સોશિયલ મીડિયા જ હવે ચૂંટણીમાં ‘ જોખમ ‘ ઊભું કરી શકે છે

• કુદરતનો ક્રમ,  પોષતું એ જ મારતું !!!

ભારત સરકારની એક એડવાઈઝરીએ એ. આઇ ની આગેવાની હેઠળની યુઝર-ફેસિંગ કંપનીઓને બિન-પરીક્ષણ કરેલ અથવા પ્રારંભિક તબક્કાના પ્લેટફોર્મ લોન્ચ કરતા પહેલા સરકાર અને જનતાને માહિતગાર રાખવા જણાવ્યું છે જે ખામી તરફ દોરી શકે છે.  તેનો ઉદ્દેશ્ય પૂર્વગ્રહ અને ભેદભાવ દૂર કરવાનો છે.  બગડ અથવા ગ્લીચી એ.આઇએ આ વર્ષે વિશ્વ જે જોશે તેનો એક ભાગ છે.

વર્ષ 2024 એ લોકસભા ચૂંટણીનું વર્ષ છે.  70 થી વધુ લોકશાહી એવા સમયે ચૂંટણીઓ યોજશે જ્યારે સામાન્ય એયાઈ સુલભ અને લોકપ્રિય છે, અને ડીપફેક્સ વધુને વધુ અત્યાધુનિક બની રહ્યા છે.એક દાયકા પહેલા, ગુજરાતના તત્કાલિન મુખ્યમંત્રીના ચૂંટણી પ્રચારના મુખ્ય વ્યૂહરચનાકારે ભાજપને સંદેશ તરીકે મતદારોને તેમના મતદાર ઓળખ કાર્ડ આપવા માટે સમજાવવાની વાત કરી હતી.  સ્પીકરે કહ્યું કે મોબાઇલ નંબર સાથે જોડાયેલ મતદાર આઇડી રાજકીય પક્ષોને ડબલ કેવાયસી સાથે ડેટાબેઝ બનાવવાની મંજૂરી આપશે.

મતદાર આઈડી કાર્ડ અને મોબાઈલ નંબર સાર્વજનિક રૂપે ઉપલબ્ધ મતદાર યાદી સાથે સંકલિત, નામ, સરનામું, સ્થાન, ઉંમર, લિંગ, મતદાર યાદી સુધી બધું પ્રદાન કરે છે.  આનાથી રાજકીય પક્ષોને માત્ર એ જાણવાની મંજૂરી મળે છે કે કઈ રેલીઓમાં કોણે હાજરી આપી હતી, પરંતુ વધુ મહત્ત્વની વાત એ છે કે તે માઇક્રો-લક્ષિત ઝુંબેશ અને સતત જોડાણ તરફ દોરી શકે છે.  રાજકીય પક્ષોએ આદર્શ આચાર સંહિતાના નિયંત્રણોને ટાળવા સોશિયલ મીડિયાનો સક્રિયપણે ઉપયોગ કર્યો.  સમયમર્યાદા પહેલાં પ્રકાશિત થયેલી પોસ્ટ્સ પછીના ઘણા દિવસો સુધી જોવાનું ચાલુ રાખ્યું.

અહીં સૂ, ત્યાં સૂ

વધુ સારી, ઝડપી અને સસ્તા સાધનો સાથે ખોટી માહિતી પેદા કરવાની અને ફેલાવવાની ક્ષમતામાં સુધારો થયો છે.  કાલ્પનિક, આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજનસ ખોટા પ્રમાણપત્રો, ઐતિહાસિક રેકોર્ડની હેરફેર, નકલી મતદાન ડેટા અને વિશ્લેષણ, સિન્થેટિક સમાચાર લેખો અને નકલી દસ્તાવેજો ચૂંટણી અધિકારીઓના હોવાનો ઢોંગ કરતા વીડિયોની અપેક્ષા રાખો.  વોટિંગના થોડા દિવસો પહેલા જ રીલીઝ કરવામાં આવેલ સુવ્યવસ્થિત, લક્ષ્યાંકિત, દૂષિત ઓડિયો અને ડીપફેક વિડીયોનો સામનો કરવા માટેનું સૌથી મુશ્કેલ પાસું હશે.

એઆઈ દ્વારા કરવામાં આવેલી ફરિયાદો

ફેક્ટ-ચેકર્સ, મીડિયા, રાજકારણીઓ અને ચૂંટણી પંચની ખોટા માહિતીને સંબોધિત કરવાની ક્ષમતા તેને બનાવતી અને પ્રસારિત કરતી ટીમોની તુલનામાં મર્યાદિત છે.  ચૂંટણી પંચ ફરિયાદોથી ભરાઈ ગયું છે – તેની પાસે સામનો કરવાની ક્ષમતા કરતાં વધુ.  AI-જનરેટેડ ફરિયાદોની સંભાવના સાથે, નિષ્ક્રિયતાના જોખમો ખૂબ ઊંચા છે.

જાહેરાત

જ્યારે રાજકીય પક્ષોએ સોશિયલ મીડિયા પર જાહેરાતો જાહેર કરવી જરૂરી છે, ત્યારે ઓનલાઈન રાજકીય જાહેરાતોની અપારદર્શક પ્રકૃતિ, સરોગેટ્સનો ઉપયોગ કરીને અથવા અરાજકીય દેખાતા પરંતુ રાજકીય અસર ધરાવતા સંદેશાઓને કસ્ટમાઇઝ કરીને, બંને સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ્સ માટે નવી છે. પડકારો ઊભી થવાની સંભાવના છે.