ્વમાં આકર્ષણનું કેન્દ્ર બન્યું છે. જો કે આ મંદિરનું નિર્માણ કાર્ય હજુ પૂર્ણ થયું નથી. પરંતુ છેલ્લા કેટલાક દિવસોમાં શ્રી રામ જન્મભૂમિ તીર્થ ક્ષેત્ર ટ્રસ્ટ દ્વારા શેર કરાયેલા રામ મંદિરના આંતરિક ભાગોની તસવીરો જોતા સ્પષ્ટ થાય છે કે તે ભવ્ય સ્થાપત્યનું ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. ચંદ્રકાંત સોમપુરા અને તેમના પુત્રો દ્વારા ડિઝાઇન કરાયેલ આ મંદિર સંપૂર્ણ રીતે પથ્થરોથી બનેલું છે. મંદિરની દિવાલો પર પથ્થરો કોતરીને વિવિધ પ્રકારની કલાકૃતિઓ અને દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ કોતરવામાં આવી છે. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે નગારા શૈલીમાં બનેલું રામ મંદિર વિશ્વનું ત્રીજું સૌથી મોટું હિન્દુ મંદિર છે.

ઉત્તર પ્રદેશના અયોધ્યામાં સ્થિત રામ મંદિર, ભગવાન વિષ્ણુના સાતમા અવતાર, ભગવાન રામને સમર્પિત એક આદરણીય હિન્દુ મંદિર છે. આ ભવ્ય મંદિર, જેને શ્રી રામ જન્મભૂમિ મંદિર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે ભગવાન રામનું જન્મસ્થળ હોવાનું માનવામાં આવે છે, જે તેને હિન્દુ ધર્મના સૌથી પવિત્ર સ્થળોમાંનું એક બનાવે છે. મંદિરની જટિલ સ્થાપત્ય, પરંપરાગત અને આધુનિક શૈલીઓનું મિશ્રણ, ભારતના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાનું પ્રમાણપત્ર છે. તેના ચમકતા સફેદ આરસપહાણ અને સોનાનો ઢોળ ચડાવેલા સ્પાયર્સ સાથે, મંદિર સંકુલ એક આકર્ષક દૃશ્ય છે, જે દર વર્ષે લાખો ભક્તો અને પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. રામ મંદિર માત્ર પૂજાનું સ્થળ નથી પણ ભારતના સમૃદ્ધ ઇતિહાસ, સાંસ્કૃતિક વિવિધતા અને આધ્યાત્મિક વારસાનું પ્રતીક પણ છે.

અક્ષરધામ મંદિર, દિલ્હી

દિલ્હીના અક્ષરધામ મંદિરને જોઈને જ સમજી શકાય છે કે તે આધુનિક સમયમાં બનેલું મંદિર છે, જે સંપૂર્ણપણે પ્રાચીન ભારતીય કલા અને સ્થાપત્યથી પ્રેરિત છે. આ મંદિરનું નિર્માણ કાર્ય વર્ષ 2005માં પૂર્ણ થયું હતું. ત્યારથી, આ મંદિર ભારતના કેટલાક મંદિરોમાંનું એક રહ્યું છે જ્યાં મોટાભાગના લોકો મુલાકાત લે છે. મંદિરના સ્તંભો, શિખરા અને મૂર્તિઓ હિંદુ શાસ્ત્રોના આધારે કોતરવામાં આવી છે.

નવી દિલ્હીમાં સ્થિત અક્ષરધામ મંદિર, એક આકર્ષક સુંદર હિન્દુ મંદિર સંકુલ છે જે ભારતના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક અને આધ્યાત્મિક વારસાને દર્શાવે છે. સ્ટીલના ઉપયોગ વિના બાંધવામાં આવેલ આ ભવ્ય મંદિર આધુનિક સ્થાપત્યનો અજાયબી છે, જે પરંપરાગત ભારતીય ડિઝાઇનને સમકાલીન શૈલીઓ સાથે મિશ્રિત કરે છે. મંદિરની જટિલ કોતરણી, સુશોભિત સ્તંભો અને અદભૂત શિલ્પો બોચાસણવાસી શ્રી અક્ષર પુરુષોત્તમ સ્વામિનારાયણ સંસ્થા (BAPS) સંપ્રદાયના સ્થાપક ભગવાન સ્વામિનારાયણના જીવન અને ઉપદેશોનું નિરૂપણ કરે છે. તેના છૂટાછવાયા બગીચાઓ, પાણીની વિશેષતાઓ અને પ્રદર્શનો સાથે, અક્ષરધામ મંદિર માત્ર પૂજાનું સ્થળ નથી પણ એક સાંસ્કૃતિક અને શૈક્ષણિક હબ પણ છે, જે દર વર્ષે લાખો મુલાકાતીઓને આકર્ષે છે. તેની ભવ્યતા, સૌંદર્ય અને આધ્યાત્મિક મહત્વ તેને ભારતની રાજધાની શહેરમાં મુલાકાત લેવાનું આવશ્યક સ્થળ બનાવે છે.

મીનાક્ષી અમ્માન મંદિર, તમિલનાડુ

તમામ દક્ષિણ ભારતીય મંદિરો તેમના ભવ્ય સ્થાપત્યને કારણે દેશ-વિદેશના પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. મદુરાઈનું મીનાક્ષી અમ્માન મંદિર પણ તેનાથી અલગ નથી. આ મંદિર દ્રવિડ શૈલીનું ભવ્ય ઉદાહરણ છે. માત્ર મંદિર પરિસર જ નહીં પરંતુ તેના ગોપુરમમાં કોતરેલી કલાકૃતિઓ પણ કોઈપણને દંગ કરી દેશે. આ મંદિરમાં, એવું લાગે છે કે જાણે આ કલાકૃતિઓને ખૂબ જ તેજસ્વી રંગોનો ઉપયોગ કરીને જીવન આપવામાં આવ્યું છે. મંદિરના દરેક સ્તંભ પર પરંપરાગત પૌરાણિક માન્યતાઓ પર આધારિત કલાકૃતિઓ કોતરવામાં આવી છે, જે આ મંદિરની મુખ્ય વિશેષતાઓમાંની એક છે.

મીનાક્ષી અમ્માન મંદિર, મદુરાઈ, તમિલનાડુના મધ્યમાં આવેલું, એક જાજરમાન હિન્દુ મંદિર સંકુલ છે જે ભારતમાં સૌથી વધુ આદરણીય અને પ્રતિકાત્મક સીમાચિહ્નોમાંનું એક છે. દેવી મીનાક્ષી, પાર્વતીના સ્વરૂપ અને તેમના ધર્મપત્ની ભગવાન સુંદરેશ્વર, શિવના સ્વરૂપને સમર્પિત, આ પ્રાચીન મંદિર દ્રવિડિયન આર્કિટેક્ચરની શ્રેષ્ઠ કૃતિ છે, જેમાં જટિલ કોતરણી, ગતિશીલ શિલ્પો અને વિશાળ ગોપુરમ (દ્વાર) છે. 14 એકરમાં ફેલાયેલા તેના વિશાળ સંકુલ સાથે, મંદિર કલા, સંસ્કૃતિ અને આધ્યાત્મિકતાનો ખજાનો છે, જે દર વર્ષે લાખો ભક્તો અને પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. મંદિરનો હૉલ ઑફ થાઉઝન્ડ પિલર્સ, પવિત્ર કુંડ, અને અદભૂત ઉત્સવો અને સરઘસો આ બધું તેની વિસ્મયકારક સુંદરતા અને આધ્યાત્મિક મહત્વમાં ફાળો આપે છે, જે તેને ખરેખર અવિસ્મરણીય અનુભવ બનાવે છે.

ખજુરાહો મંદિર, મધ્ય પ્રદેશ

ખજુરાહો મંદિર સંકુલ માત્ર ભારતમાંથી જ નહીં પરંતુ વિશ્વભરના પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં પણ તેનો સમાવેશ થાય છે. આ મંદિર 9મી અને 11મી સદીની વચ્ચે ચંદેલા વંશ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. ખજુરાહો મંદિરો તેમના વિષયાસક્ત કોતરણી માટે સૌથી વધુ લોકપ્રિય છે, જે માનવ જીવન અને આધ્યાત્મિકતાને એકસાથે વણાટ કરે છે. આ સમૂહનું સૌથી મોટું મંદિર ભગવાન શિવને સમર્પિત કંડારિયા મહાદેવ મંદિર છે.

ખજુરાહો મંદિર, મધ્ય પ્રદેશના મધ્યમાં આવેલું છે, તે યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે અને ભારતની સૌથી પ્રતિષ્ઠિત અને ધાક-પ્રેરણાદાયી સ્થાપત્ય અજાયબીઓમાંનું એક છે. ચંદેલા વંશ દ્વારા 950 અને 1050 AD ની વચ્ચે બાંધવામાં આવેલ, આ ભવ્ય મંદિર સંકુલ તેની જટિલ અને ઉત્કૃષ્ટ કોતરણી માટે પ્રખ્યાત છે, જેમાં રોજિંદા જીવન, પૌરાણિક કથાઓ અને શૃંગારિકતાના જટિલ દ્રશ્યો દર્શાવવામાં આવ્યા છે. મંદિરની અદભૂત શિલ્પો, જટિલ પથ્થરની કોતરણી અને અલંકૃત સ્થાપત્ય પ્રાચીન ભારતની કલાત્મક અને સાંસ્કૃતિક તેજસ્વીતાનો પુરાવો છે. પ્રખ્યાત કંડારિયા મહાદેવ મંદિર સહિત તેના 25 મંદિરો સાથે, ખજુરાહો મંદિર સંકુલ એ કલા પ્રેમીઓ, ઇતિહાસકારો અને ભારતના સમૃદ્ધ સાંસ્કૃતિક વારસાનો અનુભવ કરવા માંગતા કોઈપણ માટે મુલાકાત લેવાનું આવશ્યક સ્થળ છે.

બૃહદેશ્વર મંદિર, તમિલનાડુ

તંજાવુરનું બૃહદેશ્વર મંદિર, જેને બૃહદેશ્વર મંદિર તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, તે યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સૂચિમાં સમાવિષ્ટ ઐતિહાસિક મંદિર છે. આ મંદિર ચોલ વાસ્તુકલાનું ભવ્ય ઉદાહરણ છે. આ મંદિર 11મી સદીમાં રાજા રાજા ચોલ I દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું. મંદિરમાં ભગવાન શિવનું એક વિશાળ લિંગ સ્વરૂપ સ્થાપિત છે, જે પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે. આ મંદિર એવા મંદિરોની યાદીમાં પણ સામેલ છે જે તેની આધ્યાત્મિકતા તેમજ તેની વાસ્તુકલા માટે પ્રવાસીઓને આકર્ષે છે.

તમિલનાડુના તંજાવુરમાં આવેલું બૃહદીશ્વર મંદિર દ્રવિડ આર્કિટેક્ચર અને યુનેસ્કો વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઈટનું ભવ્ય ઉદાહરણ છે. ચોલ વંશ દ્વારા 11મી સદીમાં બંધાયેલું, આ અદભૂત મંદિર ભગવાન શિવને સમર્પિત છે અને તે ભારતના સૌથી મોટા અને સૌથી ઊંચા મંદિરોમાંનું એક માનવામાં આવે છે. જટિલ કોતરણી અને અલંકૃત શિલ્પોથી સુશોભિત મંદિરની આલીશાન રચના, પ્રાચીન ચોલાઓની ઈજનેરી અને કલાત્મક કુશળતાનો પુરાવો છે. મંદિરની 66-મીટર-ઉંચી વિમાન (ટાવર) અને ગ્રેનાઈટના એક બ્લોકમાંથી કોતરવામાં આવેલી વિશાળ નંદીની મૂર્તિ, એવી ઘણી આકર્ષક સુવિધાઓ છે જે બૃહદીશ્વર મંદિરને ઈતિહાસના પ્રેમીઓ, સ્થાપત્યકલા માટે અવશ્ય મુલાકાત લેવાનું સ્થળ બનાવે છે. ઉત્સાહીઓ અને આધ્યાત્મિક સાધકો એકસરખા.

સૂર્ય મંદિર, ઓડિશા

કોણાર્ક સૂર્ય મંદિર યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ લિસ્ટમાં પણ સામેલ છે. આ મંદિર કલિંગ સ્થાપત્યના આધારે બનાવવામાં આવ્યું હતું. ભગવાન સૂર્યને સમર્પિત આ મંદિરનો આકાર રથ જેવો છે. પરંતુ આ લાકડાનો બનેલો રથ નથી, પરંતુ ભારે પથ્થરો કોતરીને બનાવવામાં આવેલ વિશાળ રથના આકારનું મંદિર છે. આ મંદિરની ખાસિયત માત્ર તેની આર્કિટેક્ચર જ નહીં પરંતુ તેનું એન્જિનિયરિંગ પણ છે. આ મંદિરમાં ઘણી એવી ઘડિયાળો છે જે સૂર્યના આધારે સમય અને તારીખ નક્કી કરે છે, જેને પથ્થરો પર કોતરીને તૈયાર કરવામાં આવી છે.

સૂર્ય મંદિર, કોણાર્ક, ઓડિશામાં આવેલું, 13મી સદીનું એક ભવ્ય મંદિર છે જે સૂર્ય ભગવાન, સૂર્યને સમર્પિત છે અને તે ભારતના સૌથી પ્રતિષ્ઠિત અને વિસ્મયજનક સ્મારકોમાંનું એક છે. પૂર્વીય ગંગા વંશના રાજા નરસિંહદેવ I દ્વારા બાંધવામાં આવેલ, આ અદભૂત મંદિર ઓડિશાન સ્થાપત્યની શ્રેષ્ઠ કૃતિ છે, જેમાં જટિલ કોતરણી, અલંકૃત શિલ્પો અને જાજરમાન પથ્થરના પૈડાં છે જે તેની દિવાલોને શણગારે છે. મંદિરની આલીશાન રચના, એક વિશાળ રથને મળતી આવે છે, તે પ્રાચીન ઓડિશાવાસીઓની અદ્યતન ઇજનેરી અને કલાત્મક કૌશલ્યનો પુરાવો છે. તેની આકર્ષક સુંદરતા, સમૃદ્ધ ઇતિહાસ અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ સાથે, સૂર્ય મંદિર એ યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ છે અને કલા પ્રેમીઓ, ઇતિહાસ ઉત્સાહીઓ અને આધ્યાત્મિક શોધનારાઓ માટે એકસરખું મુલાકાત લેવાનું સ્થળ છે.

કૈલાશ મંદિર, ઈલોરા ગુફાઓ, મહારાષ્ટ્ર

ઈલોરાની ગુફાઓમાં એક જ પથ્થરને કોતરીને વિશાળ કૈલાશ મંદિર બનાવવામાં આવ્યું હતું, જે સાબિત કરે છે કે પ્રાચીન સમયમાં ભારતનું સ્થાપત્ય કેટલું અદ્યતન હતું. ભગવાન શિવના આ મંદિરની દિવાલો પર હિંદુ ધર્મ આધારિત વિવિધ દેવી-દેવતાઓની આકૃતિઓ કોતરવામાં આવી છે. આ મંદિરની આસપાસ ઈલોરાની ગુફાઓ છે, જે જૈન, બૌદ્ધ અને હિંદુ કલાકૃતિઓનું મિશ્રણ છે.

મહારાષ્ટ્રમાં ઈલોરા ગુફાઓ સંકુલમાં આવેલું કૈલાશ મંદિર, પ્રાચીન ભારતીય ખડક-કટ આર્કિટેક્ચરનું આકર્ષક ઉદાહરણ છે અને રાષ્ટ્રકુટ રાજવંશની ચાતુર્ય અને કલાત્મકતાનું પ્રમાણપત્ર છે. 8મી સદીમાં બંધાયેલું, આ ભવ્ય મંદિર ભગવાન શિવને સમર્પિત છે અને બેસાલ્ટ ખડકના એક બ્લોકમાંથી કોતરવામાં આવ્યું છે, જેમાં જટિલ કોતરણી, અલંકૃત શિલ્પો અને જાજરમાન સ્તંભો છે. મંદિરનું આલીશાન માળખું, જે એક ફ્રીસ્ટેન્ડિંગ ઇમારત હોવાનું જણાય છે, તે ખરેખર એક ટેકરીની બાજુમાં કોતરવામાં આવ્યું છે, જે પ્રાચીન કારીગરોની અસાધારણ ઇજનેરી અને કલાત્મક કુશળતા દર્શાવે છે. તેની અદભૂત સુંદરતા, સમૃદ્ધ ઈતિહાસ અને સાંસ્કૃતિક મહત્વ સાથે, કૈલાશ મંદિર એ યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઈટ છે અને ઈતિહાસના શોખીનો, આર્કિટેક્ચરના રસિયાઓ અને કલાપ્રેમીઓ માટે એકસરખું મુલાકાત લેવા જેવું સ્થળ છે.