યુએઇ સાથે ભારતની વેપાર ખાધ હાલ 21 બિલિયન ડોલર, જેને ઘટાડવા સ્થાનિક ચલણમાં વ્યવહાર મદદરૂપ બનશે તેવી આશા
ડોલર ઉપરની નિર્ભરતા ઘટાડવા માટે ગલ્ફ દેશો સાથે દિરહામ અને ભારતીય રૂપિયામાં જ વ્યવહાર કરવા રિઝર્વ બેંકે તમામ બેન્કોને સૂચન આપ્યું છે. આ માટે તેઓએ પહેલા મોટા કોર્પોરેટ ક્ષેત્રોને પ્રોત્સાહન આપવા પણ જણાવ્યું છે.
યુએઇ સાથે ભારતની વેપાર ખાધ 2022/23માં 21.62 બિલિયન ડોલર હતી, જુલાઈમાં બંને દેશો ડોલરને બદલે રૂપિયામાં વેપાર કરવાની સુવિધા આપવા સંમત થયા હતા. એક સરકારી સૂત્રએ જણાવ્યું હતું કે, આ વેપાર ખાધને કારણે ડોલરના આઉટફ્લોને ઘટાડવાનો વિચાર હતો.ખાનગી બેંકના ટ્રેઝરી અધિકારીએ જણાવ્યું હતું કે,આરબીઆઇએ બેંકોને ગ્રાહકો અને કોર્પોરેટ્સને ડોલરનો ઉપયોગ કરવાને બદલે ધીમે ધીમે રૂપિયા દિરહામમાં વેપાર શરૂ કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા કહ્યું છે.
આરબીઆઈના એક અધિકારીએ આ મહિને એક સેમિનારમાં ફોરેન એક્સચેન્જ ડીલરોને મૌખિક રીતે આ સંદેશ આપ્યો હતો, એમ ચાર સૂત્રોએ જણાવ્યું હતું. આરબીઆઈ ભારત-યુએઈના વેપારના જથ્થા માટે આંતરિક લક્ષ્યો નક્કી કરવા વિચારી શકે છે જે તે ડોલરથી દૂર જોવા માંગે છે.
સેન્ટ્રલ બેંક આવા સોદાઓનું પ્રમાણ વધે તે માટે આતુર છે અને બજારને ખાતરી આપી છે કે તેઓ રૂપિયા- દિરહામ ટ્રેડ સાથે બેંકોને ટેકો આપવા તૈયાર રહેશે. જ્યારે આવા ક્રોસ-કરન્સી ટ્રેડ વોલ્યુમ્સનો ડેટા સાર્વજનિક રૂપે ઉપલબ્ધ નથી, ઓછામાં ઓછા ત્રણ બેન્કરોએ જણાવ્યું હતું કે વર્તમાન વોલ્યુમ ઓછું છે અને કોર્પોરેટ માટે દિરહામમાં સમગ્ર આયાત માટે ચૂકવણી કરવામાં અવરોધ તરીકે કામ કરી શકે છે.ખરેખર, આ મહિનાની શરૂઆતમાં, ભારતીય ઓઈલ કોર્પોરે અબુ ધાબી નેશનલ ઓઈલ કંપનીને દસ લાખ બેરલ તેલ ખરીદવા માટે રૂપિયામાં ચૂકવણી કરી હતી.
આરબીઆઇ બેંકોને કહી રહી છે કે તેઓ પહેલા મોટા ગ્રાહકો અને કોર્પોરેટ્સને રૂપિયા – દિરહામ ટ્રેડ્સ શરૂ કરવા પ્રોત્સાહિત કરે કારણ કે તેમની બેલેન્સ શીટ્સ પ્રમાણમાં મજબૂત છે. પરંતુ મોટા કોર્પોરેટ્સ, અત્યાર સુધી, નોન-ડોલર-ડિનોમિનેટેડ સોદામાં સામેલ થવા માટે અનિચ્છા ધરાવે છે, એમ સરકારી કંપની સાથેના એક બેંકરે જણાવ્યું હતું. નાની કંપનીઓ સાથે, બીજી તરફ, બેન્કરોએ પ્રોત્સાહન તરીકે ડિસ્કાઉન્ટેડ સર્વિસ ચાર્જ ઓફર કરીને આવા વ્યવહારો કરવા દબાણ કર્યું છે, બેન્કરે જણાવ્યું હતું.
