સમાધાનની રકમની ચુકવણી ન થાય તો કોર્ટના આદેશની સીધી અમલવારી કરવા સીઆરપીસીની કલમ ૩૬૨માં જોગવાઈ
કર્ણાટક હાઈકોર્ટે તાજેતરમાં જ કહ્યું હતું કે, એકવાર લોક અદાલતમાં કેસ બંધ થઈ જાય પછી તે હુકમનામું અથવા પુરસ્કાર ગણાય છે અને કોર્ટ અથવા મેજિસ્ટ્રેટ પાસે તે આદેશથી પર જવાનીસત્તા નથી.
જસ્ટિસ કે. નટરાજનની સિંગલ જજની બેંચે જણાવ્યું હતું કે, એકવાર કેસ બંધ થઈ જાય પછી, તે લોક અદાલતમાં હુકમનામું અથવા પુરસ્કાર સમાન હોય છે. તેથી એકવાર આરોપી દ્વારા સમાધાનની દ્રષ્ટિએ રકમ ચૂકવવામાં આવી નથી પછી અરજદાર કાયદા અનુસાર રકમની વસૂલાત માટે તે જ અદાલતનો સંપર્ક કરવો જરૂરી છે અને તેને કેસ રીઓપન કરવાની જરૂર નથી. કોર્ટે કહ્યું છે કે, સીઆરપીસીની કલમ ૩૬૨માં જોગવાઈ કરવામાં આવી છે કે, એકવાર લોક અદાલતમાં આદેશ આપવામાં આવ્યો હોય તો પછી તે આદેશનો ઉપરવટ કરી શકાય નહીં. અદાલતના આદેશની અમલવારી કરવાની હોય છે અને તે કેસ રીઓપન કરવાની જરૂર નથી.
સમગ્ર મામલો એવો હતો કે, એડિશનલ ચીફ મેટ્રોપોલિટન મેજિસ્ટ્રેટ, બેંગલુરુ દ્વારા ૨૫ ફેબ્રુઆરી ૨૦૨૦ના રોજ આદેશ પસાર કરવામાં આવ્યો હતો. પિટિશનરે આદેશને રદ કરવા માટે હાઇકોર્ટનો સંપર્ક કર્યો હતો, જેથી તેણે પ્રતિવાદી સામે દાખલ કરેલા કેસને ફરીથી ખોલવા માટે અરજદાર દ્વારા દાખલ કરાયેલ અરજીને ફગાવી દીધી હતી.
કેસ દરમિયાન અરજદાર અને પ્રતિવાદીએ રૂ. ૩૩ લાખમાં વિવાદના સમાધાન માટે સમાધાન માટે સંયુક્ત મેમો દાખલ કર્યો છે. તદનુસાર, પ્રતિવાદીએ આઠ ચેક આપ્યા હતા. પક્ષો વચ્ચેના સમાધાન મેમોમાં એ પણ ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે, ઉત્તરદાતાએ ઉપર જણાવ્યા મુજબ રકમ ચૂકવવા અને જણાવેલી રકમની પ્રાપ્તિ સુધી દર મહિને ૨.૫% ના દરે વ્યાજ ચૂકવવા સંમત થયા હતા. સમાધાન માટે સંયુક્ત મેમોની શરત નં .૬ મુજબ જો ચેકનું સન્માન કરવામાં આવતું નથી, તો અરજદાર પ્રતિવાદી સામે કાનૂની કાર્યવાહી કરવાની સ્વતંત્રતા ધરાવે છે અને અરજદારને કેસ ફરીથી ખોલવા માટેના તમામ અધિકારો અને સ્વતંત્રતાઓ અનામત છે. જે બાદ ટ્રાયલ કોર્ટે સમાધાનની શરતો પર કેસ બંધ કર્યો.
જો કે જ્યારે અરજદારે પ્રતિવાદીએ આપેલા ચેક રજૂ કર્યા, ત્યારે તમામ આઠ ચેક ‘ અપૂરતા ભંડોળ’ માટે બદનામ થયા હતા. તેથી અરજદારે કેસ ફરીથી ખોલવા માટે મેમો દાખલ કર્યો અને ગણતરીનો મેમો પણ દાખલ કર્યો અને ૨.૫%ના દરે વ્યાજ સાથે રૂ. ૩૩ લાખની રકમ વસૂલવા અરજી કરી હતી.
