બિન વ્યવહારી બેન્ક ખાતાઓ તાત્કાલિક બંધ કરી દેવા આરબીઆઈનો આદેશ

• નિષ્ક્રિય ખાતાઓમાં પડેલા નાણાની વધતી જતી રકમ અંગે રિઝર્વ બેન્કે ચિંતા વ્યક્ત કરી

આરબીઆઈએ સોમવારે બેંકોને જરૂરી પગલાં લઈને નિષ્ક્રિય અથવા સ્થિર ખાતાઓની સંખ્યા “તત્કાલ” ઘટાડવા અને ત્રિમાસિક ધોરણે સંખ્યાની જાણ કરવા જણાવ્યું હતું.  આવા ખાતાઓમાં પડેલા નાણાની વધતી જતી રકમ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરતા રિઝર્વ બેન્કએ કહ્યું કે તેના સુપરવાઇઝરી ઇન્સ્પેક્શનમાં ઘણી સમસ્યાઓ સામે આવી છે જેના કારણે ખાતાઓ નિષ્ક્રિય અથવા ફ્રીઝ થઈ રહ્યા છે.

આરબીઆઈના સુપરવિઝન વિભાગે તાજેતરમાં એક વિશ્લેષણ હાથ ધર્યું હતું જેમાં જાણવા મળ્યું હતું કે ઘણી બેંકોમાં નિષ્ક્રિય ખાતા/દાવા વગરની થાપણોની સંખ્યા તેમની કુલ થાપણો કરતાં પણ વધુ છે.  તમામ બેંકોના વડાઓને જારી કરાયેલા નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, “બેંકોને નિષ્ક્રિય/સ્થિર ખાતાઓની સંખ્યા ઘટાડવા અને આવા ખાતાઓને સક્રિય કરવાની પ્રક્રિયાને સરળ અને મુશ્કેલીમુક્ત બનાવવા માટે તાત્કાલિક જરૂરી પગલાં લેવાની સલાહ આપવામાં આવે છે.”  તેણે સૂચવ્યું હતું કે બેંકો મોબાઇલ/ઇન્ટરનેટ બેંકિંગ, નોન-હોમ બ્રાન્ચો અને વિડિયો ગ્રાહક ઓળખ પ્રક્રિયા દ્વારા કેવાયસીના સીમલેસ અપડેટને સક્ષમ કરવાનું વિચારી શકે છે. નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે તે એવા કિસ્સાઓ જોવામાં આવ્યા છે કે જ્યાં રાજ્ય દ્વારા સંચાલિત રોકડ ટ્રાન્સફર યોજનાઓના અછતગ્રસ્ત લાભાર્થીઓના ખાતાઓ અન્ય કારણોસર સ્થિર કરવામાં આવ્યા છે જેમ કે કેવાયસીના પેન્ડિંગ અપડેટ/સમયાંતરે અપડેટ, જ્યારે સ્કીમ ફંડ્સની અવિરત ક્રેડિટની સુવિધા આપે છે લાભાર્થી ખાતાઓ.

બેંકો નિષ્ક્રિય/સ્થિર ખાતાઓને સક્રિય કરવા માટે વિશેષ ડ્રાઇવ પણ ચલાવી શકે છે, નોટિફિકેશનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બેંકોને આવા કિસ્સાઓમાં “સહાનુભૂતિપૂર્ણ અભિગમ” અપનાવવાની વિનંતી કરવામાં આવી છે. આ ઉપરાંત, બેંકો આધાર સંબંધિત સેવાઓ પ્રદાન કરતી શાખાઓ દ્વારા ગ્રાહકોને આધાર અપડેટ કરવાની સુવિધા પણ આપી શકે છે, તેમણે ઉમેર્યું હતું કે ગ્રાહકોને થતી અસુવિધા ઘટાડવા માટે રાજ્ય સ્તરની બેંકિંગ સમિતિઓને સૂચનાઓ આપવામાં આવી છે તેમના સંબંધિત અધિકારક્ષેત્રો સક્રિયપણે.  આરબીઆઈના વિશ્લેષણમાં જાણવા મળ્યું છે કે લાંબા સમય સુધી નિષ્ક્રિયતા અથવા કેવાયસીના પેન્ડિંગ અપડેટ/સમયાંતરે અપડેટ સહિતના વિવિધ કારણોસર ખાતાઓ નિષ્ક્રિય થઈ રહ્યા છે અને ડિપોઝિટ ખાતાઓ દાવા વગરના રહી ગયા છે.

અહેવાલ મુજબ, એવા કિસ્સાઓ બન્યા છે જ્યારે ગ્રાહકોએ નિષ્ક્રિય ખાતાઓને સક્રિય કરવા માટે બેંક શાખાઓની મુલાકાત લીધી હતી અને અસુવિધાનો સામનો કરવો પડ્યો હતો, જેમાં ગ્રાહકની વિગતોમાં અજાણતા ભૂલો જેમ કે નામમાં મેળ ન ખાતો વગેરેનો સમાવેશ થાય છે. , મોટી સંખ્યામાં ખાતાઓ બાકી છે જેને કેવાયસીના અપડેટ/સમયાંતરે અપડેટ કરવાની જરૂર છે, જેના પરિણામે બેંકની આંતરિક નીતિઓ અનુસાર આવા ખાતાઓ ફ્રીઝ કરવામાં આવે છે.  એવું જણાવવામાં આવ્યું છે કે નિષ્ક્રિય/સ્થિર ખાતાઓને ઘટાડવાની પ્રગતિ અને આ સંદર્ભે બેંકો દ્વારા કરવામાં આવેલા વિશેષ પ્રયાસો પર બેંકના બોર્ડની ગ્રાહક સેવા સમિતિ દ્વારા દેખરેખ રાખવામાં આવી શકે છે અને બેંકોને રિપોર્ટ કરવા કહેવામાં આવ્યું છે. 31મી ડિસેમ્બર સુધીમાં, 2024 ના સમાપ્ત થતા ત્રિમાસિક ગાળાથી સંબંધિત વરિષ્ઠ સુપરવાઇઝરી મેનેજરને દક્ષ પોર્ટલ દ્વારા તેની જાણ કરો.

તે કહે છે કે બેંકોએ તેની આગામી મીટિંગમાં બોર્ડના સીએસસી સમક્ષ નિષ્ક્રિય ખાતાઓની સૂચના મૂકવી પડશે, સાથે પાલન માટે મોનિટરેબલ એક્શન પ્લાન પણ મૂકવો પડશે.