પિતૃ પક્ષ 2024: પિતૃ પક્ષના છઠ્ઠા દિવસે, હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર ષષ્ઠી તિથિના દિવસે મૃત્યુ પામેલા પૂર્વજો માટે શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે. જ્યારે સપ્તમી તિથિના દિવસે, સપ્તમી તિથિના દિવસે મૃત્યુ પામેલા પૂર્વજોનું શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે.
આજે પિતૃપક્ષનો છઠ્ઠો દિવસ છે. પરંતુ આજે ષષ્ઠી અને સપ્તમી બંને તિથિએ શ્રાદ્ધ કરવામાં આવશે. પિતૃ પક્ષના છઠ્ઠા દિવસે, હિંદુ કેલેન્ડર અનુસાર ષષ્ઠી તિથિના દિવસે મૃત્યુ પામેલા પૂર્વજો માટે શ્રાદ્ધ કરવામાં આવે છે. આ ઉપરાંત આજે સપ્તમી તિથિના દિવસે મૃત્યુ પામેલા પૂર્વજોનું પણ શ્રાદ્ધ કરવામાં આવશે. એવું માનવામાં આવે છે કે પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ અને પિંડ દાન કરવાથી તેમની આત્માને શાંતિ મળે છે. પિતૃઓને તર્પણ અર્પણ કર્યા પછી, ગરીબ બ્રાહ્મણોને ભોજન આપવામાં આવે છે અને ભિક્ષા આપવામાં આવે છે. આવો અમે તમને ષષ્ઠી તિથિની શ્રાદ્ધ પદ્ધતિ અને નિયમો જણાવીએ.
ષષ્ઠી અને સપ્તમી તિથિ પર શ્રાદ્ધ કેવી રીતે કરવું
સૌ પ્રથમ સવારે સ્નાન કર્યા પછી સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરો અને શરીર અને મનને શુદ્ધ રાખો. ત્યારબાદ દેવી-દેવતાઓ, ઋષિઓ અને પૂર્વજોના નામનો પાઠ કરીને શ્રાદ્ધ કરવાની પ્રતિજ્ઞા લો. શ્રાદ્ધની પ્રક્રિયામાં સૌથી પહેલા ચોખાના ગોળા બનાવીને પિતૃઓને અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ પછી આ મૃતદેહોને પાણીમાં બોળી દેવામાં આવે છે અથવા બ્રાહ્મણોને આપવામાં આવે છે.
આ પછી પાણીમાં તલ, ચોખા ઉમેરીને પિતૃઓને અર્પણ કરવામાં આવે છે. તર્પણ અર્પણ કરવાનો હેતુ પિતૃઓને તૃપ્ત કરવાનો છે. શ્રાદ્ધના દિવસે પૂજા, જપ અને હવન કરવામાં આવે છે. આ દિવસે બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવવું અને દાન આપવું ફરજીયાત માનવામાં આવે છે. પિતૃઓના નામે અન્ન, વસ્ત્ર અને દાન આપવામાં આવે છે. એવું કહેવાય છે કે જે વ્યક્તિ શ્રાદ્ધ કરે છે તેના પર હંમેશા પિતૃઓની કૃપા રહે છે.
પરિવારમાં શ્રાદ્ધ કોણ કરી શકે
ઘરના વરિષ્ઠ પુરુષ સભ્ય દરરોજ તર્પણ કરી શકે છે. તેની ગેરહાજરીમાં ઘરનો અન્ય કોઈ પુરુષ પણ શ્રાદ્ધ કરી શકે છે. પૌત્ર અને પૌત્રને પણ તર્પણ અને શ્રાદ્ધ કરવાનો અધિકાર છે. હાલમાં મહિલાઓ તર્પણ અને શ્રાદ્ધ પણ કરી શકે છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, વ્યક્તિએ બંને વખત સ્નાન કરવું જોઈએ અને પૂર્વજોનું સ્મરણ કરવું જોઈએ. કુતપ વેલા દરમિયાન પૂર્વજોને પ્રસાદ ચઢાવો. આ સમયમાં તર્પણનું વિશેષ મહત્વ છે.
શ્રાદ્ધ કયા સમયે કરવું જોઈએ
શાસ્ત્રો અનુસાર પિતૃપક્ષ દરમિયાન સવારે અને સાંજે દેવી-દેવતાઓની પૂજા કરવામાં આવે છે. જ્યારે બપોરનો સમય પિતૃઓને સમર્પિત છે. તેથી પિતૃઓનું શ્રાદ્ધ મધ્યાહ્ન સમયે કરવું શ્રેષ્ઠ છે. પિતૃ પક્ષ દરમિયાન, તમે બપોરે 12 વાગ્યા પછી કોઈપણ તિથિએ શ્રાદ્ધ કરી શકો છો. આ માટે કુતુપ અને રોહીન મુહૂર્ત શ્રેષ્ઠ માનવામાં આવે છે. આ સમય દરમિયાન, તમારા પૂર્વજોને પ્રાર્થના કરો. ગરીબ બ્રાહ્મણોને ભોજન કરાવો. તેમને દાન આપો. શ્રાદ્ધના દિવસે કાગડા, કીડી, ગાય અને કૂતરાઓને ભોજન અર્પણ કરો.
પિતૃ પક્ષના મહત્વના નિયમો
પિતૃપક્ષમાં શ્રાદ્ધ કરનાર વ્યક્તિએ પિતૃપક્ષ દરમિયાન માત્ર એક દિવસ માટે સાત્વિક આહાર લેવો જોઈએ, ડુંગળી, લસણ અને દારૂનો ત્યાગ કરવો જોઈએ. દૂધનો બને તેટલો ઓછો ઉપયોગ કરો. હળવી સુગંધવાળા સફેદ ફૂલ પિતૃઓને અર્પણ કરવા જોઈએ. તીવ્ર સુગંધવાળા ફૂલો પ્રતિબંધિત છે. દક્ષિણ દિશા તરફ મુખ રાખીને પિતૃઓને તર્પણ અને પીંડનું દાન કરવું જોઈએ.
