છોલે-ભટુરા એ ઉત્તર ભારતીય વાનગીની એક લોકપ્રિય વાનગી છે જે ઘણા ભારતીય ઘરો અને રેસ્ટોરાંમાં મુખ્ય વાનગી છે. આ સ્વાદિષ્ટ અને મસાલેદાર વાનગીમાં બે મુખ્ય ઘટકો છે: છોલે, સુગંધિત મસાલાઓના મિશ્રણમાં રાંધેલા ચણાથી બનેલી એક સમૃદ્ધ અને તીખી કરી, અને ભટુરા, એક ઊંડા તળેલી પફ્ડ બ્રેડ જે બહારથી ક્રિસ્પી અને અંદરથી નરમ હોય છે. ક્રિસ્પી અને હવાદાર ભટુરા સાથે મસાલેદાર અને સ્વાદિષ્ટ છોલેનું મિશ્રણ સ્વર્ગમાં બનેલું મેચ છે, જે છોલે-ભટુરાને તમામ ઉંમરના લોકો માટે એક પ્રિય નાસ્તો અથવા નાસ્તાનો વિકલ્પ બનાવે છે. આ પ્રતિષ્ઠિત વાનગી ઘણીવાર ડુંગળી, ચટણી અને અથાણાં સાથે પીરસવામાં આવે છે, જે તેના સ્વાદ અને પોતમાં વધારો કરે છે.
છોલે ભટુરે ફક્ત પંજાબીઓનું જ નહીં પરંતુ સમગ્ર દેશના લોકોનું પ્રિય ભોજન છે. ભાગ્યે જ કોઈ એવું હશે જેને છોલે ભટુરે પસંદ ન હોય. જોકે, લોકોને બજારના છોલે ભટુરે ખાવાનું પસંદ નથી, તેથી તેઓ આ સ્વાદિષ્ટ વાનગીથી વંચિત રહે છે. પરંતુ આજે અમે તમને છોલે-ભટુરેની એક એવી રેસીપી વિશે જણાવવા જઈ રહ્યા છીએ, જેની મદદથી તમે ઘરે બજાર જેવા પંજાબી છોલે અને ભટુરે બનાવી શકો છો. જે સંપૂર્ણપણે રુંવાટીવાળું અને સ્વાદિષ્ટ બનશે. ખરેખર, છોલે ભટુરે એક એવી રેસીપી છે જે તમે બપોરના ભોજનમાં ખૂબ જ આરામથી ખાઈ શકો છો. તો ચાલો જાણીએ છોલે-ભટુરેની રેસીપી વિશે-
છોલે–ભટુરે બનાવવા માટેની સામગ્રી:
છોલે માટે:
1 કપ કાબુલી ચણા (ચણા)
1 તમાલપત્ર
2-3 લવિંગ
1 નાનો ટુકડો તજ
2-3 લીલી એલચી
1 ડુંગળી (બારીક સમારેલી)
2 ટામેટાં (પ્યુરી)
1 લીલું મરચું (ઝીણું સમારેલું)
1 ચમચી આદુ-લસણની પેસ્ટ
1 ચમચી ધાણા પાવડર
1 ચમચી જીરું પાવડર
1/2 ચમચી હળદર પાવડર
1 ચમચી લાલ મરચું પાવડર
1/2 ચમચી સૂકા કેરીનો પાવડર
સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું
1/2 ચમચી ગરમ મસાલો
લીલા ધાણા (સજાવટ માટે)
ભટુરા માટે:
2 કપ સર્વ-હેતુક લોટ
1/2 કપ રવો (રવો)
1/2 ચમચી બેકિંગ પાવડર
1 ચમચી ખાંડ
સ્વાદ પ્રમાણે મીઠું
1 ચમચી દહીં
પાણી (જરૂર મુજબ)
તેલ (તળવા માટે)
પદ્ધતિ:
ચોલાની તૈયારી:
સૌ પ્રથમ, ચણાને આખી રાત પાણીમાં પલાળી રાખો. બીજા દિવસે, આ ચણાને સારી રીતે ઉકાળો. જો પ્રેશર કુકરમાં ઉકળતા હોવ તો 3-4 સીટી વગાડો. એક કડાઈમાં તેલ ગરમ કરો, તેમાં તમાલપત્ર, લવિંગ, તજ અને એલચી ઉમેરો અને તેને તતડવા દો. હવે તેમાં બારીક સમારેલી ડુંગળી ઉમેરો અને તે આછા સોનેરી થાય ત્યાં સુધી સાંતળો. પછી તેમાં આદુ-લસણની પેસ્ટ ઉમેરીને 1-2 મિનિટ સાંતળો. ટામેટાની પ્યુરી ઉમેરો અને તેને સારી રીતે તળ્યા પછી, બધા મસાલા ઉમેરો – ધાણા પાવડર, જીરું પાવડર, હળદર પાવડર, લાલ મરચું પાવડર. હવે આ મિશ્રણને 2-3 મિનિટ સુધી પાકવા દો. આ મસાલામાં બાફેલા ચણા ઉમેરો અને સારી રીતે મિક્સ કરો. હવે તેમાં પાણી ઉમેરો અને ઉકાળો, પછી સૂકા કેરીનો પાવડર, મીઠું અને ગરમ મસાલો ઉમેરો અને તેને પાકવા દો. છોલેને મધ્યમ તાપ પર 1૫-2૦ મિનિટ સુધી પાકવા દો. છેલ્લે લીલા ધાણાથી સજાવીને પીરસો.
ભટુરાની તૈયારી:
એક મોટા વાસણમાં લોટ, સોજી, બેકિંગ પાવડર, ખાંડ અને મીઠું નાખો અને સારી રીતે મિક્સ કરો.
હવે તેમાં દહીં અને પાણી ઉમેરીને નરમ કણક ભેળવો. લોટને ઢાંકીને 1-2 કલાક માટે બાજુ પર રાખો.
કણકને સમાન ભાગોમાં વહેંચો અને નાના ગોળા બનાવો. પછી આ બોલ્સને રોલિંગ પિનથી રોલ કરો, ધ્યાનમાં રાખો કે ભટુરા ખૂબ પાતળા ન હોવા જોઈએ.
એક કડાઈમાં તેલ ગરમ કરો અને આ ભટુરા તળો. જ્યારે ભટુરા ફૂલી જાય અને સોનેરી થઈ જાય, ત્યારે તેને તેલમાંથી બહાર કાઢો.
કેવી રીતે પીરસવું:
ગરમાગરમ છોલે ભટુરેને લીલા ધાણાની ચટણી, ડુંગળી અને પાપડી સાથે પીરસો.
ટીપ: જો તમે ઇચ્છો તો, તમે છોલેમાં થોડો સૂકો કેરીનો પાવડર ઉમેરી શકો છો, જે તેનો સ્વાદ વધુ વધારશે.
સકારાત્મક પાસાં:
પ્રોટીનનું પ્રમાણ વધારે: છોલેમાં રહેલ ચણા પ્રોટીનનો ઉત્તમ સ્ત્રોત છે, જે શાકાહારીઓ માટે છોલે-ભટુરાને સારો વિકલ્પ બનાવે છે.
ફાઇબરથી ભરપૂર: છોલેમાં રહેલ ચણા અને મસાલા ડાયેટરી ફાઇબરથી ભરપૂર હોય છે, જે પાચન સ્વાસ્થ્ય અને તૃપ્તિને પ્રોત્સાહન આપવામાં મદદ કરી શકે છે.
એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો: છોલેમાં રહેલ જીરું, ધાણા અને હળદર જેવા મસાલામાં એન્ટીઑકિસડન્ટ ગુણધર્મો હોય છે, જે ઓક્સિડેટીવ તણાવ અને બળતરા સામે રક્ષણ આપવામાં મદદ કરી શકે છે.
વિટામિન અને ખનિજોનો સારો સ્ત્રોત: છોલે ફોલેટ, વિટામિન B6 જેવા વિટામિન અને પોટેશિયમ, મેગ્નેશિયમ અને આયર્ન જેવા ખનિજોનો સારો સ્ત્રોત છે.
નકારાત્મક પાસાં:
ઉચ્ચ કેલરી સામગ્રી: ભટુરાને ઊંડા તળેલું હોય છે, જેના કારણે તે કેલરી અને ચરબીમાં વધુ હોય છે.
ઉચ્ચ સોડિયમ સામગ્રી: મીઠું અને મસાલાના ઉપયોગને કારણે છોલેમાં સોડિયમનું પ્રમાણ વધારે હોઈ શકે છે.
રિફાઇન્ડ કાર્બોહાઇડ્રેટ્સ: ભટુરા રિફાઇન્ડ લોટમાંથી બનાવવામાં આવે છે, જે બ્લડ સુગર લેવલ અને ઇન્સ્યુલિન પ્રતિકારમાં વધારો કરી શકે છે.
સંતૃપ્ત ચરબીનું પ્રમાણ: ભટુરામાં ડીપ-ફ્રાયિંગને કારણે સંતૃપ્ત ચરબી હોય છે, જે કોલેસ્ટ્રોલનું સ્તર અને હૃદય રોગનું જોખમ વધારી શકે છે.
સ્વસ્થ ફેરફારો:
બેક અથવા એર-ફ્રાય ભટુરા: ડીપ-ફ્રાયિંગને બદલે, કેલરી અને ચરબીનું પ્રમાણ ઘટાડવા માટે ભટુરાને બેક અથવા એર-ફ્રાય કરો.
આખા ઘઉંના લોટનો ઉપયોગ કરો: ફાઇબરનું પ્રમાણ વધારવા માટે રિફાઇન્ડ લોટને બદલે આખા ઘઉંના લોટનો ઉપયોગ કરો.
સોડિયમનું પ્રમાણ ઓછું કરો: મીઠાને બદલે ચોળાને સ્વાદ આપવા માટે જડીબુટ્ટીઓ અને મસાલાનો ઉપયોગ કરો.
વધુ શાકભાજી ઉમેરો: પોષક ઘનતા વધારવા માટે ડુંગળી, ટામેટાં અને ઘંટડી મરી જેવા વધુ શાકભાજી ઉમેરો.
