સુનિતા વિલિયમ્સ અને બૂચ વિલ્મોર લગભગ બે મહિનાથી અવકાશમાં અટવાયેલા છે. જેના કારણે તેમના સ્વાસ્થ્યને લઈને અનેક સવાલો ઉઠી રહ્યા છે. જેમ કે અવકાશમાં લાંબા સમય સુધી રહેવાની અવકાશયાત્રી સુનિતા વિલિયમ્સના શરીર પર શું અસર થાય છે અને જો તેમને ત્યાં લાંબો સમય રોકાવું પડે તો શું સમસ્યાઓ થઈ શકે છે. ચાલો જાણીએ આ સવાલોના જવાબ.
Space Mission Health Effects: નાસાના બે અવકાશયાત્રીઓ સુનીતા વિલિયમ્સ અને બૂચ વિલ્મોરને 2 જૂનના રોજ એક અઠવાડિયા માટે અવકાશ મિશન પર મોકલવામાં આવ્યા હતા, ત્યારબાદ તેઓ હજી સુધી પૃથ્વી પર પાછા આવી શક્યા નથી. પ્લેનમાં ટેક્નિકલ ખામીને કારણે તેઓ લગભગ બે મહિનાથી અંતરિક્ષમાં છે, જેના કારણે હવે તેમના સ્વાસ્થ્યને લઈને ચિંતાઓ થઈ રહી છે.
ફેબ્રુઆરી 2025 પહેલા પૃથ્વી પર પાછા ફરી શકશે નહીં. સ્વાસ્થ્ય વિશેષજ્ઞોનું કહેવું છે કે મહિનાઓ સુધી અવકાશમાં રહેવાને કારણે અવકાશયાત્રીઓના ડીએનએ જોખમમાં છે. તમને જણાવી દઈએ કે અવકાશમાં શરીરમાં આવા ઘણા ફેરફારો થાય છે, જે સ્વાસ્થ્યને ખૂબ નુકસાન પહોંચાડે છે. ચાલો જાણીએ કે લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં રહેવાથી સુનીતા વિલિયમ્સને સ્વાસ્થ્ય સંબંધિત શું નુકસાન થઈ શકે છે.
હાડકાં અને સ્નાયુઓનું નુકસાન થાય છે
અવકાશમાં ગુરુત્વાકર્ષણ પૃથ્વીની સરખામણીમાં નહિવત્ છે, પરંતુ માઇક્રોગ્રેવિટીમાં લાંબા સમય સુધી રહેવાને કારણે હાડકાં અને સ્નાયુઓની ઘનતા ઘટવા લાગે છે. આને હાડકા અને સ્નાયુનું નુકશાન કહેવાય છે.
સ્પેસ એનિમિયાનું જોખમ
એટલું જ નહીં, લાંબા સમય સુધી અવકાશમાં રહેવાને કારણે, શરીરના પ્રવાહીમાં પણ ફેરફાર થાય છે, તેથી પૃથ્વી કરતાં અવકાશમાં વધુ લાલ રક્તકણોનો નાશ થાય છે. વધુમાં, સ્પેસ રેડિયેશનને કારણે ઓક્સિડેટીવ તણાવ લાલ રક્ત કોશિકાઓને પણ નુકસાન પહોંચાડે છે.
તમને જણાવી દઈએ કે નાસાના જણાવ્યા અનુસાર, પૃથ્વી પર વ્યક્તિના શરીરમાં દર સેકન્ડે લગભગ 20 લાખ લાલ રક્તકણો બને છે અને નાશ પામે છે, પરંતુ અંતરિક્ષમાં આ સંખ્યા વધીને 30 લાખ થઈ જાય છે. આ કારણે અવકાશયાત્રીઓને સ્પેસ એનિમિયા થાય છે.
કેન્સરનું જોખમ
અંતરિક્ષની માઇક્રોગ્રેવીટીમાં હૃદય પણ યોગ્ય રીતે કામ કરી શકતું નથી. આ કારણે હૃદયની રચનામાં પણ ફેરફાર થાય છે. વધુમાં, સ્પેસ રેડિયેશનના સંપર્કમાં આવવાથી કેન્સરનું જોખમ પણ વધે છે. તમને જણાવી દઈએ કે અંતરિક્ષમાંથી પાછા ફર્યા બાદ ઘણા અવકાશયાત્રીઓએ આંખોની રોશની સાથે જોડાયેલી સમસ્યાઓ વિશે પણ જણાવ્યું છે.
ડીએનએમાં અસમાનતા
નિષ્ણાતોના મતે, કોસ્મિક રેડિયેશન ખૂબ જ ઉચ્ચ ઉર્જા કણોથી બનેલું છે, જ્યારે તેઓ સંપર્કમાં આવે છે, ત્યારે ડીએનએ સેર તૂટી જાય છે અને ફેરફારો થવા લાગે છે. આ આનુવંશિક અસમાનતામાં પણ પરિણમી શકે છે. અવકાશયાત્રીઓના સ્વાસ્થ્યને લગતી આ સૌથી ગંભીર સમસ્યાઓમાંની એક છે.
જોકે નાસા રેડિયેશનના સ્તર પર નજર રાખે છે, સુનિતા વિલિયમ્સના કિસ્સામાં તે વધુ ખતરનાક છે કારણ કે તેને લાંબા સમય સુધી તેના સંપર્કમાં રહેવું પડી શકે છે. જેના કારણે તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર પણ વિપરીત અસર પડી શકે છે.
સુનિતા વિલિયમ્સ અવકાશમાંથી ક્યારે પરત ફરી શકશે?
સુનિતા વિલિયમ્સ અને બૂચ વિલ્મોર ઇન્ટરનેશનલ સ્પેસ સ્ટેશન પર 10 દિવસના મિશન માટે ગયા હતા, પરંતુ બોઇંગ સ્ટારલાઇનરમાં ટેકનિકલ ખામીને કારણે તેઓ છેલ્લા બે મહિનાથી પૃથ્વી પર પાછા આવી શક્યા નથી. નાસાનું કહેવું છે કે જો સ્ટારલાઈનર્સ પાછા ફરવા માટે સલામત ન માનવામાં આવે, તો તેઓને સ્પેસએક્સના ક્રૂ ડ્રેગન સાથે ફેબ્રુઆરી 2025માં પૃથ્વી પર પરત કરવામાં આવશે.
