ગલ્લો, પોકેટ મની દ્વારા બાળકોમાં ‘નાણાંકીય, સાક્ષરતા’નો ઉછેર થાય છે
શિક્ષણ કેટલું જરૂરી છે ? તે આજના જમાનામાં કહેવાની થોડી જરૂર છે..!! બાળકોને બાલ મંદિરથી સ્કૂલમાં બેસાડી વિભિન્ન પ્રવૃત્તિ કરાવી તેમનામાં કૌશલ્ય, એકાગ્રતા તેમજ જાગૃતતાના ગુણ વિકાસાવાય છે. પણ શું ક્યાંય નાનપણથી જ બચતના પાઠ શીખવાય છે ? પૈસા કેમ બચાવવા ? યોગ્ય જગ્યાએ રકમ રોકી કેમ સારામાં સારું વળતર મેળવી શકાય શું એ બાળકોને નાનપણથી જ શીખવવામાં આવે છે ? મોટાભાગે તો નહીં જ… પણ હા, આજના સમયે આ ખૂબ જરૂરી છે.
જો તમારે તમારા બાળકને આગળ જઈ ઉધોગ સાહસિક, મોટો બિઝનેશમેન બનાવવો હોય તો નાનપણથી જ આ નાણાંકીય સાક્ષરતાના બીજ રોપવા ખૂબ જરૂરી છે. નાણાકીય સાક્ષરતા કે જે દરેક અન્ય જીવન કૌશલ્યની જેમ એક નિર્ણાયક પરિબળ છે. જેટલી વહેલી તકે તમે તમારા બાળકો સમક્ષ તેનો ખુલાસો કરશો તેટલી સારી તેમની નાણાં વ્યવસ્થાપન ક્ષમતા વિકસશે.
મની મેનેજમેન્ટ પ્રેક્ટિસ બાળકોમાં બચત, ખર્ચ અને રોકાણ જેવા ખ્યાલો માટે નક્કર પાયો મૂકે છે. એટલે જ તો આપણે ત્યાં ગલ્લો, પોકેટ મનીનો રિવાજ છે. નાનાં ભૂલકાંઓ ભુહેતવાળા થઈ કેવા ઉત્સાહિત થતા થતા ગલ્લામાં પૈસા નાખે છે. પણ હાલ તો ગલ્લાનું સ્થાન પીગ્ગી બેંકોએ લઈ લીધું છે.
કુશળતાપૂર્વક નાણાંનું રોકાણ અને સંચાલન કેવી રીતે કરવું તે શીખવું આખરે કિશોરો માટે તેમના લક્ષ્યો હાંસલ કરવામાં નિપુણતા મેળવવા માટે એક મહત્વપૂર્ણ જીવન કૌશલ્ય બની જશે. આ વધુ મહત્વનું એટલે બની જાય છે કારણ કે ભવિષ્યમાં ભારતની વૃદ્ધિ અને વિકાસ “સાહસિકતાની આગેવાની” હેઠળ જ થવાનો છે. ભારતમાં ઝડપી વૃદ્ધિદર અને ટકાઉ વિકાસ સાધવો હશે તો ઉદ્યોગ સાહસિકોની ખુબ જરૂર પડવાની જ છે.
જો કે કમનસીબે, નાણાકીય સાક્ષરતાના પાઠ આપણી પરંપરાગત શૈક્ષણિક પ્રણાલીના અભ્યાસક્રમમાંથી બહાર છે. આથી બાળકોમાં નાણાંકીય સાક્ષરતા માટે માતા-પિતા જ પ્રથમ શિક્ષક છે. જેઓ નીચે મુજબના સંસાધનોથી બાળકોમાં મની મેનેજમેન્ટના બીજ રોપી શકે છે .
બાળકોને નાનપણથી જ કઈ રીતે સાહસિકતા અને નાણાંકીય સાક્ષરતા શીખવશો?
- માતાપિતા ખર્ચ પર નજર રાખવા માટે બાળકોને શાળાની કેન્ટીનમાં નાસ્તો ખરીદવા માટે પૈસા આપી શકે છે. જેથી બાળકોને પણ તેમના ખર્ચનું ધ્યાન રહે.
- તમે બાળકોને વિભિન્ન વસ્તુઓની કિંમત સમજવામાં પણ મદદ કરી શકો છો જેથી તેઓ પૈસાની કિંમત સમજે.
- બાળકોને બચત વિશે શીખવા માટે પિગી બેન્કનો સહારો લો. જેનાથી બાળકો દરરોજ થોડી બચત કરવા માટે ખર્ચમાં ઘટાડો કરશે, આમ નાણાકીય શિક્ષણ તરફની તેમની મુસાફરીની એક મજબૂત શરૂઆત થશે.
- જો બાળકો કેટલીક વસ્તુઓની યાદી આપે છે, તો તેમને બધું ન આપવાનો પ્રયાસ કરો. તેમને તે સૂચિમાંથી ખરીદવા માટે થોડી વસ્તુઓ પસંદ કરવા દો. આ તેમને સમજદારીપૂર્વક ખર્ચ કરવામાં મદદ કરશે.
- એકાધિકાર અને અન્ય બિઝનેસ ગેમ્સ પણ તેમને પૈસાની બાબતોમાં સક્રિય બનાવશે.
- તમારા બાળકોને સુપરમાર્કેટમાં લઈ જાઓ, તેમને તમારું બજેટ જણાવો અને સુપરમાર્કેટમાં તમે જે વસ્તુઓ ખરીદવા માંગો છો તેની રફ યાદી તૈયાર કરતી વખતે તેમને સાથે બેસાડો.
- તેમને જણાવો કે જો તમે કોઈ નાણાકીય કટોકટીનો સામનો કરી રહ્યા છો, તો તેઓ તેમના ખર્ચમાં ઘટાડો કરી શકે છે અને મહત્વની બાબતો પર કુશળતાપૂર્વક ખર્ચ કરવાનું શીખી શકે છે.
- ધીરે ધીરે તેમને ઋઉથી શરૂ કરીને રોકાણની દુનિયામાં રજૂ કરો; તેમના માટે બેંક ખાતું પણ ખોલો.
- એકવાર તેઓ એફડીમાં રોકાણ કરવાના ફાયદાઓ વિશે શીખી લે પછી, તેઓ ધીમે ધીમે તેમને અન્ય રોકાણ સાધનો વિશે પણ સૂઝ મેળવશે.
- ટેકનોલોજીએ પણ માત્ર એક ક્લિકથી રોકાણ સરળ બનાવ્યું છે, જેનાથી ગ્રાહકો સરળતા સાથે રોકાણ કરી શકે છે. તમારા બાળકને ડિજિટલ ફાઈનાન્સના ખ્યાલથી પરિચિત કરો અને તેમને નાણાકીય નિર્ણયો લેવામાં મદદ કરો.
