શેરબજારમાં કડાકાએ રોકાણકારોની મૂડીનો સોથ વાળી દીધો છે. બીજી તરફ હાલ અમેરિકાનું અર્થતંત્ર પણ રોકાણકારોને ચિંતામાં મૂકી રહ્યું છે. અમેરિકાના તાજેતરમાં જાહેર થયેલા આંકડા દર્શાવે છે કે ત્યાંની કંપનીઓના ગ્રોસ મેન્યુફેક્ચરિંગ આંકડામાં ઘટાડો થયો છે. મતલબ કે અમેરિકામાં મેન્યુફેક્ચરિંગ ઘટી રહ્યું છે. તેની સીધી અસર ત્યાંની કેટલીક મોટી કંપનીઓમાં છટણીના સ્વરૂપમાં આવી શકે છે. જો આમ થશે તો અમેરિકામાં બેરોજગારી વધશે. આ કારણે ત્યાં મોટી કંપનીઓના ઉત્પાદનોના વપરાશમાં ઘટાડો થઈ શકે છે. આની એક અસર ભારતમાંથી નિકાસ થતી ચીજવસ્તુઓની નિકાસમાં ઘટાડા સ્વરૂપે પણ જોવા મળી શકે છે. એટલે કે જો અમેરિકામાં મંદી આવે તો તેની અસર માત્ર ત્યાં જ સીમિત નહીં રહે પરંતુ તેના કારણે વિશ્વભરમાંથી અમેરિકામાં થતી નિકાસને અસર થઈ શકે છે. આ કારણે મંદીની અસર વૈશ્વિક બની શકે છે.
અમેરિકન અર્થવ્યવસ્થા સંકેત આપી રહી છે કે તે મંદીની પકડમાં આવી શકે છે. આગામી બે ત્રિમાસિક ગાળાના પીએમઆઈના આંકડાઓ જ આ બાબતનું મૂલ્યાંકન કરી શકશે કે આ કેટલું વ્યાપક અને ઊંડું હશે. પરંતુ શરૂઆતના લક્ષણો સારા નથી, જેનો અર્થ છે કે જો યુએસ સરકાર હસ્તક્ષેપ નહીં કરે તો ભવિષ્યમાં સ્થિતિ વધુ ખરાબ થઈ શકે છે.
જ્યાં સુધી ભારત પર તેની અસરની વાત છે તો તેની સીધી અસર ભારતના તે વિસ્તારો પર પડી શકે છે જ્યાંથી અમેરિકામાં નિકાસ થાય છે. આમાં ખાદ્ય ચીજવસ્તુઓની નિકાસ, ફળો, ફૂલો અને શાકભાજીની નિકાસ, ડેરી ઉત્પાદનો અને એગ્રો-પ્રોસેસ્ડ કંપનીઓમાં નબળાઈ આવી શકે છે. જો નિકાસમાં ઘટાડો થશે તો તેની અસર ભારતીય કંપનીઓ પર પણ પડી શકે છે. નબળા ઉત્પાદનને કારણે અમારે અહીં પણ છટણીનો સામનો કરવો પડી શકે છે.
જે લોકો બીપીઓ કંપનીઓમાં અમેરિકન કંપનીઓ માટે કામ કરી રહ્યા છે, ત્યાં મંદીની સીધી અસર તેમના પર પડી શકે છે. તેવી જ રીતે અમેરિકામાં કામ કરતા ભારતીયોની નોકરી પણ જોખમમાં આવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં આવા લોકો દ્વારા ભારત મોકલવામાં આવતા પૈસા અને તેમના પર નિર્ભર લોકોના જીવનને ભારતમાં પણ અસર થઈ શકે છે.
પરંતુ ભારતની અર્થવ્યવસ્થાનો મોટો હિસ્સો આંતરિક બજાર પર નિર્ભર છે, તેથી જ વૈશ્વિક ફેરફારો પણ ભારતમાં મોટો આંચકો સાબિત થતા નથી. આવી સ્થિતિમાં, આ અમેરિકન મંદીની ભારતીય અર્થવ્યવસ્થા પર મર્યાદિત અસર થઈ શકે છે. કેન્દ્ર સરકારે સતત ઇન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં રોકાણને તેની પ્રાથમિકતા બનાવી હોવાથી અહીં રોજગારીનું સર્જન ચાલુ રહેશે. આ જ કારણ છે કે આ મંદીની સીધી અસર ભારત પર નહીં પડે. પરંતુ જો આ મંદી યુરોપ સહિત વિશ્વના અન્ય દેશોને અસર કરશે તો તેની અસર ગંભીર બની શકે છે.
