જ્યારે જનતા કોઈ માંગણી કરે છે અથવા તેમની સરકારને પ્રશ્નો પૂછે છે, ત્યારે તેના નેતાઓ અથવા સેનાના જવાનો ભારત વિરોધી ભાવનાઓને ઉશ્કેરે છે અને જનતા બધું ભૂલી જાય છે. આ ચિત્ર છે પાકિસ્તાનનું.
અસુરક્ષિત પાકિસ્તાનની પૃષ્ઠભૂમિમાં, રાજકીય અસ્થિરતા, બલૂચિસ્તાનમાં અશાંતિ, પાક-તાલિબાન સંબંધોમાં તણાવ સહિત પાક-અફઘાન સરહદે અશાંતિ, તહરીક-એ-તાલિબાન પાકિસ્તાન દ્વારા વધી રહેલા આતંકવાદી હુમલાઓ અને આર્થિક સંકટના કારણે આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે અલગતાનો સામનો કરી રહ્યા છે.બીજી તરફ, તે ભારતના વધતા આંતરરાષ્ટ્રીય કદ, રાજકીય સ્થિરતા અને વધતી અર્થવ્યવસ્થાથી પણ પરેશાન છે.
પાકિસ્તાન માને છે કે ભારત સાથે યથાસ્થિતિનો સ્વીકાર કરવો એ હાર છે, જેના કારણે તેણે એક વૈચારિક માન્યતા વિકસાવી છે કે તેણે ભારત સાથે યુદ્ધ કરવું પડશે અને પછી જ તે ઊભું રહી શકશે અને મૂલ્યવાન થઈ શકશે. આ કારણે પાકિસ્તાનની સેના સુનિયોજિત લશ્કરી જોખમો લે છે અને ભારતને ઉશ્કેરવાનું ચાલુ રાખે છે. તદુપરાંત, નિષ્ફળ રાજ્ય અને મૂળભૂત રીતે નિષ્ફળ વહીવટ તેની વિચારધારા અને ધર્મના પ્રસાર દ્વારા તેની પ્રતિષ્ઠા વધારવાનો પ્રયાસ કરે છે.
ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના લાંબા ગાળાના સંબંધો મોટાભાગે ભારતના વ્યૂહાત્મક ધ્યેયો અને ઉદ્દેશ્યો દ્વારા નિર્ધારિત કરવામાં આવશે અને હાલમાં ઉભરી રહેલા પ્રાદેશિક અને વૈશ્વિક સુરક્ષા વાતાવરણ પર પણ નિર્ભર રહેશે. આ સમીકરણની બીજી બાજુ આ નાજુક સંબંધોમાં પાકિસ્તાનના નીતિગત ઉદ્દેશ્યો અને તેનું વર્તન હશે. ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે શાંતિ ચોક્કસપણે વ્યૂહાત્મક આવશ્યકતા છે કારણ કે બંને દેશો પરમાણુ શક્તિઓ છે અને બંને દેશોએ તેમની ઊર્જા અને સંસાધનો તેમના આર્થિક વિકાસ પર ખર્ચવા જોઈએ.
પરંતુ કમનસીબે આ કારણોથી જ બંને દેશો વચ્ચે સ્થાયી શાંતિ કે મિત્રતાનો યુગ આવશે નહીં. ભારતે તેની નક્કર પાકિસ્તાન નીતિ ઘડવી પડશે, નવી વિચારસરણી સાથે કામ કરવું પડશે અને એક વ્યાપક અને બહુપક્ષીય વ્યૂહરચના બનાવવી પડશે. સુખદ હકીકત એ છે કે નરેન્દ્ર મોદી ઉશ્કેરણી કરવાની નીતિ જરા પણ સહન કરી રહ્યા નથી. પાકિસ્તાને પોતાની ધરતી પરથી કાર્યરત તમામ આતંકવાદી જૂથોને આશ્રય આપવાનું બંધ કરવું જોઈએ અને મસૂદ અઝહર અને હાફિઝ સઈદને ભારતને સોંપી દેવા જોઈએ. જો તે આમ કરે છે અને ભૂતકાળની ભૂલોનું પુનરાવર્તન નહીં કરે તો ભારત-પાક સંબંધો પુન:સ્થાપિત થઈ શકે છે.
