આધુનિક સમયના મુસ્લિમ દાર્શનિક ચિંતન, મોહમ્મદ અલ્લામાં ઈકબાલની આજે પૂણ્યતિથિ
અલ્લામા ઇકબાલ તરીકે વ્યાપકપણે જાણીતા મુહમ્મદ ઇકબાલે ભારતમાં સૌથી વધુ દેશભક્તિના ગીતો લખેલા વ્યક્તિ તરીકે યાદ કરવામાં આવે છે, જેમણે લખ્યું છે, સારે જહાં સે અચ્છા હિન્દુસ્તાન હમારા.સર મુહમ્મદ ઇકબાલ, જેને અલ્લામા ઇકબાલ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે તે બ્રિટીશ ભારતના ફીલસૂફ, કવિ અને રાજકારણી હતા, જેનો જન્મ 9 નવેમ્બર 1877 ના રોજ સિયાલકોટમાં( હાલ પાકિસ્તાન) માં થયો હતો. ઇકબાલે સિયાલકોટ અને લાહોર અને ત્યારબાદ ઇંગ્લેન્ડ અને જર્મનીમાં અભ્યાસ કર્યો. તેમણે પાછા ફર્યા પછી કાયદાની પ્રેકટીસ ની શરૂઆત કરી. તેમણે મુખ્યત્વે રાજકારણ, અર્થશાસ્ત્ર, ઇતિહાસદર્શન અને ધર્મ પર વિદ્વાન કૃતિ લખવા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. ઇકબાલના પિતા શેઠ નૂર મુહમ્મદ દરજી હતા, ઔપચારિક રીતે શિક્ષિત નહીં, પરંતુ ધાર્મિક માણસ હતા. ઇકબાલની માતા ઇમામ બીબી, મૂળ કાશ્મીરી અને એક નમ્ર સ્ત્રી હતી, જેણે ગરીબો અને તેના પડોશીઓને તેમની સમસ્યાઓમાં મદદ કરી હતી. ઇકબાલ તેની માતાને ચાહતો હતો. અલ્લામા ઇકબાલના માતા અને પિતા બંને ખૂબ જ ધર્મનિષ્ઠ અને ધાર્મિક વિચારધારા ધરાવતા અને સાદા જીવન માટે સમર્પિત હતા.ઉર્દૂ અને ફારસી બંને ભાષાઓમાં સાહિત્યિક કાર્ય સાથે, ઇકબાલને ઉર્દૂ સાહિત્યની સૌથી મહત્વપૂર્ણ વ્યક્તિ ગણવામાં આવે છે. તેમને આધુનિક સમયના મુસ્લિમ દાર્શનિક ચિંતક તરીકે પણ ઓળખવામાં આવતા હતા.
ઈકબાલને શાયર-એ-મુશ્રીક એટલે કે પૂર્વના કવિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે
ઇકબાલને શાયર-એ-મુશ્રીક એટલે કે પૂર્વના કવિ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ઈરાન અને અફઘાનિસ્તાનમાં તેઓ લાહોરના ઇકબાલ ના નામથી પ્રખ્યાત છે અને તેમના ફારસી કાર્ય માટે તેમની ખૂબ પ્રશંસા થાય છે. ઇકબાલ સરકારી કોલેજ લાહોર ખાતેના તેમના ફિલસૂફી શિક્ષક સર થોમસ આર્નોલ્ડના ઉપદેશોથી પ્રભાવિત હતા. આર્નોલ્ડની ઉપદેશોએ ઇકબાલને પશ્ચિમમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ મેળવવાનું નક્કી કર્યું. 1905 માં, તેમણે ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ઇંગ્લેન્ડની યાત્રા કરી. યુરોપમાં તેમના અભ્યાસ દરમિયાન, ઇકબાલે ફારસીમાં કવિતા લખવાનું શરૂ કર્યું. તેણે તેને પ્રાધાન્ય આપ્યું કારણ કે તે માને છે કે તેને પોતાના વિચારો વ્યક્ત કરવાની એક સરળ રીત મળી હતી. તે આજીવન પર્સિયનમાં લખતા હતા. ઇકબાલના કામના વિચારો મુખ્યત્વે માનવ સમાજની આધ્યાત્મિક દિશા અને વિકાસ પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે, જે તેમની પશ્ચિમ યુરોપ અને મધ્ય પૂર્વની યાત્રાઓના અનુભવોની આસપાસ કેન્દ્રિત છે. રાજકારણ ઇકબાલના પ્રાથમિક વ્યવસાયથી ઘણું દૂર હતું. તે કવિ, બેરિસ્ટર અને શૈક્ષણિક વિદ્વાન હતા, જેને વિદ્વાન પુરુષોને આપવામાં આવતા સન્માનજનક “અલ્લામા” બિરુદથી નવાજવામાં આવ્યા હતા. તેમની ખૂબ પ્રખ્યાત કવિતાઓમાંની એક છે “ખુદી કો કર બુલંદ ઇતના” , જે ફક્ત ઉપખંડમાં ટાંકવામાં આવતી નથી, વિવિધ કલાકારો દ્વારા પણ તેને સંગીતમાં સુયોજિત કરવામાં આવી છે.21 એપ્રિલ 1938 ના રોજ લાહોરમાં માંદગી પછી ઈકબાલનું અવસાન થયું હતું. તેમની સમાધિ બાદશાહી મસ્જિદ અને લાહોર કિલ્લાની નજીક આવેલી છે.
