- હવે નવા નિયમ મુજબ ધોરણ-5 અને ધોરણ-8ની વાર્ષિક પરીક્ષામાં અસફળ રહેનારા વિદ્યાર્થીઓને ફેલ કરવામાં આવશે
- નાપાસ થયેલા વિદ્યાર્થીઓને બે મહિનાની અંદર ફરી પરીક્ષા આપવાની તક અપાશે પણ આ પરીક્ષામાં પણ નાપાસથશે તો તેમને આગામી ધોરણમાં પ્રમોટ કરવામાં નહીં આવે
શિક્ષણ મંત્રાલયે પોતાની પોલિસીમાં મહત્વપૂર્ણ ફેરફાર કર્યા છે, જેના દ્વારા હવે 5મી અને 8મીમાં ફેલ થયેલા વિદ્યાર્થીને પ્રમોશન મળશે નહીં. કેન્દ્રિય શિક્ષણ મંત્રાલયે દ્રષ્ટિથી મફત અને ફરજિયાત શિક્ષણનો અધિકાર કાયદો 2009માં ફેરફાર કર્યા છે, જેના પરિણામે હવે સ્કૂલોને 5મી અને 8મીમાં નિષ્ફળ થયેલા વિદ્યાર્થીઓને ફેલ કરવાની પરવાનગી મળશે. આ ફેરફાર 2019માં થયેલા સુધારો પછી અમલમાં લાવવામાં આવ્યો છે, જેમાં રાજ્યોને પહેલા 5મી અને 8મીનાં વિદ્યાર્થીઓ માટે નિયમિત પરીક્ષાઓ આયોજિત કરવા અને ફેલ કરવા માટે પરવાનગી આપવામાં આવી ન હતી. સુધારેલા નિયમો અનુસાર, હવે રાજ્યોને એકેડેમિક વર્ષના અંતે 5મી અને 8મી માટે નિયમિત પરીક્ષાઓ આયોજિત કરવાની પરવાનગી છે. જો કોઈ વિદ્યાર્થી આ પરીક્ષાઓમાં ફેલ થાય છે, તો તેને બે મહિના પછી ફરીથી પરીક્ષા આપવા મોકો મળશે.
જો તે ફરીથી પરીક્ષામાં પાસ ન થઈ શકે અને પ્રમોશનની જરૂરિયાતો પૂરી ન કરી શકે, તો તેને આ જ કક્ષામાં રોકી રાખવામાં આવશે. 8મી ધોરણ પૂર્ણ સુધી કોઈ પણ બાળકને સ્કૂલમાંથી નીકાળવામાં નહીં આવે. મથકાધિકારીઓને આદેશ આપવામાં આવ્યો છે કે તેઓ ફેલ થયેલા વિદ્યાર્થીઓની યાદી રાખે, તેમના શીખવવામાંના વિલંબને ઓળખે અને તેમને વિશિષ્ટ સહાય પૂરી પાડે. આ પ્રક્રિયામાં વિદ્યાર્થીઓને પસાર કરવા માટે વ્યક્તિગત રીતે માર્ગદર્શન આપવામાં આવશે. મધ્યપ્રદેશ, ગુજરાત, ઝારખંડ, ઓડીશા, કર્નાટક અને દિલ્હી જેવા રાજ્યો પહેલેથી જ 5મી અને 8મીમાં ફેલ થયેલા વિદ્યાર્થીઓને રોકવાનો નિર્ણય લઇ ચૂક્યા છે.
જો કે, કર્ણાટકએ 5મી, 8મી, 9મી અને 11મી માટે જાહેર પરીક્ષા યોજવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જેને માર્ચ 2024માં કર્ણાટક હાઈકોર્ટએ રદ કરી દીધો હતો. આ દ્રષ્ટિએ, કેરલ જેવા કેટલાક રાજ્યો 5મી અને 8મીમાં પરીક્ષાઓ આયોજિત કરવાના વિરુદ્ધ છે. આ પરિપ્રેક્ષ્યમાં, માર્ચ 2019માં, સંસદે આરટીઈ અધિનિયમમાં સુધારો કર્યો, જે હેઠળ હવે રાજ્યોને 5મી અને 8મીમાં નિયમિત પરીક્ષાઓ આયોજિત કરવાની પરવાનગી મળતી છે અને નો-ડિટેન્શન પોલિસીને ખતમ કરવામાં આવી.
હવે શિક્ષણનું સ્તર પહેલા કરતા સુધરશે?
આ દરમિયાન દિલ્હી પેરેન્ટ્સ એસોસિએશનની પ્રેસિડેન્ટ અપરાજિતા ગૌતમ પણ આ નિર્ણયની પ્રશંસા કરે છે અને કહે છે કે જો ધરાતલથી જોવામા આવે તો આ એક આવકાર્ય નિર્ણય છે, તે કહે છે કે જો આપણે સરકારી શાળાઓની વાત કરીએ તો ત્યાંના વાલીઓ 8મા ધોરણ સુધી ગંભીર નહોતા. હવે શિક્ષણનું સ્તર ખરેખર સુધરશે. તેનાથી બાળકો ભણતર અને મૂલ્યાંકન પ્રત્યે ગંભીર બનશે. અગાઉ તેઓ વિચારતા હતા કે તેમનું બાળક પાસ તો થઈ જ જવાનું છે. જોકે, અપરાજિતાએ વધુ ચિંતા વ્યક્ત કરતા જણાવ્યુ કે નો ડિટેન્શન પોલિસીને હટાવ્યા બાદ હવે શાળાઓએ તેમની જવાબદારી સમજવી એટલી જ મહત્વપૂર્ણ છે. એવું ન થવું જોઈએ કે જો બાળક યોગ્ય પરફોર્મ ન કરી રહ્યુ હોય તો તે તેને નાપાસ કરી દે. તેના બદલે, શાળાઓએ પહેલા ધોરણથી જ બાળકોની પ્રગતિ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવું જોઈએ જેથી બાળક પાંચમા ધોરણમાં કે આઠમા ધોરણમાં નાપાસ થવાની નોબત જ ન આવે.
