માબાપની અડફેટમાં ન આવવું મહત્વનું
બાળકને તાત્કાલિક સજા કરીને, ઉગ્રતાથી સજા કરીને કોઈ ફાયદો થતો નથી. બાળક પર ગુસ્સે થઈને હાથ ઉપાડી દેવો એ સજા કરવાનો સૌથી લોકપ્રિય (અને અસરકારક) ઉપાય છે. પણ આની (ખરાબ) અસર એટલી જ પડે છે કે બાળકને ગુસ્સે થવા માટેનું એક તૈયાર મોડેલ મળે છે. જે માર ખાય છે એ જ મારતાં શીખે છે. બીજું એ કે બાળકને ખ્યાલ આવે છે કે આ ઘરમાં ખરાખોટાની કોઈ સુનાવણી તો થતી નથી તેથી ખરા કે ખોટા હોવું મહત્વનું નથી, માબાપની અડફેટમાં ન આવવું મહત્વનું છે.
આજના જમાનામાં બાળકોના જન્મ પછી માતા-પિતાની જવાબદારી વધી જાય છે. જવાબદારી વધવાનો અર્થ એ છે કે પહેલા ઘણા લોકો સંયુક્ત કુટુંબમાં રહેતા હતા, ત્યારે પરિવારના તમામ સભ્યો બાળકને મોટા કરવાનું અને શિસ્ત શીખવવાનું કામ કરતા હતા, પરંતુ જેમ જેમ જરૂરિયાતો બદલાઈ, તેમ મોટાભાગના લોકો સંયુક્ત કુટુંબમાથી એકલ પરિવારમાં રહેવા લાગ્યા અને મોટા શહેરોમાં સ્થળાંતર કરવા લાગ્યા.
આવા માહોલમાં માતા-પિતાની ઉપર તેમના બાળકોને યોગ્ય સંસ્કાર અને શિસ્ત શીખવવાની જવાબદારી વધી જાય છે. આ માટે તમારે તમારા બાળકને નાનપણથી જ સારા સંસ્કાર અને શિસ્ત શીખવવી જોઈએ. તમારે તમારા બાળકોને પ્રેમથી ડિસ્પ્લિન શીખવવી જોઈએ.
જેમ જેમ બાળકો મોટા થાય છે તેમ તેમ તેમની તોફાન પણ વધવા લાગે છે. ક્યારેક બાળકો ચીજવસ્તુઓ તોડી નાખે છે, ક્યારેક તેઓ ખોરાક ઢોળવા, વસ્તુઓ અહીંથી ત્યાં ફેંકવા અને ક્યારેક રડતા અથવા જીદ કરવા જેવા કામો કરવા લાગે છે.
આવી સ્થિતિમાં શું થાય છે કે માતા-પિતા બાળકોની હરકતોથી નારાજ થઈ જાય છે અને તેમની સામે હાથ ઉપાડે છે. પરંતુ, ડોક્ટરનું કહેવું છે કે આવું કરવું એ માતા-પિતાની સૌથી મોટી ભૂલ છે.
બાળક પર હાથ કેમ ન ઉપાડવો જોઈએ
ડૉ. કહે છે કે બાળકને ક્યારેય મારવું ન જોઈએ. આનું કારણ એ છે કે જ્યારે બાળકને મારવામાં આવે છે, ત્યારે બાળક બદલો લેવાની લાગણી શરૂ કરે છે. આને કારણે, બાળક જ્યારે મોટો થશે ત્યારે તેના માતાપિતાનું ગળું તો નહીં દબાવશે, પરંતુ તેનું વર્તન બદલોયુક્ત બનશે. ડૉક્ટરોનું કહેવું છે કે માર માર્યા બાદ બાળકને લાગે છે કે તેની માતા ક્રૂર છે. તેનાથી બાળક અને માતા-પિતા વચ્ચેનો સંબંધ પણ બગડી શકે છે. બાળકને માર્યા વિના પણ આ સમજાવી શકાય છે.
