સુપ્રીમ કોર્ટે સોમવારે કહ્યું હતું કે જ્યારે એફઆઈઆર કોઈ ચોક્કસ રાજ્યના પ્રદેશમાં નહીં પરંતુ અલગ રાજ્યમાં દાખલ કરવામાં આવે છે, ત્યારે સેશન્સ કોર્ટ અથવા હાઈકોર્ટ પાસે ધરપકડ પૂર્વે વચગાળાના જામીન આપવાની સત્તા છે. અદાલતે કહ્યું છે કે, નાગરિકોના જીવનના અધિકાર અને વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાના રક્ષણ માટે બંધારણીય અનિવાર્યતાને ધ્યાનમાં રાખીને કોર્ટનો પ્રાદેશિક અધિકારક્ષેત્ર સીઆરપીસીની કલમ 438 હેઠળ હાઇકોર્ટને ન્યાયના હિતમાં વચગાળાના રક્ષણની હદ સુધી મર્યાદિત છે જેથી આગોતરા જામીન આપવા જોઈએ.
વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતાને ધ્યાને રાખી લેવાયો નિર્ણય : દુરુપયોગ અટકાવવા માટે ગાઈડલાઇન્સ પણ જાહેર કરાઈ
જો કે, સર્વોચ્ચ અદાલતે આ નિર્ણય સાથે અમુક શરતો પણ મૂકી છે જેમાં મર્યાદિત આગોતરા જામીનના આદેશો પસાર કરતા પહેલા એફઆઈઆર કરનાર તપાસ અધિકારી અને સરકારી વકીલને નોટિસ આપવી જરૂરી છે. જો કે કોર્ટને યોગ્ય કેસમાં વચગાળાના આગોતરા જામીન આપવાની વિવેકબુદ્ધિ હશે. જામીન આપવાના આદેશમાં અરજદારને આંતર-રાજ્ય ધરપકડનો ડર શા માટે છે અને વચગાળાના આગોતરા જામીનની તપાસની સ્થિતિ પર શું અસર પડી શકે છે તે કારણો નોંધવા પણ આદેશ આપવામાં આવ્યો છે.
જે અધિકારક્ષેત્રમાં ગુનો કરવામાં આવ્યો છે તે કલમ 438 સીઆરપીસીમાં રાજ્ય સુધારા દ્વારા આગોતરા જામીનના અવકાશમાંથી ઉપરોક્ત ગુનાને બાકાત રાખતો નથી. અરજદારે પ્રાદેશિક અધિકારક્ષેત્ર ધરાવતી કોર્ટમાંથી આવા જામીન મેળવવાની તેની અસમર્થતા અંગે કોર્ટને સંતોષ આપવો જોઈએ. આપેલ આધારો જીવન, વ્યક્તિગત સ્વતંત્રતા અને શારીરિક નુકસાન માટે વાજબી અને તાત્કાલિક જોખમ હોઈ શકે છે, જ્યાં એફઆઈઆર દાખલ કરવામાં આવી છે તે અધિકારક્ષેત્ર, જીવનની સ્વતંત્રતાના અધિકારના ઉલ્લંઘનની આશંકા અથવા મનસ્વીતાને કારણે પ્રતિબંધો, વ્યક્તિની તબીબી સ્થિતિ અથવા મર્યાદિત ની અપંગતાને આધીન અધિકારક્ષેત્રમાં આગોતરા જામીન માંગી શકાય છે.
કોર્ટે કહ્યું હતું કે, અરજદારના મૂળભૂત અધિકારના રક્ષણ માટે અણધાર્યા આદેશ આપવામાં આવશે તેવા તમામ જરૂરી સંજોગોને ધ્યાનમાં લેવું સંપૂર્ણપણે અશક્ય હશે. અમે પુનરોચ્ચાર કરીએ છીએ કે આવી સત્તા ફક્ત અસાધારણ અને અનિવાર્ય સંજોગોમાં જ આપવી જોઈએ. જેનો અર્થ છે કે અરજદારને કલમ 438 હેઠળ અરજી કરવા સક્ષમ બનાવવા માટે ટ્રાન્ઝિટ જામીન અથવા વચગાળાના રક્ષણને નકારવાથી અરજદાર માટે અવિશ્વસનીય અને ભરપાઈ ન થઈ શકે તેવા પૂર્વગ્રહનું કારણ બનશે.
આદેશમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે, અમે જાણીએ છીએ કે આનાથી આરોપીને આગોતરા જામીન માટે તેની પસંદગીની કોર્ટ પસંદ કરવાની ફરજ પડી શકે છે. અદાલતની સ્થિતી શોપિંગ સ્થળ જેવી બની શકે છે તેવી ચિંતા સાથે આરોપી દ્વારા અદાલતની પ્રક્રિયાનો દુરુપયોગ અટકાવવા માટે અદાલતે આરોપી અને અદાલતના પ્રાદેશિક અધિકારક્ષેત્ર વચ્ચેના પ્રાદેશિક જોડાણ/નિકટતાની ખાતરી કરવી જરૂરી છે કે જે આવી રાહત માટે સંપર્ક કરવામાં આવે છે. પ્રાદેશિક અધિકારક્ષેત્ર સાથે આવું જોડાણ નિવાસ સ્થાન અથવા વ્યવસાય, કાર્યક્ષેત્ર સાથે સંબંધ હોવો જરૂરી છે.
