મુકો લાપસીનાં આંધણ…
વિવાદિત સ્થળે રામ મંદિર હોવાના હિન્દુ પક્ષકારોના દાવાને પૂર્વ આર્કિયોલોજીસ્ટ કે.કે.મોહમ્મદનું સર્મન ભૂતકાળમાં વિવાદીત સ્થળે ખોદકામ દરમિયાન પુરાતત્વ વિભાગને મંદિર હોવાના પુરાવા મળ્યાનો દાવો કર્યો
અયોધ્યામાં રામ જન્મભૂમિ, બાબરી મસ્જિદ વિવાદ કેસમાં વિવાદીત ૨.૭૭ એકર જમીનની માલીકીનાં મુદે સુપ્રીમ કોર્ટમાં નિયમિત સુનાવણી યોજાઈ રહી છે. આ કેસમાં હિન્દુ પક્ષકારોની સુનાવણી પૂર્ણ થઈ ગઈ છે. અને મુસ્લિમ પક્ષકારોની સુનાવણી ચાલી રહી છે. ગઈકાલે ચીફ જસ્ટીસ રંજન ગોગોઈની બેંચ સમક્ષ મુસ્લિમ પક્ષકારના વકીલ રાજીવ ધવને દલીલો કરી હતી દલીલો પૂર્ણ થયાબાદ ચીફ જસ્ટીસે આ કેસની દલીલો ૧૭મી ઓકટોબર પહેલા પૂર્ણ કરી લેવા આદેશ આપ્યો હતો.
આગામી બુધવારની સુપ્રીમ કોર્ટમાં એક સપ્તાહનું એટલે કે ૧૪ ઓકટોબર સુધી દશેરાની રજા છે. જેથી આ કેસમાં સુનાવણી માટે હવે ત્રણ દિવસ જેટલો સમય બાકી રહ્યો હોય રામમંદિર નિર્માણનો સમય ઢુંકડો આવી રહ્યાનો હિન્દુ પક્ષકારોએ દાવો કર્યો છે. દરમ્યાન હિન્દુ પક્ષકારોનાં દાવા ને સમર્થન મળે તેવી વિગતો વિવાદીત જમીન અંગે ભૂતકાળમાં તપાસ કરનારા આર્કિયોલોજીસ્ટ કે.કે. મોહંમદે જાહેર કરી છે. મોહંમદે બાબરી મસ્જિદ રામમંદિરને ધ્વસ્ત કરીને બનાવવામા આવ્યાના પૂરાવા મળ્યાની કેફીયત રજૂ કરી હતી.
સુપ્રીમ કોર્ટમાં શુક્રવારે ૩૭માં દિવસે ચીફ જસ્ટિસ રંજન ગોગોઈની બેન્ચમાં રામ જન્મભૂમિ વિવાદની સુનાવણી યોજાઈ હતી. કોર્ટે તમામ પક્ષોને એક દિવસ પહેલા એટલે કે ૧૭ ઓક્ટોબર સુધીમાં દલીલ પૂર્ણ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે. અગાઉ દલીલ પૂર્ણ કરવા માટે ૧૮ ઓક્ટોબર નક્કી કરવામાં આવી હતી. સુનાવણી દરમિયાન મુસ્લિમ પક્ષકાર રાજીવ ધવને કહ્યું કે મસ્જિદ એ સ્થાન છે, જ્યાં અલ્લાહનું નામ લેવામાં આવે છે. અહીં લોકો નમાઝ અદા કરે છે. તેની પર જસ્ટિસ એસ એ બોબડેએ કહ્યું, શું આ મસ્જિદ દૈવીય છે ? શું તે અલ્લાહને સમર્પિત છે ? તેની પર ધવને કહ્યું કે તે પહેલેથી દૈવીય છે. મુસ્લિમો દિવસમાં પાંચ વખત નમાઝ અદા કરીએ છીએ. તે અલ્લાહને જ સમર્પિત છે.
દરમિયાન ધવને કહ્યું કે તે ૧૪ ઓક્ટોબર સુધીમાં પોતાની દલીલો પૂરી કરી લેશે. આજે(શુક્રવારે) દલીલ પુરી કરવા માટે આખો દિવસ લઈશું. જો શનિવારે કોર્ટ બેસે છે, તો લગભગ ૧ કલાકનો સમય લઈશું. તેની પર ચીફ જસ્ટિસે કહ્યું કે મામલાની સુનાવણી હવે ૧૪ ઓક્ટોબરે થશે. ગુરુવારે રામલલા વિરાજમાન તરફથી વરિષ્ઠ વકીલ સી એસ વૈદ્યાનાથને કહ્યું હતું કે બાબરી મસ્જિદની નીચે ખૂબ જ મોટું નિર્માણ હતું, એ સબૂત શંકાથી પર છે. ખોદકામમાં નીકળેલા સામાનથી એ પરિણામ નીકળે છે કે અયોધ્યામાં બાબરી મસ્જિદની નીચે મંદિર હતું. તેમણે કહ્યું હતું કે એવો દાવો કે વિવાદિત ઢાંચાની નીચે જે નિર્માણ છે, તે ઈદગાહની દિવાલ કે ઈસ્લામિક ઢાંચો છે, તે સત્ય નથી.
વૈદ્યનાથને દલીલો કરતા કહ્યું હતું કે, પ્રથમ કેસ એ હતો કે ત્યાં કોઈ ઢાંચો જ નથી. બીજી વખત મુસ્લિમ પક્ષે કહ્યું આ એક ઈસ્લામિક ઢાંચો કે ઈદગાહની દિવાલ હતી. અમે કહીએ છીએ કે અહીં એક મંદિર હતું, જેને તોડી પાડવામાં આવ્યું. ખોદકામ દરમિયાન જે સ્તંભો મળ્યા છે, તે પણ આ બાબત દર્શાવે છે. વિવાદિત બાંધકામની નીચે કોઈ નિર્માણ હતું કે નહિ, તે સબૂત કોઈ પણ શંકાથી પર છે. મુસ્લિમ પક્ષ તરફથી વરિષ્ઠ વકીલ રાજીવ ધવને કહ્યું- એએસઆઈના રિપોર્ટ મુજબ, એ બાબતનું કોઈ સબૂત કે નિશાન મળ્યા નથી કે કોઈ મંદિરને તોડવામાં આવ્યું હોય.
સુપ્રીમ કોર્ટેે અયોધ્યા વિવાદ કેસની નિયમિત સુનાવણી યોજી રહ્યું હોય અને ગઈકાલે ચીફ જસ્ટીસે ૧૭મી ઓકટોબર સુધીમાં સુનાવણી પૂર્ણ કરવા આદેશ આપ્યો છે. જેમાં તમામ પક્ષકારો સહમત તા ૧૭મી ઓકટોબરે સુનાવણી પૂર્ણ નારી છે. ચીફ જસ્ટીસ રંજન ગોગોઈ ૧૭મી સપ્ટેમ્બરે નિવૃત વાના હોય બેન્ચ સુનાવણી પૂર્ણ યા બાદ ૩૦ દિવસના સમય જજમેન્ટ આપી શકે તેવી સંભાવના છે. દરમિયાન હિન્દુ પક્ષકારોના વિવાદીત સ્ળે રામ મંદિર હોવાના દાવાને તાત્કાલીક પુરાતત્ત્વવિધ કે.કે.મોહમ્મદે સર્મન આપ્યું છે. કે.કે. મોહમ્મદે કહ્યું હતું કે બાબરી મસ્જિદ પહેલા ભારતીય મંદિર પુરાતત્ત્વીય સર્વે (એએસઆઈ) પાસે પુરાવા છે. ઉલ્લેખનીય છે કે, મોહમ્મદ ઉત્તર એએસઆઈના ઝોનલ ડિરેક્ટર રહી ચૂક્યા છે અને ૧૯૭૬-૭૭માં મંદિર-મસ્જિદ મામલાની તપાસ દરમિયાન તે ટીમનો ભાગ હતો. તેમણે કહ્યું હતું કે વિવાદિત બાબરી મસ્જિદ હેઠળ મળેલા પુરાવા સૂચવે છે કે ત્યાં એક મોટું મંદિર હતું. તેમણે કહ્યું, ’૧૯૭૬-૭૭માં બીબી લાલના નેતૃત્વમાં પ્રથમ ખોદકામ કરવામાં આવ્યું હતું. મને યાદ છે કે તે ટીમમાં હું એકલો મુસ્લિમ હતો. તેમણે કહ્યું કે ખોદકામ ત્યારે થયું જ્યારે ઇતિહાસકાર સૈયદ નૂરુલ હસન કેન્દ્રીય સાંસ્કૃતિક બાબતોના પ્રધાન હતા.
મોહમ્મદે કહ્યું હતું કે, આખો વિસ્તાર પોલીસના નિયંત્રણમાં હતો અને સામાન્ય લોકોને જવાની મંજૂરી નહોતી. અમે જોયું કે ત્યાં મસ્જિદના ૧૨ સ્તંભો છે જે મંદિરના અવશેષો છે. આ મામલાની દલીલ કરતા કે આ પીલર મંદિરના છે, ૧૨મી અને ૧૩મી સદીના મોટાભાગના મંદિરોમાં, આધારસ્તંભોમાંનો આધાર એક સંપૂર્ણ કલશ જેવો હતો જે હિન્દુ ધર્મમાં સમૃદ્ધિનું પ્રતીક છે. તે અષ્ટ મંગળ નિશાની તરીકે ઓળખાય છે જે આઠ પવિત્ર પ્રતીકોમાંનું એક છે. આ મસ્જિદ મંદિર તોડીને બનાવવામાં આવી હતી. તેમણે કવધુમાં હ્યું હતું કે કુતુબ મીનાર પાસેની કુવૈતુલ ઇસ્લામ મસ્જિદ પણ ૨૭ મંદિરો તોડીને બનાવવામાં આવી હતી. ઇતિહાસકાર હસન નિઝામીએ તાજ-ઉલ-મસીર પુસ્તકમાં પણ પુરાવા આપ્યા છે. તેમણે લખ્યું છે કે મસ્જિદ મંદિરો તોડીને બનાવવામાં આવી હતી. કુવૈતુલ મસ્જિદમાં સંપૂર્ણ કલાશ પણ મળી આવ્યો હતો અને દેવતાઓની મૂર્તિઓ મળી આવી હતી. બાબરી મસ્જિદની પણ આવી જ સ્થિતિ છે. ત્યાં દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ મળી ન હતી, પરંતુ અષ્ટ મંગળનું પ્રતીક મળી આવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં કોઈ પણ પુરાતત્ત્વવિદ કહેશે કે તે મંદિરના અવશેષો છે.
મોહમ્મદે વધુમાં કહ્યું હતું કે, જ્યારે મસ્જિદના પશ્ચિમ ભાગમાં ખોદકામ કરવામાં આવ્યું ત્યારે ઘણા ટેરાકોટા મળી આવ્યા હતા જે મનુષ્ય અને પ્રાણીઓના આંકડા હતા. આવા આંકડાઓ મસ્જિદમાં હાજર ન હોઈ શકે કારણ કે તેમને ઇસ્લામમાં ’હરામ’ તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. તેમણે કહ્યું કે બીબી લાલએ આ બાબતોને પ્રકાશિત કરી નથી કારણ કે તપાસનો ઉદ્દેશ્ય ત્યાં મંદિર છે કે નહીં તે જણાવવાનું નહોતું પરંતુ તે સ્થળના સાંસ્કૃતિક વિકાસને જાણવાનો હતો.ઘણા ઇતિહાસકારોએ ખોટા દાવા કર્યા. કે.કે. મોહમ્મદ ઉમેર્યું હતું રોમિલા થાપર, ડી.એન.હા અને આર.એસ. શર્મા જેવા ઇતિહાસકારો ૧૯૯૦ ની આસપાસ આ સ્થળે પહોંચ્યા હતા અને દાવો કર્યો હતો કે મંદિરના કોઈ અવશેષો મળ્યા નથી જે એક જૂઠ્ઠાણું છે. રિપોર્ટમાં મંદિરનો ઉલ્લેખ નથી તેવું પણ કહેવામાં આવ્યું હતું. બીબી લાલએ સ્પષ્ટતા કરી હતી કે તેઓને મોટી સંખ્યામાં મંદિરના અવશેષો મળ્યાં છે પરંતુ તેમને મુદ્દો બનાવવામાં આવ્યો નથી.
મોહમ્મદે વધુમાં કહ્યું હતું કે, આ સ્થાન હિન્દુઓ માટે મક્કા અને મદીના જેવું છે, તેથી તેને ખુશીથી સોંપવું જોઈએ. બીજુ ખોદકામ ૨૦૦૩માં યું હતું. પરંતુ ત્યાં સુધીમાં મસ્જિદ તોડી પાડવામાં આવી હતી, તેથી જમીનમાં પ્રવેશનાર રડાર સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો. એવું પણ જાણવા મળ્યું હતું કે બાબરી મસ્જિદ હેઠળ ઘણી રચનાઓ હતી. ખોદકામ હરી માંઝી અને બીઆર મણિની દેખરેખ હેઠળ કરવામાં આવ્યું હતું. તેમણે કહ્યું કે ખોદકામમાં બીજી વાર ૯૦ સ્તંભો મળી આવ્યા. આનો અર્થ એ છે કે મસ્જિદ પહેલાનું માળખું ખૂબ મોટું હતું.
તેમણે અંતમાં કહ્યું હતું કે આ ખોદકામમાં ટેરાકોટાના લગભગ ૨૬૩ ટુકડાઓ મળી આવ્યા હતા જે વિવિધ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓ હતી. તેમણે કહ્યું કે મસ્જિદમાં જીવંત માણસોની તસવીરો બનાવી શકાતી નથી, તો આ મસ્જિદ કેવી રીતે હોઈ શકે?
