હિન્દુ ધર્મમાં એકાદશીનું ખૂબ મહત્વ છે. એકાદશી તિથિ ભગવાન વિષ્ણુને સમર્પિત છે. શ્રાવણ માસના શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિએ પુત્રદા એકાદશીનો તહેવાર ઉજવવામાં આવે છે.
આને પવિત્રા એકાદશી તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે વ્રત રાખવાથી વ્યક્તિની તમામ પરેશાનીઓ દૂર થાય છે અને વૈકુંઠ ધામની પ્રાપ્તિ થાય છે.
શ્રાવણ પુત્રદા એકાદશી કથા
શ્રી પદ્મપુરાણ અનુસાર, દ્વાપર યુગમાં, મહિષ્મતીપુરીના રાજા મહિજિત ખૂબ જ શાંતિપ્રિય અને ધાર્મિક હતા પરંતુ તેમને કોઈ પુત્ર નહોતો. રાજાના શુભચિંતકોએ આ વાત મહામુનિ લોમેશને કહી. મહામુનિએ જણાવ્યું કે રાજાએ પાછલા જન્મમાં કેટલાક અત્યાચારો કર્યા હતા. એકવાર એકાદશીના દિવસે બપોરના સમયે તે એક જળાશય પર પહોંચ્યો. ત્યાં એક તરસતી ગાયને પાણી પીતી જોઈને તેણે તેને રોકી અને પોતે પાણી પીવા લાગ્યો. રાજા માટે આવું કરવું ધર્મની વિરુદ્ધ હતું. પાછલા જન્મમાં કેટલાક પુણ્ય કર્મોને લીધે, તે તેના આગલા જન્મમાં રાજા બન્યો, પરંતુ તે એક પાપને લીધે, તે હજી પણ નિઃસંતાન છે.
મહામુનિએ કહ્યું કે જો રાજાના તમામ શુભેચ્છકો શ્રાવણ શુક્લ પક્ષની એકાદશી તિથિનું વ્રત કરે અને તેનું પુણ્ય રાજાને આપે તો તેને અવશ્ય સંતાન પ્રાપ્તિ થશે. મહામુનિની સલાહ પર રાજાએ પ્રજાની સાથે આ વ્રત રાખ્યું. થોડા મહિના પછી રાણીએ પુત્રને જન્મ આપ્યો. એવું માનવામાં આવે છે કે ત્યારથી આ એકાદશી શ્રાવણ પુત્રદા એકાદશી તરીકે ઓળખાવા લાગી.
શ્રાવણ પુત્રદા એકાદશીના ઉપવાસની પદ્ધતિ
આ દિવસે સ્નાન કર્યા પછી સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરવા જોઈએ. આ પછી ભગવાન વિષ્ણુની મૂર્તિની સામે ઘીનો દીવો પ્રગટાવો. તુલસી, ફળ અને તલથી ભગવાનની પૂજા કરો. આ વ્રતમાં નિરાહાર ઉપવાસ કરવું જોઈએ. સાંજે પૂજા કર્યા પછી તમે ફળોનું સેવન કરી શકો છો. પુત્રદા એકાદશીની કથા સાંભળ્યા બાદ વિષ્ણુસહસ્રનામનો પાઠ કરવાથી ભગવાન વિષ્ણુની વિશેષ કૃપા પ્રાપ્ત થાય છે. એકાદશીના દિવસે રાત્રી જાગરણનું પણ ઘણું મહત્વ છે.
